Γρίπη, COVID-19 και κοινό κρυολόγημα: Κι όμως δεν έχουν τα ίδια συμπτώματα! Δείτε τις διαφορές

Του: Ελευθερίου Φερεκύδη , Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών

Το φθινόπωρο και ο χειμώνας είναι γνωστό ότι έχουν ταυτισθεί με το κρυολόγημα και γενικότερα με τις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος τόσο του ανώτερου όσο και του κατωτέρου συστήματος . Το ανώτερο σύστημα του αναπνευστικού αποτελούν η ρινική κοιλότητα δηλ. η μύτη, ο ρινοφάρυγγας, ο φάρυγγας, ενώ το κατώτερο αποτελούν ο λάρυγγας η τραχεία και οι πνεύμονες.

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος είναι πολύ συχνές κυρίως στα παιδιά, που προσβάλλονται περισσότερο από τους ενήλικους. Ενδιαφέρον είναι να πούμε ότι οι ιογενείς λοιμώξεις αυτές που ταλαιπωρούν τον κόσμο, και ιδίως το φθινόπωρο και τον χειμώνα, διευκολύνονται και από τις συνθήκες που υπάρχουν σε κλειστούς χώρους.

Σημαντικό είναι ότι παρατηρείται το φαινόμενο οι ενήλικοι να προσβάλλονται μία ή δύο φορές τον χρόνο ενώ τα παιδιά και τα ηλικιωμένα άτομα πολύ συχνότερα. Ενώ συνήθως οι λοιμώξεις αυτές είναι ελαφράς μορφής, σε κάποιες περιπτώσεις πχ. σε άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό ή ακόμη στα ηλικιωμένα άτομα, ή άτομα που πάσχουν από την καρδιά τους ή τους πνεύμονες, οι εποχικές αυτές λοιμώξεις μπορεί να είναι πιο σοβαρές.

Ακόμη, ενώ θα περίμενε κανείς ότι με την εξέλιξη της βιοϊατρικής και της τεχνολογίας θα είχαμε αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών, δυστυχώς, ακόμα και σήμερα η αντιμετώπισή τους δεν είναι εύκολη, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, με το κοινό κρυολόγημα και γενικότερα με τις ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού.

Σημαντικό είναι να πούμε ότι ο πυρετός, το ρίγος οι μυαλγίες και ο βήχας είναι, όλα, συμπτώματα που μοιάζουν για το απλό κρυολόγημα, τη γρίπη, και για τον κορονοϊό Covid-19.

Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε από τι πάσχουμε;

Τα απλό κρυολογήμα είναι ήπια λοιμώξη της μύτης και του φάρυγγα που προκαλείται από περισσότερους από 200 διαφορετικούς ιούς. Ο ρινοϊός είναι η πιο κοινή αιτία και ευθύνεται για το 10% με 40% των κρυολογημάτων.

Το απλό κρυολόγημα συνήθως παρουσιάζει ήπια συμπτώματα σε σχέση με τη γρίπη και τον COVID-19. Η διάρκεια του κοινού κρυολογήματος έχει διάρκεια από 7-8 ημέρες και περιορίζεται, κυρίως, στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος είναι:

Το φτάρνισμα ,το μπούκωμα στη μύτη και καταρροή, ακόμη οπισθορινική καταρροή και ερεθισμός στον φάρυγγα και ελαφρός βήχας και σπάνια κεφαλαλγία όπως και καμία φορά και δεκατική πυρετική κίνηση.

Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης. Υπάρχουν τρεις τύποι ιών γρίπης, οι A, B και C. Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η γρίπη προσβάλλει περίπου το 5-15% του παγκόσμιου πληθυσμού και προκαλεί σοβαρή ασθένεια μέχρι και σε 5 εκατομμύρια άτομα κάθε χρόνο. Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι).

Στην καθημερινή γλώσσα, ο όρος «γρίπη» χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του «κρύωμα» ή «ίωση» αλλά, με την αυστηρή ιατρική έννοια του όρου, «γρίπη» είναι η νόσος που οφείλεται στους παραπάνω συγκεκριμένους ιούς.

Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά και διασπείρει τους ιούς στον αέρα με τη μορφή πολύ μικρών, αόρατων σταγονιδίων. Οι ιοί της γρίπης επίσης μεταδίδονται μέσω των χεριών, όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης. Για την αποφυγή της μετάδοσης, τα άτομα θα πρέπει να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους με χαρτομάντιλο όταν βήχουν ή φτερνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους.

Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, πόνους των μυών και των αρθρώσεων, πονοκέφαλο, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο, και συνήθως ξηρό βήχα. Ενδιαφέρον είναι ότι καμιά φορά τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, ενώ στους ενήλικες τα συμπτώματα αυτά είναι σπάνια.

Τα συμπτώματα της γρίπης αρχίζουν 1–4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2–7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Καμμία φορά η γρίπη μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές. Αρχίζει από ήπια νόσηση η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή νόσο ώστε ακόμη και να οδηγήσει στο θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένα όμως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών, παιδιά κάτω των 6 μηνών, άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ)>40kg/m, έγκυες, λεχωίδες, θηλάζουσες και ασθενείς με άσθμα, καρδιακή νόσο, ανοσοκαταστολή, μεταμόσχευση οργάνων, σακχαρώδη διαβήτη κ.α.) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη.

Μερικές από τις επιπλοκές αυτές είναι η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, κυρίως από πνευμονόκοκκο, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.

Σε τι διαφέρει η γρίπη από το κοινό κρυολόγημα;

Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς διαφορετικούς από τους ιούς της γρίπης. Τα συμπτώματά του συνήθως είναι πιο ελαφρά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές.

Αντίθετα, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και επιπλοκές που καμιά φορά μπορεί να είναι θανατηφόρες για κάποια άτομα, π.χ. άτομα με χρόνια νοσήματα.

Ο υψηλός πυρετός στο κοινό κρυολόγημα είναι σπάνια στους ενήλικες και στα μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί όμως να είναι υψηλός (έως και 39⁰ C) στα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Ενώ στη γρίπη ο πυρετός είναι συνήθως υψηλός , κυμαίνεται από 38,5°C μέχρι και 40°C, και συνήθως διαρκεί 3-4 ημέρες.

Ο Πονοκέφαλος στο κοινό κρυολόγημα σπάνια υπάρχει ενώ στη γρίπη ξεκινά απότομα και μπορεί να είναι έντονος

Οι μυϊκοί πόνοι στο κρυολόγημα είναι μετρίας βαρύτητας ενώ στη γρίπη έντονοι

Το αίσθημα κόπωσης στο κρυολόγημα είναι μετρίας βαρύτητας ενώ στη γρίπη συνήθως είναι έντονο και διαρκεί 1-2 εβδομάδες

Στο κρυολόγημα η καταρροή το φτέρνισμα ο πονόλαιμος είναι συχνά υπαρκτά ενώ στην γρίπη τα βλέπουμε μερικές φορές.

Ενδιαφέρον είναι ότι στην Ελλάδα, η περίοδος της γρίπης διαδράμει από Οκτώβριο έως και Απρίλιο, με έξαρση της δραστηριότητας μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου.

Ο COVID-19 είναι νόσος που προκαλείται από τον κορωνοϊο. Οι ανθρώπινοι κορωνοϊοί είναι κοινοί και σχετίζονται συνήθως με ήπιες λοιμώξεις, παρόμοιες με το κοινό κρύωμα, όμως σπανιότερα μπορεί και να υπάρχει και θανατηφόρα εξέλιξη.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή πιο σοβαρά, και μπορούν να εμφανιστούν έως και 14 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό.

Τα συμπτώματα του COVID-19 είναι πυρετός που μπορεί να είναι πού υψηλός, βήχας ξηρός έντονος ,αίσθημα κόπωσης έντονη καταβολή ,έντονη κεφαλαλγία φαρυγγαλγία δύσπνοια η όποια είναι έντονη και καμιά φόρα πολύ έντονη. Ενίοτε σπανιότερα υπάρχουν και ενοχλήματα από το γαστρεντερικό σύστημα ναυτία εμετοί και διάρροια, όπως επίσης λιγότερο σπάνια προβλήματα με την όσφρηση ανοσμία και απώλεια γέυσης

Ενδιαφέρον είναι ότι τα συμπτώματα λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος όπως ρινικές εκκρίσεις, κυνάγχη και οπισθορινική καταρροή είναι λιγότερο συχνά από τις άλλες παθήσεις.

