Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι ο έβδομος συχνότερος στους άνδρες και ο 13ος συχνότερος στις γυναίκες. Το 2018 υπολογίζεται ότι καταγράφηκαν περισσότερα από 500.000 νέα περιστατικά σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας του Καρκίνου (WCRF).
Ο καρκίνος του οισοφάγου έχει καλύτερη πρόγνωση στους παντρεμένους άνδρες απ’ ό,τι για τους εργένηδες, ίσως διότι η σύζυγος στηρίζει και φροντίζει τον άνδρα της και τον παροτρύνει να προσέχει την υγεία του, αναφέρουν επιστήμονες από την Ιαπωνία.
Σε μελέτη με περισσότερους από 500 ασθενείς ανακάλυψαν επίσης ότι η απουσία μιας συζύγου ήταν ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για φτωχή πρόγνωση. Ωστόσο δεν ίσχυε το ίδιο για τις γυναίκες, η πρόγνωση των οποίων δεν φάνηκε να επηρεάζεται από την παρουσία ή την απουσία συζύγου.
Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο έχουν βεβαρημένη ψυχική υγεία σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, η κακή ψυχολογία συσχετίζεται με αρνητικές εκβάσεις της νόσου. Η νέα μελέτη, όμως, υποδηλώνει ότι η σύζυγος συχνά έχει καθοριστικό ρόλο στην πορεία των ανδρών.
Η νέα μελέτη διεξήχθη σε 504 ασθενείς οι οποίοι μεταξύ 2005 και 2018 υποβλήθηκαν σε οισοφαγεκτομή στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Kumamoto. Στη μελέτη εξετάστηκαν η συσχέτιση μεταξύ ενός ατόμου-κλειδί, όπως αυτό προσδιορίστηκε από κάθε ασθενή, και την ολική επιβίωση μετά την χειρουργική επέμβαση.
Η απουσία της συζύγου απεδείχθη ότι ήταν ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για χειρότερη επιβίωση. Ειδικότερα, οι άνδρες χωρίς σύζυγο διέτρεχαν κατά 38% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου εξαιτίας του καρκίνου τους. Τα ευρήματα αυτά δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση Annals of Surgical Oncology.
Ο καρκίνος του οισοφάγου
Όπως εξηγεί ο εξειδικευμένος στις επεμβάσεις του ανώτερου πεπτικού χειρουργός δρ Εμμανουήλ Ζαχαράκης, συνεργάτης της Κλινικής Άγιος Λουκάς στη Θεσσαλονίκη και τ. επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής στο Imperial College του Λονδίνου (ICL), ο καρκίνος του οισοφάγου είναι ο έκτος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως. Είναι επίσης μία νόσος που η πορεία της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιό της κατά τη διάγνωση.
Ο καρκίνος του οισοφάγου έχει δύο κύριους τύπους. Ο ένας είναι το αδενοκαρκίνωμα και ο δεύτερος το πλακώδες καρκίνωμα. Στις χώρες της Δύσης παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σημαντική αύξηση στα αδενοκαρκινώματα. Στις ΗΠΑ, παραδείγματος χάριν, έχει καταγραφεί αύξηση που υπερβαίνει το 60%.
Αντιθέτως, το πλακώδες καρκίνωμα παρουσιάζει σημαντική μείωση (κατά 30% στις ΗΠΑ). Αυτό αποδίδεται στη μείωση της μακροχρόνιας χρήσης προϊόντων καπνού και της κατανάλωσης αλκοόλ. Ωστόσο σε ορισμένες περιοχές της Κεντρικής Ασίας (λ.χ. νότια Ρωσία, βόρειο Ιράν, βόρεια Κίνα) κυριαρχούν τα πλακώδη καρκινώματα.
