Χαρτογραφώντας τον εφηβικό εγκέφαλο: «Κλειδί» για την πρόληψη της χρήσης ουσιών

Date:

Μια μελέτη σε σχεδόν 10.000 εφήβους εντόπισε διακριτές διαφορές στις δομές του εγκεφάλου όσων έκαναν χρήση ουσιών πριν από την ηλικία των 15 ετών, σε σύγκριση με αυτούς που δεν έκαναν. Πολλές από αυτές τις δομικές διαφορές του εγκεφάλου φάνηκε να υπάρχουν στην παιδική ηλικία πριν από οποιαδήποτε χρήση ουσιών, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να παίζουν ρόλο στον κίνδυνο έναρξης χρήσης ουσιών αργότερα στη ζωή, σε συνδυασμό με γενετικούς, περιβαλλοντικούς και άλλους νευρολογικούς παράγοντες.

«Η δομή του εγκεφάλου ενός ατόμου, μαζί με τη μοναδική του γενετική, τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αυτών των παραγόντων, μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο κινδύνου και την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου στη χρήση ουσιών και στον εθισμό» δήλωσε η Nora Volkow M.D., διευθύντρια του NIDA.

«Η κατανόηση της περίπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ των παραγόντων που συμβάλλουν και που προστατεύουν από τη χρήση ναρκωτικών είναι ζωτικής σημασίας για την ενημέρωση αποτελεσματικών παρεμβάσεων πρόληψης και την παροχή υποστήριξης σε εκείνους που μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι» σημείωσε η Dr. Volkow.

Μεταξύ των 3.460 εφήβων που ξεκίνησαν ουσίες πριν από την ηλικία των 15 ετών, οι περισσότεροι (90,2%) ανέφεραν ότι δοκίμασαν αλκοόλ, παράλληλα με τη χρήση νικοτίνης ή/και κάνναβης. Το 61,5% και το 52,4% των παιδιών που ξεκινούσαν τη νικοτίνη και την κάνναβη, αντίστοιχα, ανέφεραν, επίσης, ότι έκαναν έναρξη κατανάλωσης αλκοόλ.

Η έναρξη της χρήσης ουσιών συσχετίστηκε με μια ποικιλία διαφορών σε ολόκληρο τον εγκέφαλο, καθώς και με περισσότερες περιφερειακές δομικές διαφορές που αφορούσαν κυρίως στον φλοιό, μερικές από τις οποίες ήταν ειδικές για τη τάση χρήσης ουσιών. Ενώ αυτά τα δεδομένα θα μπορούσαν κάποια μέρα να βοηθήσουν στη δημιουργία στρατηγικών κλινικής πρόληψης, οι ερευνητές τονίζουν ότι η δομή του εγκεφάλου από μόνη της δεν μπορεί να προβλέψει τη χρήση ουσιών κατά την εφηβεία και ότι αυτά τα δεδομένα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως διαγνωστικό εργαλείο.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, χρησιμοποίησε δεδομένα από τη μελέτη Adolescent Brain Cognitive Development Study, (ABCD Study), τη μεγαλύτερη διαχρονική μελέτη για την ανάπτυξη και την υγεία του εγκεφάλου σε παιδιά και εφήβους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη μελέτη ABCD, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις αξιολόγησαν μαγνητικές τομογραφίες που λήφθηκαν από 9.804 παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν ήταν ηλικίας 9 έως 11 ετών και παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες για τρία χρόνια, ώστε να προσδιορίσουν αν ορισμένες πτυχές της δομής του εγκεφάλου που καταγράφηκε στις βασικές μαγνητικές τομογραφίες τους συσχετίστηκαν με την πρώιμη έναρξη ουσιών.

Τα παρακολούθησαν, επίσης, για χρήση αλκοόλ, νικοτίνης ή/και κάνναβης, των πιο κοινών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην πρώιμη εφηβεία, καθώς και για χρήση άλλων παράνομων ουσιών. Οι ερευνητές συνέκριναν μαγνητικές τομογραφίες 3.460 συμμετεχόντων που ανέφεραν έναρξη χρήσης πριν από την ηλικία των 15 ετών, από το 2016 έως το 2021, με εκείνους που δεν το έκαναν (6.344).

Αξιολόγησαν τόσο τις παγκόσμιες όσο και τις περιφερειακές διαφορές στη δομή του εγκεφάλου, εξετάζοντας μέτρα όπως ο όγκος, το πάχος, το βάθος των πτυχών του εγκεφάλου και η επιφάνεια, κυρίως στον εγκεφαλικό φλοιό.

Ο φλοιός είναι το εξωτερικό στρώμα του εγκεφάλου, σφιχτά γεμάτο με νευρώνες και υπεύθυνος για πολλές διεργασίες υψηλότερου επιπέδου, συμπεριλαμβανομένης της μάθησης, της αίσθησης, της μνήμης, της γλώσσας, των συναισθημάτων και της λήψης αποφάσεων. Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και οι διαφορές σε αυτές τις δομές έχουν συνδεθεί με τη μεταβλητότητα των γνωστικών ικανοτήτων και των νευρολογικών καταστάσεων.

