Ύστερα από δύο χρόνια επίπονων συνομιλιών, οι χώρες μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δεν κατάφεραν να καταλήξουν χθες, Πέμπτη, σε διεθνή συμφωνία με στόχο την καλύτερη προετοιμασία του κόσμου για μια μελλοντική πανδημία και οι διαπραγματεύσεις θα ξαναρχίσουν τον Απρίλιο. Οι 194 χώρες, που συνήλθαν στους κόλπους του ΠΟΥ, αποφάσισαν να επεξεργαστούν δεσμευτικό κείμενο, για να αποφευχθεί επανάληψη των θανάσιμων και δαπανηρών σφαλμάτων, που έγιναν κατά τη διαχείριση της πανδημίας της COVID-19, η οποία αποκάλυψε σε ποιο βαθμό ο κόσμος ήταν απροετοίμαστος να αντιμετωπίσει μια κρίση τέτοιου μεγέθους.
Ο ένατος και τελευταίος κύκλος διαπραγματεύσεων άρχισε στις 18 Μαρτίου και ολοκληρώθηκε χθες χωρίς τελικό κείμενο.
«Δεν είσαστε μακριά από τη σύναψη συμφωνίας», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, κατά την ολοκλήρωση των συνομιλιών στην έδρα του οργανισμού στη Γενεύη. «Συνεχίζω να διατηρώ τις ελπίδες μου και ελπίζω ότι θα τα καταφέρετε», πρόσθεσε, υπενθυμίζοντας ότι μια «συμφωνία είναι ένα εργαλείο που σώζει ζωές και όχι μόνον απλώς ένα φύλλο χαρτί».
Ο επικεφαλής του ΠΟΥ απηύθυνε έκκληση στις χώρες να ριχτούν ξανά στη δουλειά για να καταλήξουν σε τελική συμφωνία ως τα τέλη Μαΐου. Οι συνομιλίες άρχισαν τον Φεβρουάριο του 2022 με στόχο οι χώρες μέλη του οργανισμού να υιοθετήσουν επισήμως συμφωνία στην προσεχή Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία, η οποία ξεκινά τις εργασίες της στις 27 Μαΐου στη Γενεύη.
Ωστόσο, ύστερα από δύο χρόνια και με τα τραύματα της πανδημίας να έχουν ήδη υποχωρήσει, σημαντικά σημεία τριβής παραμένουν και το σχέδιο συμφωνίας παραμένει γεμάτο με προσωρινές διατυπώσεις σε παρενθέσεις, οι οποίες υποδεικνύουν πιθανές εναλλακτικές λύσεις.
Τις συνομιλίες καθιστά εξάλλου ακόμη πιο δύσκολες το γεγονός ότι τα μέλη του ΠΟΥ συνηθίζουν να συνάπτουν συμφωνίες με συναίνεση, βρίσκοντας κοινό έδαφος, και η διαδικασία αυτή παίρνει συνήθως πολλά χρόνια. Η ελπίδα για την επίτευξη συμφωνίας δεν έχει ωστόσο χαθεί τελείως, καθώς οι χώρες θα αποφασίσουν αν συμφωνούν για επιπρόσθετες μέρες διαπραγματεύσεων, από τις 29 Απριλίου ως τις 10 Μαΐου.
Το γραφείο του διακυβερνητικού διαπραγματευτικού οργάνου, το οποίο ηγείται των διαπραγματεύσεων, θα συντάξει νέο σχέδιο συμφωνίας το αργότερο ως τις 18 Απριλίου και θα καταβάλλει προσπάθειες ώστε οι συνομιλίες να ολοκληρωθούν ως τις 5 Μαΐου.
Τα βασικά θέματα που τελούν ακόμη υπό διαπραγμάτευση είναι κυρίως η πρόσβαση σε πληροφορίες για παθογόνους παράγοντες που εμφανίζονται, καλύτερη πρόληψη και καλύτερη επιτήρηση των επιδημιών, αξιόπιστη χρηματοδότηση και η μεταφορά τεχνογνωσίας προς τις πιο φτωχές χώρες.
Οι ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να επενδύονται περισσότερα χρήματα στην πρόληψη, ενώ οι αφρικανικές –που είχαν αφεθεί στο περιθώριο στη διάρκεια της COVID-19—θέλουν τεχνογνωσία και χρηματοδότηση, αλλά και επαρκή πρόσβαση σε τεστ, εμβόλια και άλλες θεραπείες.
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους θέλουν μια εγγύηση διαφάνειας και άμεση ανταλλαγή δεδομένων για οποιοδήποτε ξέσπασμα μιας άγνωστης ασθένειας.
Ο «εθνικισμός των εμβολίων» και η ιδιοτέλεια όσον αφορά τα εμβόλια, η έλλειψη προστατευτικού εξοπλισμού, η έκθεση και η εξάντληση των επαγγελματιών υγείας και οι δωρεές αποθεμάτων εμβολίων κοντά στη λήξη από τις πλούσιες χώρες στις φτωχές, υπό το πρόσχημα της αλληλεγγύης, είναι μόνον μερικές από τις πολλές δυσλειτουργίες που έφερε στο φως η πρόσφατη πανδημία.
Κατά τη γνώμη ειδικών, η Κίνα καθυστέρησε πολύ τον Δεκέμβριο του 2019 να μοιραστεί τις πληροφορίες για την COVID-19 και σύντομα ήταν πολύ αργά.
Χωρίς μια συμφωνία, «θα βιώσουμε τις ίδιες ανισότητες, την ίδια έλλειψη συντονισμού, τις ίδιες απώλειες ζωών και βιοποριστικών μέσων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν και τις ίδιες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αναταραχές με αυτές που παρατηρήθηκαν με την COVID-19», προειδοποίησε αυτήν την εβδομάδα ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ.