Γιατί το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί να βρίσκεται πίσω από τις επιπτώσεις που έχει στην υγεία η μεσογειακή διατροφή;
Το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής έχει συνδεθεί σε μεγάλο βαθμό κατά καιρούς με βέλτιστα αποτελέσματα για την υγεία. Δύο νέες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές αποκαλύπτουν τη συμβολή της σύνθεσης και των λειτουργιών του μικροβιώματος του εντέρου στην ερμηνεία των πιθανών ευεργετικών επιδράσεων της μεσογειακής διατροφής.
Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από χαμηλή πρόσληψη εξευγενισμένων προϊόντων, γαλακτοκομικών προϊόντων και προϊόντων κρέατος και υψηλότερες καταναλισκόμενες ποσότητες λαχανικών, φρούτων, οσπρίων, δημητριακών ολικής αλέσεως, ψαριών και καθημερινή κατανάλωση ξηρών καρπών . Τα άτομα που την ακολουθούν δείχνουν να έχουν την καλύτερη υγεία και προστασία από μεταβολικές ασθένειες, καρκίνους και διαταραχές που σχετίζονται με την ψυχική υγεία.
Δύο πρόσφατες μελέτες σε ανθρώπους έχουν σημειώσει πρόσφατα πρόοδο στην κατανόηση της συμμετοχής του μικροβιώματος του εντέρου και του ρόλου του στα ευεργετικά οφέλη που έχει η Μεσογειακή Διατροφή.
Στην πρώτη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη, σε άτομα που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα ανατέθηκε να ακολουθήσουν είτε ένα πλάνο με βάση την Μεσογειακή Διατροφή είτε την κανονική διατροφή τους για μια περίοδο 8 εβδομάδων . Πρέπει να τονιστεί ότι οι συμμετέχοντες στην ομάδα της Μεσογειακής Διατροφής έλαβαν οδηγίες να βελτιώσουν την ποιότητα της διατροφής τους χωρίς να αλλάξουν τη συνήθη πρόσληψη ενέργειας ή τη σωματική τους δραστηριότητα. Σε αυτά τα άτομα αναφέρθηκε μείωση της ολικής χοληστερόλης στο πλάσμα ήδη 4 εβδομάδες μετά την έναρξη της δίαιτας. Επιπλέον, παρατηρήθηκε χαμηλότερη συνολική λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) και λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) στο τέλος της παρέμβασης, η οποία ήταν ανάλογη με τα ποσοστά προσκόλλησης των ατόμων στη Μεσογειακή Διατροφή.
Οι μεταβολικές αναλύσεις των κοπράνων, των ούρων και του αίματος έδειξαν τα άτομα που ακολούθησαν τη Μεσογειακή διατροφή χαρακτηριζόταν από υψηλότερα επίπεδα των βιοδεικτών ολικής αλέσεως, οσπρίων – που χρησιμοποιούνται συνήθως ως βιοδείκτες της πρόσληψης φυτικών τροφών – λαχανικά και ξηροί καρποί, μαζί με μειωμένες συγκεντρώσεις των βιοδεικτών κρέατος και πρωτεϊνών προϊόντα αποδόμησης.
Βρέθηκαν επίσης συγκεκριμένες αλλαγές στη σύνθεση και τις λειτουργίες των μικροβίων του εντέρου, συμπεριλαμβανομένης της αφθονίας των βακτηρίων που παράγουν βουτυρικό εστέρα Faecalibacterium prausnitzii και Roseburia. Ακόμη παρατηρήθηκε χαμηλότερη αφθονία των πιθανώς προφλεγμονωδών ρομίνων Ruminococcus gnavus και R. και αυξημένα επίπεδα ουρολιθίνης γλυκουρονιδίων στα ούρα που παράγονται από βακτήρια του εντέρου που παράγουν ουρολιθίνη. Αν και η Μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με μείωση των επιπέδων κοπράνων χολικών οξέων και λιπαρών οξέων διακλαδισμένης αλυσίδας σε σύγκριση με τη συμβατική ομάδα διατροφής, η υψηλή πρόσληψη ινών δεν επηρέασε τα επίπεδα λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας στα κόπρανα.
Το μικροβίωμα του εντερου είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στη διατροφική παρέμβαση. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες με υψηλότερα βασικά επίπεδα Bacteroides uniformis και B. vulgatus και χαμηλότερα επίπεδα Prevotella copri μείωσαν την Ομοιοστατική Εκτίμηση Μοντέλου για Αντοχή στην Ινσουλίνη. Επιπλέον, άτομα που έδειξαν αυξημένο γονιδιακό πλούτο εμφάνισαν χαμηλότερα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης μετά από διατροφική παρέμβαση.
Στη δεύτερη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, ηλικιωμένοι χωρίς αδυναμία και προ-αδύναμοι ηλικιωμένοι σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες παρακολούθησαν είτε ένα πλάνο Μεσογειακής Διατροφής είτε μια δίαιτα ελέγχου για 1 έτος. Ανεξάρτητα από τον δείκτη μάζας σώματος και την ηλικία, η προσήλωση στη Μεσογειακή Διατροφή οδήγησε σε μεγαλύτερη αφθονία διαφορετικών μεταβλητών που συνδέονται θετικά με δείκτες χαμηλότερης αδυναμίας και καλύτερης γνωστικής λειτουργίας και σχετίζονται αρνητικά με φλεγμονώδεις δείκτες όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη και η ιντερλευκίνη-17.
Παρόλο που τα προφίλ διατροφής και μικροβίων του εντέρου διέφεραν μεταξύ των χωρών κατά την έναρξη, η ποικιλομορφία του μικροβιώματος του εντέρου παρέμεινε σχεδόν ανεπηρέαστη από την Μεσογειακή Διατροφή σε διάφορες χώρες. Είναι ενδιαφέρον ότι τα υψηλά επίπεδα προσήλωσης στην Μεσογειακή διατροφή εξασθένησαν την απώλεια της ποικιλίας του μικροβιώματος του εντέρου σε όλη τη μελέτη, με 75 λειτουργικές ταξινομικές μονάδες (OTU) να προβλέπουν την απόκριση του μικροβιώματος στη διατροφή. Από την άλλη πλευρά, οι μέθοδοι μηχανικής εκμάθησης επέτρεψαν την ταυτοποίηση των OTU που ανταποκρίνονται στη διατροφή. Ενώ 44 OTU έδειξαν θετική συσχέτιση με την τήρηση της διατροφής, 45 OTUs συσχετίστηκαν αρνητικά.
Μια πρόβλεψη των μικροβιακών μεταβολιτών των κοπράνων με βάση είδη μικροβίων του εντέρου έδειξε ότι η Μεσογειακή διατροφή προώθησε την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας μειώνοντας παράλληλα τους επιβλαβείς μεταβολίτες, συμπεριλαμβανομένων των χολικών οξέων και των κρεσόλων.
Συνολικά, αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι ένας από τους τρόπους με τους οποίους η Μεσογειακή Διατροφή συνδέεται με την καλύτερη μεταβολική υγεία και την υγιή γήρανση σε ηλικιωμένους ενήλικες είναι μέσω θετικών αλλαγών στο μικροβίωμα του εντέρου τόσο στη σύνθεση όσο και στο λειτουργικό επίπεδο. Περαιτέρω μελέτες θα πρέπει να επικεντρωθούν στο ποια βασικά θρεπτικά συστατικά και βασικά τρόφιμα σε της Μεσογειακής Διατροφής είναι υπεύθυνα για αυτές τις θετικές αλλαγές του μικροβιώματος του εντέρου και ποιοι θα ωφεληθούν περισσότερο.
Σοφία Μπάμπου Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
(Μετάφραση άρθρου από: https://www.gutmicrobiotaforhealth.com/why-the-gut-microbiome-is-behind-the-health-effects-of-the-mediterranean-diet/)
References:
Meslier V, Laiola M, Roager HM, et al. Mediterranean diet intervention in overweight and obese subjects lowers plasma cholesterol and causes changes in the gut microbiome and metabolome independently of energy intake. Gut Epub ahead of print: 2 April 2020. doi: 10.1136/gutjnl-2019-320438.
Ghosh TS, Rampelli S, Jeffery IB, et al. Mediterranean diet intervention alters the gut microbiome in older people reducing frailty and improving health status: the NU-AGE 1-year dietary intervention across five European countries. Gut Epub ahead of print: 2 April 2020. doi: 10.1136/gutjnl-2019-319654.
Μικροβίωμα και Μεσογειακή Διατροφή | -.