Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εκδηλώσουν οσφυαλγία. Τι ρόλο παίζει η εργασία στο σπίτι. Πως μπορούν οι πάσχοντες να αντιμετωπίσουν την κατάστασή τους. Τα μέτρα αυτοφροντίδας που χρειάζονται.
Πολλοί νεαροί ενήλικες και μεσήλικες παραπονούνται για οξείς πόνους στη μέση από τότε που άρχισαν οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και η τηλεργασία, σύμφωνα με πρόσφατη βρετανική έρευνα.
Ένας στους τέσσερις δήλωσαν ότι αιτία για τους πόνους τους είναι ο πρόχειρος χώρος που έχουν διαμορφώσει ως γραφείο για να εργάζονται στο σπίτι. Η αιτιολογία αυτή αναφέρθηκε συχνότερα από τους συμμετέχοντες 25-44 ετών. Σχεδόν τέσσερις στους δέκα (το 39%) απέδωσαν τον πόνο και στις αυξημένες ώρες της ακινησίας μπροστά σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, λάπτοπ και τηλεοράσεις.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 2.000 ανδρών και γυναικών. Το 36% από αυτούς δήλωσαν ότι το τελευταίο εξάμηνο νιώθουν ολοένα εντονότερα σωματικούς πόνους, με την οσφυαλγία (πόνος στη μέση) να είναι το κυριότερο πρόβλημά τους.
Το 35% είπαν ακόμα πως έχουν αλλάξει τις ώρες του ύπνου τους, συνήθως ξενυχτώντας περισσότερο μπροστά στις οθόνες. Και το 33% είπαν ότι γυμνάζονται λιγότερο. Ο ένας στους δύο πάσχοντες, εξάλλου, είπαν ότι το στρες παίζει σημαντικό ρόλο στους αυξανόμενους πόνους που νιώθουν.
Ανάλογα ευρήματα είχαν και μελέτες σε άλλες χώρες. Μελέτη στη Σαουδική Αραβία, π.χ., σε 463 εθελοντές έδειξε ότι ο πόνος στη μέση ήταν το πιο συχνά αναφερόμενο πρόβλημα κατά το τοπικό lockdown. Εκείνοι που τον ανέφεραν συχνότερα ήταν οι συμμετέχοντες ηλικίας 35-49 ετών, κυρίως όσοι:
- Είχαν αρκετά περιττά κιλά
- Ένιωθαν έντονο στρες
- Περνούσαν πολλές ώρες καθημερινά καθισμένοι
- Δεν γυμνάζονταν αρκετά
- Εργάζονταν από το σπίτι ή έκαναν εξ αποστάσεως διδασκαλία
Καταπόνηση της πλάτης
Ο πόνος στη μέση είναι πολύ συνηθισμένος. Υπολογίζεται ότι το 80% των ενηλίκων παρουσιάζουν οξύ πόνο στη μέση κάποια στιγμή στη ζωή τους. Οι πιθανές αιτίες του είναι πολλές. Ειδικά στους νέους ανθρώπους «συχνά οφείλεται σε καταπόνηση του κατώτερου τμήματος της πλάτης και κακή ευθυγράμμιση και σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή στην κακή στάση του σώματος και τους αδύναμους μυς», λέει ο φυσικοθεραπευτής-χειροθεραπευτής Γιώργος Κακαβάς, από το Fysiotek Sports and Spine Lab.
Στις μεγαλύτερες ηλικίες ή/και μετά από τραυματική κάκωση άλλες πιθανές αιτίες είναι:
- Η αρθρίτιδα
- Η εκφύλιση των μεσοσπονδυλίων δίσκων
- Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου
- Η ισχιαλγία
- Η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα
- Ένα κάταγμα σπονδύλου
Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, ο πόνος είναι μη ειδικός. Αυτό σημαίνει ότι δεν οφείλεται σε μία συγκεκριμένη αιτία (π.χ. σε έναν τραυματισμό ή μία πάθηση). «Ο μη ειδικός πόνος στη μέση προκύπτει από τη γενικότερη δυσλειτουργία ή καταπόνηση στους μυς, τους συνδέσμους και τις αρθρώσεις της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης», εξηγεί ο κ. Κακαβάς.