Αιτίες και συμπτώματα
Στις ανεπτυγμένες χώρες, οι κυριότερες αιτίες εμφάνισης σχεδόν του 90% του πλακώδους καρκίνου του οισοφάγου είναι:
- Το κάπνισμα
- Το αλκοόλ
- Η διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά
Αντίστοιχα, το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου εμφανίζεται συχνότερα σε ανθρώπους που πάσχουν από οισοφάγο Barrett. Πρόκειται για μία προκαρκινωματώδη πάθηση που προκαλείται από τη χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Στο 80% των περιπτώσεων στο αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου συμβάλλουν:
- Το κάπνισμα
- Η παχυσαρκία
- Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Η φτωχή σε φρούτα και λαχανικά διατροφή
Ο καρκίνος του οισοφάγου εκδηλώνεται με διάφορα επίμονα συμπτώματα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:
- Δυσκολία στην κατάποση
- Ανορεξία
- Αναίτια απώλεια βάρους
- Πόνος στη μέση του στέρνου που αντανακλά στην πλάτη ή αίσθηση πίεσης
- Βήχας
Αναλόγως του σταδίου της νόσου, η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή παρηγορητική θεραπεία στις περιπτώσεις που η ανίχνευση της νόσου έχει καθυστερήσει πολύ.
Πότε συνιστάται οισοφαγεκτομή
Η οισοφαγεκτομή συνιστάται όταν ο καρκίνος του οισοφάγου δεν έχει κάνει μεταστάσεις, εξηγεί ο δρ Ζαχαράκης.
«Πρόκειται για μία επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται μέρος του οισοφάγου και του ανώτερου τμήματος του στομάχου», λέει. «Η επέμβαση πρέπει οπωσδήποτε να συμπληρώνεται με εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό, τόσο στην άνω κοιλία όσο και στον θώρακα. Ο καθαρισμός αυτός παρέχει σημαντικά οφέλη στον ασθενή, όσον αφορά την επιβίωση και την πιθανότητα ίασης».
Τα τελευταία χρόνια σημαντικός αριθμός οισοφαγεκτομών πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά ή/και ρομποτικά. Ωστόσο «πρόκειται για απαιτητικές χειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για τους ασθενείς. Γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να πραγματοποιούνται από απολύτως εξειδικευμένα ειδικούς, με μεγάλη χειρουργική εμπειρία και αναγνωρισμένη εκπαίδευση στο αντικείμενο», προσθέτει.
Ο ρόλος της συζύγου
Πώς μπορεί όμως η σύζυγος να επηρεάζει την πρόγνωση των ανδρών με καρκίνο του οισοφάγου; Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, η απάντηση δεν κρύβεται στην καλύτερη διατροφή των ανδρών.
Τουναντίον, οι ερευνητές έκριναν ότι η συνεχής παρουσία της συζύγου στο σπίτι, όπως συνηθίζεται στην παραδοσιακή ιαπωνική οικογένεια, προσφέρει συντροφιά και υποστήριξη στον ασθενή. Αυτό έχει θετικά αποτελέσματα στην ψυχική υγεία του.
Επιπλέον, η σύζυγος τον παροτρύνει να είναι πιο επιμελής με τη φροντίδα της υγείας του. Τον παρακινεί επίσης να ακολουθεί τις συμβουλές των ιατρών. Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι συμβάλλει καταλυτικά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Οι παντρεμένοι ασθενείς διαγιγνώσκονταν σε πιο αρχικά στάδια, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης του καρκίνου τους.
Η σύζυγος βοηθεί επίσης τους ασθενείς να διαχειριστούν και τυχόν άλλα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν. Όλα αυτά συνέβαλλαν στη βελτίωση της επιβίωσης ακόμα και των ασθενών που υποτροπίασαν, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι να υπάρχει ένας άνθρωπος και ένα ευρύτερο περιβάλλον που ο ασθενής εμπιστεύεται, νιώθει καλά μαζί του και βρίσκει την υποστήριξη που τόσο έχει ανάγκη για την αντιμετώπιση αυτής της δύσκολης ασθένειας», καταλήγει ο δρ Ζαχαράκης, ο οποίος κατείχε διευθυντική θέση (consultant) στο Τμήμα Χειρουργικής Οισοφάγου-Στομάχου του Νοσοκομείου St Mary’s του Λονδίνου.
