Πολλά κτήρια δεν διαθέτουν καλό φυσικό αερισμό και οι ειδικοί λένε πως η χρήση συστημάτων κλιματισμού σε δημόσιους χώρους δεν είναι εφέτος η καλύτερη ιδέα. Υπάρχουν όμως τρόποι για καθαρό αέρα στο γραφείο.
Η καλή ποιότητα του αέρα στους κλειστούς χώρους έχει ζωτική σημασία για την υγεία, ιδιαίτερα στη μέση της επιδημίας που έχει προκαλέσει ο κορονοϊός Covid-19. Πώς μπορεί, όμως, να καθαριστεί ο αέρας στο γραφείο, όταν αυτό δεν έχει αρκετό φυσικό αερισμό; Και τι συνέπειες μπορεί να έχει η φτωχή ποιότητα του αέρα;
Οι πιθανές συνέπειες είναι πολλές και αφορούν τα πάντα, από την απόδοση στην εργασία έως την υγεία. Το 2015, επιστήμονες από τα Πανεπιστήμια Harvard, Syracuse και SUNY πραγματοποίησαν μελέτη σε εργαζομένους σε γραφείο. Η μελέτη έδειξε πως όσοι εργάζονταν σε καλά αεριζόμενο γραφείο, απέδιδαν πολύ καλύτερα σε δύσκολα project. Επιπλέον, ένιωθαν μεγαλύτερη ευεξία και ήσαν πιο ευδιάθετοι.
Στη συγκεκριμένη μελέτη συμμετείχαν 24 επαγγελματίες, όπως αρχιτέκτονες, designers, προγραμματιστές, μηχανικοί, managers κ.α. Οι άνθρωποι αυτοί εργάζονταν σε έναν ελεγχόμενο επαγγελματικό χώρο. Στον χώρο αυτό:
- Άλλοτε επικρατούσαν οι κλασικές συνθήκες που συνήθως βρίσκουμε σε ένα σύγχρονο γραφείο
- Άλλοτε επικρατούσαν «πράσινες» συνθήκες.
Τα κλασικά κτήρια γραφείων συνήθως διαθέτουν ελάχιστα ανοιγόμενα παράθυρα και ο αερισμός γίνεται κυρίως με συστήματα κλιματισμού. Στις πιο «πράσινες» συνθήκες οι επιστήμονες αύξαναν τον φυσικό αερισμό και μείωναν τον κλιματισμό. Όπως διαπίστωσαν, οι νοητικές επιδόσεις των εργαζομένων ήταν κατά μέσον όρο διπλάσιες όταν εργάζονταν στο «πράσινο» περιβάλλον.
Και η υγεία
Άλλες μελέτες έχουν συσχετίσει τη φτωχή ποιότητα του αέρα με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας. Όπως αναφέρει η Καναδική Πνευμονολογική Εταιρεία, η φτωχή ποιότητα του αέρα στο γραφείο μπορεί:
- Να επιδεινώσει τις αλλεργίες και το άσθμα
- Να προκαλέσει ερεθισμό στα μάτια, τη μύτη και τον λαιμό
- Να οδηγήσει σε κόπωση, ναυτία ή λοιμώξεις.
Τα προβλήματα αυτά βραχυπρόθεσμα επηρεάζουν μόνο την παραγωγικότητα. Ωστόσο μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσουν:
- Στην ανάπτυξη χρονίων νόσων
- Την ανάγκη απουσίας από τη δουλειά για λόγους υγείας
- Την απώλεια εισοδήματος
Οι ρύποι
Αντίστοιχα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι ο φτωχός αερισμός των κτηρίων επιτρέπει τη συσσώρευση ρύπων από:
- Τα υλικά κατασκευής του κτηρίου
- Την χρήση καυσίμων
- Τις φυσικές εκπομπές ραδονίου
Επιπλέον, σε ένα γραφείο όπου ο αέρας έχει φτωχή ποιότητα, συσσωρεύεται μούχλα που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για αναζωπυρώσεις αλλεργιών όπως το άσθμα. Ακόμα και ξενιστές, όπως τα κουνούπια, αποτελούν μεγαλύτερη απειλή σε χώρους με παγιδευμένο αέρα. Μάλιστα ο Οργανισμός υπολογίζει πως η βελτίωση του φυσικού αερισμού μπορεί να μειώσει τις πνευμονοπάθειες έως και 20%.