Ωστόσο, η ακριβής θέση και η αιτία του πόνου πρέπει να βρεθούν και να αντιμετωπιστούν. Αν δεν θεραπευτεί η αιτία του πόνου, το σύμπτωμα (δηλαδή η οσφυαλγία) θα υποτροπιάζει και θα συσσωρεύονται βλάβες που τελικά θα οδηγήσουν σε ανεπάρκεια των σπονδυλικών δομών. Σε τέτοια περίπτωση, η θεραπεία θα είναι πιο εκτεταμένη και μπορεί να φτάσει μέχρι την χειρουργική επέμβαση.
Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας
«Η φυσικοθεραπεία είναι πολύ αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για την οσφυαλγία όταν στοχεύει στην αιτία της», λέει ο κ. Κακαβάς. «Με τα σύγχρονα μηχανήματα και τις εξελιγμένες μεθόδους που έχουμε στη διάθεσή μας, μπορούμε να εντοπίσουμε με ακρίβεια την αιτία του πόνου. Ανάλογα με την αιτία, καταρτίζουμε το ενδεδειγμένο φυσικοθεραπευτικό πλάνο που θα την αντιμετωπίσει. Με αυτό τον τρόπο αφενός αναρρώνει το ταχύτερο ο ασθενής, αφετέρου αποτρέπονται οι υποτροπές».
Η φυσικοθεραπεία πρέπει να αρχίζει όσο το δυνατόν νωρίτερα. Πολλά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η έναρξή της τις πρώτες μέρες από την εμφάνιση του πόνου, είναι πιο αποδοτική και επιταχύνει σημαντικά την ανάρρωση.
Τα οφέλη αυτά πηγάζουν από τον τρόπο δράσης της φυσικοθεραπείας. Οι μέθοδοι που εφαρμόζει ο ειδικός μπορούν:
- Να καταπραΰνουν τον πόνο, μειώνοντας την δυσκαμψία και αποκαθιστώντας την λειτουργικότητα των μυών και των αρθρώσεων
- Να βελτιώσουν τη δύναμη, την κινητικότητα και την ευλυγισία
- Να αποκαταστήσουν το εύρος των κινήσεων που μπορούν να εκτελεστούν ανώδυνα.
«Η φυσικοθεραπεία μπορεί επίσης να μειώσει τη φλεγμονή των αρθρώσεων. Αν η φλεγμονή αφεθεί χωρίς αντιμετώπιση, αυξάνει τον κίνδυνο για προοδευτική φθορά των χόνδρων, των οστών και των νεύρων, καθώς και για απώλεια μυϊκής μάζας», προσθέτει ο κ. Κακαβάς.
Ειδικά εν μέσω της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο νέος κορωνοϊός, η φυσικοθεραπεία είναι η εξωνοσοκομειακή λύση που χρειάζονται οι πάσχοντες από πόνο στη μέση για να μην επιδεινωθεί και επιβαρυνθεί περαιτέρω η υγεία τους.
Μέτρα αυτοφροντίδας
Σημαντικό είναι επίσης να τηρούν οι πάσχοντες ορισμένα πρόσθετα μέτρα για να βοηθήσουν την μέση τους. Το πρώτο είναι να μην αφήσουν τον πόνο να τους ακινητοποιήσει, γιατί η πολύωρη ακινησία στην καρέκλα ή στο κρεβάτι θα τον επιδεινώσει.
Η αντιμετώπιση της ακινησίας είναι ένας από τους κύριους λόγους που συνιστάται πλέον φυσικοθεραπεία από τις πρώτες μέρες εμφάνισης του πόνου. Έχει βρεθεί ότι κάθε μέρα παραμονής στο κρεβάτι οδηγεί σε μείωση κατά 1% της μυϊκής δύναμης.
Σημαντικό είναι επίσης οι ασθενείς να κάνουν απαλές ασκήσεις διατάσεων (στρέτσινγκ) των μυών που θα συστήσει ο φυσικοθεραπευτής τους. Πρέπει ακόμα να προσέξουν τη διατροφή τους, ώστε να χάσουν σταδιακά τυχόν περιττά κιλά από την κοιλιά. Απαραίτητο είναι επίσης να προσέχουν τη στάση του σώματός τους όταν κάθονται ή στέκονται όρθιοι.
«Ο συνδυασμός της κατάλληλης φυσικοθεραπείας με ορισμένα μέτρα στον τρόπο ζωής μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον πόνο στη μέση και να αποτρέψει τις μελλοντικές υποτροπές και τις μόνιμες βλάβες που μπορεί να προκληθούν», καταλήγει ο κ. Κακαβάς.
