Δείτε τι μπορεί να συμβαίνει όταν ο βήχας επιμένει για καιρό

Τι είναι αυτός ο βήχας που σας έπιασε και τι πρέπει να κάνετε; Αν διαρκεί ένα-δύο λεπτά, μπορεί κάτι να σας «έκατσε» στον λαιμό. Αν βήχετε για μια-δυο ημέρες, σίγουρα θα σκέφτεστε ότι έχετε κάποια λοίμωξη, ακόμα και κορωνοϊό. Μετά από μια εβδομάδα, μπορεί να αρχίσετε να ανησυχείτε ότι έχετε βρογχίτιδα ή πνευμονία. Αλλά τι μπορεί να συμβαίνει όταν περνάνε δύο, τρεις εβδομάδες κι ακόμα συνεχίζεται;

Όπως αναφέρουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ο βήχας θεωρείται από τους περισσότερους από εμάς ένα κοινό σύμπτωμα. Στην πραγματικότητα αποτελεί σημαντικό τμήμα της άμυνας του οργανισμού εναντίον των νόσων. Ο βήχας εξωθεί βλέννα, βακτήρια και ξένα σώματα από την αναπνευστική οδό, προστατεύοντας τους πνεύμονες από τις λοιμώξεις και τη φλεγμονή.

Όλοι βήχουμε και κανείς δεν ανησυχεί για έναν περιστασιακό βήχα. Οι περισσότερες οξείες νόσοι του αναπνευστικού, από την ρινίτιδα μέχρι την πνευμονία, προκαλούν βήχα. Ωστόσο ο βήχας από τις οξείες νόσους συνήθως περνά σε μερικές μέρες. Αντιθέτως, ο χρόνιος βήχας επιμένει επί περισσότερο από 3 έως 8 εβδομάδες, μερικές φορές κρατάει μήνες ή χρόνια.

Ο επίμονος, χρόνιος βήχας είναι ένας από τους συχνότερους λόγους για τον οποίο ζητάμε ιατρική συμβουλή. Μπορεί να διαταράσσει τον ύπνο, να προκαλεί κούραση, να εμποδίζει τη συγκέντρωση και να πλήττει την παραγωγικότητα. Προκαλεί επίσης αγωνία για τις πιθανές αιτίες του, καθώς στο πίσω μέρος του μυαλού όλων βρίσκεται και ο καρκίνος. Μπορεί ακόμα να έχει σωματικές συνέπειες, όπως η ακράτεια ούρων ή και ο πόνος στο θώρακα από την βίαιη σύσπαση των μυών.

Ο ρόλος του τσιγάρου

Το κάπνισμα είναι μία από τις κυριότερες αιτίες χρόνιου βήχα. Αργά ή γρήγορα, οι περισσότεροι καπνιστές εκδηλώνουν χρόνιο βήχα. Η αιτία είναι ο χημικός ερεθισμός της αναπνευστικής οδού που μακροπρόθεσμα ανοίγει τον δρόμο:

• Στην χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια)
• Στην πνευμονία
• Στον καρκίνο του πνεύμονα

Ο επίμονος βήχας σε έναν καπνιστή αποτελεί πάντοτε λόγο ανησυχίας, τονίζουν οι επιστήμονες του Χάρβαρντ. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι μη καπνιστές πρέπει να εφησυχάζουν. Και σε αυτούς μπορεί να υπάρχει υποκείμενη αιτία, αλλά ευτυχώς συνήθως είναι καλοήθης. Σε κάθε περίπτωση, ποτέ δεν πρέπει να αμελούμε έναν βήχα που επιμένει, είτε καπνίζουμε είτε όχι. Η ιατρική συμβουλή δεν πρέπει να καθυστερεί, αλλά να τη ζητάμε όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Οι συχνότερες αιτίες

Υπάρχουν όμως πολλές διαταραχές και παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν βήχα διαρκείας πάνω από 3-4 εβδομάδες. Τη μερίδα του λέοντος έχουν πέντε, λένε οι ειδικοί. Αυτές είναι:

1. Η οπισθορρινική καταρροή. Η μύτη είναι ένας φύλακας των πνευμόνων. Θερμαίνει τον αέρα που αναπνέουμε και τον καθαρίζει, πριν τον αφήσει να φθάσει έως τους πνεύμονές μας. Έχει όμως και τα δικά της προβλήματα, καθώς προσβάλλεται από ιούς, αλλεργίες κ.λπ. Η αντίδραση σε αυτά είναι η αυξημένη παραγωγή βλέννας, η οποία είναι αραιή και υγρή. Η βλέννα αυτή αποβάλλεται από τον οργανισμό είτε από την ίδια την μύτη είτε μέσω της σύνδεσής της με τον λαιμό. Σε τέτοια περίπτωση ερεθίζει τα νεύρα του ρινοφάρυγγα και έτσι προκαλείται βήχας.
2. Το άσθμα. Τα πιο γνωστά συμπτώματά του είναι ο συριγμός και η δυσκολία στην αναπνοή. Ωστόσο δεν έχουν όλοι οι πάσχοντες συριγμό. Μερικοί απλώς βήχουν επίμονα.
3. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Οφείλεται στην «επιστροφή» του όξινου περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο. Το κύριο χαρακτηριστικό σύμπτωμά της είναι οι καούρες. Άλλα συχνά συμπτώματα είναι ρέψιμο, μια πικρή γεύση στο στόμα και η κακοσμία του στόματος. Επειδή, όμως, τα οξέα του στομάχου διεγείρουν τα νεύρα στο κάτω τμήμα του οισοφάγου, μπορεί να προκαλέσει και επίμονο βήχα. Μάλιστα ο βήχας αυτός παρατηρείται και χωρίς να συνοδεύεται από καούρες.
4. Η χρόνια βρογχίτιδα. Είναι η επίμονη φλεγμονή των βρόγχων που προκαλεί στένωση των αεραγωγών και υπερπαραγωγή βλέννας. Συνήθως οφείλεται στο κάπνισμα ή στην μακροχρόνια έκθεση σε υψηλά επίπεδα βιομηχανικών ρύπων.
5. Η θεραπεία με αναστολείς του ACE. Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ACE) είναι μία ομάδα φαρμάκων που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας. Το περίπου 20% των ασθενών που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα παρουσιάζουν επίμονο βήχα.

Καπνιστές και μη καπνιστές

Πολλοί άνθρωποι έχουν ταυτοχρόνως περισσότερες από μία από αυτές τις παθήσεις. Στους μη καπνιστές, οι τρεις πρώτες (μεμονωμένα ή σε συνδυασμό) ευθύνονται για σχεδόν όλες τις περιπτώσεις επίμονου βήχα. Στους καπνιστές στις πιθανές αιτίες του χρόνιου βήχα συμπεριλαμβάνονται:

• Το ίδιο το κάπνισμα
• Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα)
• Οι λοιμώξεις των πνευμόνων
• Ο καρκίνος του πνεύμονα

Ο επίμονος βήχας μπορεί, όπως προαναφέρθηκε, να έχει και πολλές άλλες αιτίες. Στις λιγότερο συχνές αιτίες του, σε σύγκριση με τις πέντε που προαναφέρθηκαν, συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

• Περιβαλλοντικοί ρύποι του αέρα
• Αναρρόφηση κατά την κατάποση
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Λοιμώξεις των πνευμόνων
• Κοκκύτης
• Καρκίνος του πνεύμονα
• Άλλες παθήσεις των πνευμόνων
• Ψυχολογικές διαταραχές

Πότε να σας ανησυχήσει ο επίμονος βήχας

Αν και ο επίμονος βήχας συνήθως δεν είναι σοβαρός, πρέπει να αξιολογείτε το συντομότερο δυνατόν από τον γιατρό. Αν, όμως, συνοδεύεται από ορισμένα συμπτώματα, χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα. Τα συμπτώματα αυτά είναι:

• Πυρετός, ιδίως όταν είναι υψηλός ή παρατεταμένος
• Παραγωγή άφθονων πτυέλων
• Αιμόπτυση (βήχας με αίμα)
• Δύσπνοια
• Απώλεια βάρους
• Αδυναμία, κόπωση, ανορεξία
• Πόνος στο στήθος που δεν προκαλείται από τον βήχα
• Νυχτερινή εφίδρωση
• Συριγμός

Μην τον αγνοείτε, μην πανικοβάλλεστε

Οι ειδικοί του Χάρβαρντ τονίζουν πως δεν πρέπει να αγνοείτε τον χρόνιο βήχα, αλλά ούτε και να πανικοβάλλεστε επειδή διαρκεί 3 ή 4 εβδομάδες. Συνήθως η αιτία είναι καλοήθης, ο γιατρός την εντοπίζει χωρίς ειδικές εξετάσεις και προτείνει την ενδεδειγμένη θεραπεία. Ωστόσο είναι σημαντικό να βρεθεί η αιτία, διότι μερικές φορές όντως υποκρύπτεται κάτι σοβαρό.