Ωστόσο αυτό ισχύει όταν οι ρύποι στο εξωτερικό περιβάλλον είναι λιγότεροι απ’ ό,τι στο εσωτερικό. Ο Οργανισμός διευκρινίζει πως στα μεγάλα αστικά κέντρα όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πολύ υψηλή, ο φυσικός αερισμός μπορεί να μην είναι ωφέλιμος. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και όταν ο αερισμός γίνεται χωρίς σήτες, με συνέπεια να επιτρέπεται η ελεύθερη διέλευση των ξενιστών.
Πως μπορεί να καθαριστεί ο αέρας
Ο αμερικανικός Οργανισμός Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA) αναφέρει ότι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους είναι:
- Να μειωθούν ή να αφαιρεθούν οι πηγές των ρύπων και
- Να γίνεται καθημερινά φυσικός αερισμός με καθαρό αέρα.
Προσθέτει ακόμα πως αποτελεσματικό συμπλήρωμα σε αυτά τα μέτρα αποτελεί ο καθαρισμός του αέρα με φορητές συσκευές που καθαρίζουν και απολυμαίνουν τον αέρα. Μπορεί επίσης να βοηθήσει η αναβάθμιση των φίλτρων αέρα στα συστήματα αερισμού, θέρμανσης και κλιματισμού.
Οι φορητές συσκευές καθαρισμού και απολύμανσης του αέρα είναι σχεδιασμένες για να καθαρίζουν όλο τον αέρα σε έναν ενιαίο χώρο ή δωμάτιο. Έχει βρεθεί ότι μειώνουν σημαντικά την εσωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση.
Τι μπορείτε να κάνετε
Πρακτικά αυτά σημαίνουν πως για να απαλλαγεί από τους ρύπους ο αέρας στο γραφείο πρέπει κατ’ αρχάς να απομακρυνθούν οι βασικές πηγές τους. Μία από τις κυριότερες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι το κάπνισμα. Το κάπνισμα εκλύει, μεταξύ άλλων, στον αέρα βενζόλιο, ένα αέριο που είναι καρκινογόνο. Επομένως, πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα σε κάθε κλειστό χώρο.
Όταν εξάλλου το επιτρέπουν οι ατμοσφαιρικές συνθήκες, πρέπει να αερίζεται ο χώρος με ανοιχτά παράθυρα και τον κλιματισμό γυρισμένο στην ανανέωση του αέρα. Η ενεργοποίηση του απορροφητήρα στην κουζίνα ή και στο μπάνιο επίσης μπορεί να βοηθήσει.
Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να καθαρίζετε ή/και να αντικαθιστάτε τακτικά τα φίλτρα των συστημάτων κλιματισμού, αλλά και των απορροφητήρων, ανάλογα με τις οδηγίες του κατασκευαστή τους. Η σωστή συντήρηση έχει πολύ μεγάλη σημασία γιατί πολλοί ρύποι και παθογόνοι «παγιδεύονται» στα φίλτρα και ύστερα μπορούν να διασπαρούν πάλι στον αέρα.
Πολύ σημαντικό είναι να συμπληρώσετε τα παραπάνω με συσκευές απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα. Οι συσκευές αυτές εξουδετερώνουν γρήγορα τα αιωρούμενα σωματίδια από τον καπνό, το νέφος και την «κλεισούρα». Το πιο σημαντικό είναι ότι ορισμένες εξουδετερώνουν τα αλλεργιογόνα (π.χ. μούχλα, γύρη, ακάρεα σκόνης, τρίχωμα ζώων), τους ιούς και άλλα αιωρούμενα παθογόνα.
Έτσι, αφ’ ενός βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, αφ’ ετέρου προστατεύουν από την μετάδοση των παθογόνων. Βοηθούν επίσης σημαντικά όσους πάσχουν από αλλεργίες ή πνευμονοπάθειες (π.χ. άσμα, ΧΑΠ).
Η υγρασία
Μην ξεχνάτε, τέλος, την υγρασία γιατί κι αυτή παίζει ρόλο στην ποιότητα του αέρα. Αν τα επίπεδα υγρασίας στους κλειστούς χώρους είναι υψηλά, ευνοούν την ανάπτυξη μυκήτων (μούχλας), τα σπόρια των οποίων διαχέονται στον αέρα.
Ιδανικά η υγρασία στους εσωτερικούς χώρους πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30-50%, σύμφωνα με την EPA. Αν ο αέρας είναι πιο ξηρός, μπορεί να χρειασθείτε έναν υγραντήρα. Αντιθέτως, αν έχετε πολλή υγρασία, ανοίξτε τα παράθυρα (εφόσον ο αέρας έξω είναι ξηρός), ειδάλλως χρησιμοποιήστε έναν αφυγραντήρα ή γυρίστε το κλιματιστικό στη λειτουργία της αφύγρανσης.