Η διάρκεια των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 1-14 ημέρες. Εάν έχουμε συμπτώματα του COVID-19 – πυρετό, βήχα ή δύσπνοια: μένουμε στο σπίτι δηλ. σε απομόνωση για να αποφευχθεί η εξάπλωση σε άλλους, εάν ζούμε με άλλα άτομα, μένουμε σε ξεχωριστό δωμάτιο ή τηρούμε απόσταση 2 μέτρων , τηλεφωνούμε πριν επισκεφτούμε επαγγελματία υγείας ή καλούμε την τοπική αρχή δημόσιας υγείας αναφέρουμε συμπτώματά και ακολουθούμε τις οδηγίες τους.

Μέτρα πρόληψης για ανθρώπους με δυνατό και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα

Ποια μέτρα πρόληψης πρέπει να λάβουν οι άνθρωποι με επαρκές αμυντικό σύστημα και ποια οι άνθρωποι με αδύναμο αμυντικό σύστημα, ώστε να αποφύγουν σοβαρές λοιμώξεις και για να αμυνθούν άριστα;

Αυτοί που είναι υγιείς, νέοι, άνω των δεκαπέντε ετών και κάτω των εξήντα πέντε ετών και δεν πάσχουν από νοσήματα που εξασθενούν το αμυντικό τους σύστημα, πρέπει να λάβουν όλα τα μέτρα, που θα βοηθήσουν τον οργανισμό να διατηρείται σε άριστη φυσική κατάσταση.

Θα πρέπει να υιοθετήσουν υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρούτα, όσπρια, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, να αποφύγουν την κατάχρηση κρέατος, καταργήσουν το κάπνισμα και να ενταχτούν σε προγράμματα άσκησης, τα οποία δεν είναι απαραίτητο να είναι οργανωμένα, αλλά να περιλαμβάνουν συστηματικό γρήγορο περπάτημα επί τρίωρο τουλάχιστον εβδομαδιαίως.

Η διακοπή του ενεργητικού και του παθητικού καπνίσματος είναι το σημαντικότερο μέτρο, που θα βοηθήσει την άμυνα του οργανισμού των . Θα πρέπει να διατηρούν φυσιολογικό βάρος και επαρκή ύπνο και να αποφεύγουν τις ψυχολογικές επιβαρύνσεις. Θα πρέπει να αερίζουν επαρκώς τους κλειστούς χώρους και πλένουν τακτικά τα χέρια των.

Πρέπει να γνωρίζουμε και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το αμυντικό σύστημα, όπως όλα τα συστήματα του υγιούς ανθρώπου, απαιτεί εξάσκηση για να διατηρείται σε φόρμα. Καλό είναι να συμβιώσουμε επί περισσότερες ημέρες με ελαφρά συμπτώματα, ακόμη και εάν αυτό δεν μας είναι τόσο ευχάριστο, για να ασκηθεί το αμυντικό σύστημα, προκειμένου να καταφύγουμε στην εύκολη λύση του αντιβιοτικού, όταν η χρήση του δεν είναι ιατρικώς επιβεβλημένη.

Η αλόγιστη χρήση χημικών φαρμάκων, μπορεί να μας ανακουφίσει βραχυπρόθεσμα, αλλά να μας βλάψει μακροπρόθεσμα. Η Ιατρική Επιστήμη σήμερα, έχει διάφορα φυσικά βοηθήματα και ήπια φάρμακα, που τονώνουν την άμυνα του οργανισμού μας, χωρίς χημικά αντιβιοτικά.

Κατά το διάστημα των λοιμώξεων η επιστήμη της ιατρικής συνιστά ανάπαυση και αποχή από το κάπνισμα. Πρέπει να λαμβάνονται αρκετά υγρά μακράν των γευμάτων και να προτιμώνται τροφές ελαφρές, μαγειρευμένες χωρίς πολλά λιπαρά και μπαχαρικά.

Οι έφηβοι, τα παιδιά και οι θηλάζουσες, δεν πρέπει να λαμβάνουν ασπιρίνη για τον έλεγχο του πυρετού, για να αποφευχθεί ένα σπάνιο και επικίνδυνο σύνδρομο που εμφανίζεται στις ηλικίες αυτές και οφείλεται σε πολλαπλές αλληλεπιδράσεις της ασπιρίνης και των ιών και λέγεται σύνδρομο REYE. Εάν συμβιώνουμε με μωρά ή γέρους, τους προστατεύουμε με μία μάσκα και αποφεύγουμε τον συγχρωτισμό μαζί τους.