Σε όλες τις κοινωνίες η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβεία συνοδεύεται τόσο από σωματικές όσο και από συμπεριφορικές αλλαγές. Το γεγονός και μόνο ότι ο έφηβος έρχεται αντιμέτωπος με εμφανείς αλλαγές στο σώμα του καθιστά τη μετάβαση αυτή δύσκολη και απαιτητική.
Τα μέχρι πρότινος παιδιά έρχονται να αντιμετωπίσουν και να ανταποκριθούν στην αλλαγή αυτή. Τόσο με τη διαχείριση αλλαγών στο σώμα τους, στα συναισθήματά τους, στην οικογένεια αλλά και στο σχολείο. Η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Έλενα Μπογδάνου, μας συμβουλεύει πώς να τα βγάλουμε πέρα.
Κοινωνικοποίηση
Βασικό ρόλο πλέον στην κοινωνικοποίηση τους, κατά την περίοδο της εφηβείας, έχει η παρέα τους, στην οποία πρέπει να γίνουν αποδεκτοί και αρεστοί ενώ προσπαθούν να διαμορφώσουν την ταυτότητα τους. Μέσα από αυτές τις διεργασίες η ανάγκη για αυτονόμηση και ελευθερία προκαλεί τριβές και συγκρούσεις μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο με την σειρά του καλείται να αντιμετωπίσει την αλλαγή που βιώνει ο έφηβος. Η σκέψη και μόνο ότι το παιδί θα περάσει στην εφηβεία προκαλεί έντονα συναισθήματα στους γονείς. Φοβούνται ότι δεν θα είναι έτοιμοι να βοηθήσουν και να κατανοήσουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους άρα και να το βοηθήσουν στη μετάβαση αυτή. Οι μύθοι γύρω από τη μετάβαση στην εφηβεία προκαλούν ερωτήματα και φόβο σε γονείς, οι οποίοι προσπαθούν να ετοιμαστούν για μια περίοδο η οποία κατά το μύθο είναι μία πορεία δύσκολη και ανηφορική. Το γεγονός όμως παραμένει ότι και οι ίδιοι οι γονείς έχουν περάσει από το στάδιο της εφηβείας. Μπορούν να έχουν μια προσωπική αντίληψη των αλλαγών των οποίων συμβαίνουν σε αυτή την περίοδο. Σαφώς και υπάρχουν αλλαγές και διαφοροποιήσεις λόγω της διαφορετικότητας του κοινωνικού πλαισίου μέσα στο οποίο ο έφηβος ζει και δραστηριοποιείται αλλά ο κεντρικός άξονας των αλλαγών τόσο σε κοινωνικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο παραμένει ίδιο.
Μια Συνεχής Αναζήτηση
Με άλλα λόγια η αναζήτηση της ταυτότητάς τους, η ανάγκη για ανεξαρτησία, η αναζήτηση καινούργιων εμπειριών, η εξερεύνηση της σεξουαλικής ταυτότητας, η επικοινωνία μέσω διαφορετικών τρόπων αλλά και η διάκριση μεταξύ λάθους και σωστού ανήκουν στις κοινωνικές αλλαγές τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει και να βιώσει ένας έφηβος. Στο συναισθηματικό κομμάτι, έχουμε συμπεριφορές οι οποίες διακατέχονται από έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Μια ευαισθησία στα συναισθήματά του αλλά και μια τάση εγωκεντρισμού. Επίσης βλέπουμε έντονες αλλαγές στις σχέσεις των εφήβων οι οποίες εκδηλώνονται με την ανάγκη να μειώσουν το χρόνο που περνάνε με την οικογένεια τους. Έχουν έντονες διαφωνίες και συγκρούσεις αλλά και βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά. Αυτό έρχεται και εντείνει τη σύγκρουση των σχέσεων μεταξύ γονέων και παιδιών μιας και οι αλλαγές είναι έντονες και συνοδευόμενες με συναισθηματικές φορτίσεις οι οποίες εκδηλώνονται με έντονα ξεσπάσματα ή και κάποιες φορές σε απομόνωση.
Η μετάβαση στην εφηβεία δεν σημαίνει μια κακή περίοδος σχέσεων με το παιδί. Απλά δηλώνει την ανάγκη αλλαγών στη μέχρι τώρα διαχείριση των σχέσεων. Δείξτε ενδιαφέρον για τον καινούργιο κόσμο τον οποίο βιώνουν να παιδιά. Επιδείξτε κατανόηση αλλά και προσπάθεια να αναγνωρίσετε τις δυσκολίες που καλούνται να περάσουν. Ταυτόχρονα η κατανόηση των καινούργιων συναισθημάτων που βιώνουν οι έφηβοι αλλά και η αποδοχή τους δρα καταλυτικά στη σχέση γονέα έφηβου.
Η αναγνώριση της ανάγκης προσωπικού χώρου αφήνει στον έφηβο το περιθώριο να αναπτύξει την ταυτότητα του. Τα όρια αν και θα είναι σημείο σύγκρουσης, είναι βασικό στοιχείο στη μεταβατική αυτή περίοδο ώστε να υπάρχει προστασία. Παράλληλα θα γίνεται αξιοποίηση της ελευθερίας τους. Η προσπάθεια για αυτονομία και η ανάληψη ευθυνών θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να επιβραβεύεται. Να υπάρχει χώρος για συζήτηση ώστε να βρεθεί κοινή λύση σε προβλήματα επικοινωνίας και διαφωνιών.
Όταν δεν καταλαβαίνετε κάτι, ρωτήστε!
Μην υποθέτετε και μη βγάζετε βιαστικά συμπεράσματα. Η απάντησή του μπορεί να σας εκπλήξει. Τέλος η υποστήριξη δρα θετικά και βοηθά τον έφηβο. Σαφώς και σε περιπτώσεις που βλέπουμε ότι δεν έχουμε τις γνώσεις να βοηθήσουμε τον έφηβο σε αυτήν τη μετάβαση η αναζήτηση βοήθειας από έναν ειδικό θα βοηθήσει τόσο στην επεξεργασία όσο και στην κατανόηση των συναισθημάτων και των αλλαγών που βιώνουν και οι δύο πλευρές. Γιατί δεν είναι πάντα εύκολο να βλέπουμε να μεγαλώνει το παιδί μας, να ανεξαρτητοποιείται και να μη μας έχει τόση ανάγκη.
Διαβάστε επίσης
Εφηβεία: Η καθημερινή συνήθεια που προκαλεί συναισθηματικά προβλήματα
Κατάθλιψη στην εφηβεία: Πότε το παιδί κινδυνεύει περισσότερο
Δυο λόγοι που τα κορίτσια σήμερα μπαίνουν νωρίτερα στην εφηβεία