Οι ερευνητές εντόπισαν πέντε δομικές διαφορές του εγκεφάλου σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ εκείνων που ανέφεραν έναρξη χρήσης ουσιών πριν από την ηλικία των 15 ετών και εκείνων που δεν έκαναν. Αυτές περιλάμβαναν μεγαλύτερο συνολικό όγκο εγκεφάλου και μεγαλύτερο υποφλοιώδη όγκο σε εκείνους που έκαναν έναρξη χρήσης ουσιών.

Βρέθηκαν επιπλέον 39 διαφορές στη δομή του εγκεφάλου σε περιφερειακό επίπεδο, με περίπου το 56% της περιφερειακής διακύμανσης να αφορά στο πάχος του φλοιού. Ορισμένες δομικές διαφορές του εγκεφάλου εμφανίστηκαν, επίσης, μοναδικές στον τύπο των εφήβων που έκαναν χρήση ουσιών.

Σε μια εκ των υστέρων ανάλυση, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι πολλές από αυτές τις διαφορές στον εγκέφαλο εξακολουθούσαν να διατηρούνται ακόμη και μετά την αφαίρεση των συμμετεχόντων που ανέφεραν έναρξη της χρήσης ουσιών πριν από τη συλλογή των MRI.

Η σύγκριση που προέκυψε ήταν μεταξύ εκείνων που δεν ανέφεραν έναρξη χρήσης ουσιών και μιας υποομάδας 1.203 συμμετεχόντων στην ομάδα έναρξης χρήσης ουσιών που δεν είχαν καμία εμπειρία χρήσης ουσιών όταν καταγράφηκαν για πρώτη φορά οι MRI τους.

Τα αποτελέσματα αυτής της δευτερεύουσας ανάλυσης υποδηλώνουν ότι ορισμένες από αυτές τις δομικές διαφορές του εγκεφάλου μπορεί να υπάρχουν πριν από οποιαδήποτε χρήση ουσίας, αμφισβητώντας την ερμηνεία ότι τέτοιες διαφορές οφείλονται μόνο στην έκθεση σε ουσίες και υποδεικνύοντας μια περιοχή για περαιτέρω διερεύνηση.

Ενώ ορισμένες από τις περιοχές του εγκεφάλου όπου εντοπίστηκαν διαφορές έχουν συνδεθεί με την αναζήτηση αίσθησης και την παρορμητικότητα, οι ερευνητές σημειώνουν ότι χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να οριοθετηθεί πώς αυτές οι δομικές διαφορές μπορεί να μεταφραστούν σε διαφορές στη λειτουργία ή τις συμπεριφορές του εγκεφάλου. Τονίζουν, επίσης, ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ της γενετικής, του περιβάλλοντος, της δομής του εγκεφάλου, του προγεννητικού περιβάλλοντος και της επιρροής της συμπεριφοράς επηρεάζει τις συμπεριφορές.

Μια άλλη πρόσφατη ανάλυση δεδομένων από τη μελέτη ABCD που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν καταδεικνύει αυτή την αλληλεπίδραση, δείχνοντας ότι τα πρότυπα λειτουργικής συνδεσιμότητας του εγκεφάλου στην πρώιμη εφηβεία θα μπορούσαν να προβλέψουν την έναρξη χρήσης ουσιών στη νεολαία και ότι αυτές οι τάσεις πιθανότατα επηρεάστηκαν από την έκθεση στη ρύπανση.

Οι μελλοντικές μελέτες θα είναι ζωτικής σημασίας για τον προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο μπορεί να αλλάξουν οι αρχικές διαφορές στη δομή του εγκεφάλου, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν με συνεχή χρήση ουσιών ή την ανάπτυξη διαταραχής από τη χρήση ουσιών.

«Μέσα από τη μελέτη ABCD, έχουμε μια ισχυρή και μεγάλη βάση δεδομένων, διαχρονικών δεδομένων, που υπερβαίνει την προηγούμενη έρευνα νευροαπεικόνισης για να κατανοήσουμε την αμφίδρομη σχέση μεταξύ της δομής του εγκεφάλου και της χρήσης ουσιών» δήλωσε ο Alex Miller, Ph.D., ο αντίστοιχος συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα.

«Η ελπίδα είναι ότι αυτού του είδους οι μελέτες, σε συνδυασμό με άλλα δεδομένα για τις περιβαλλοντικές εκθέσεις και τον γενετικό κίνδυνο, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αλλαγή του τρόπου σκέψης μας σχετικά με την ανάπτυξη διαταραχών χρήσης ουσιών» σημείωσε ο Dr. Miller.

[penci_related_posts title=”ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:” number=”8″ style=”grid” align=”none” displayby=”cat” orderby=”random”]

Share post:

Subscribe

Popular

More like this
Related

Μεταστατικός καρκίνος: Όταν δεν εντοπίζεται η αρχική εστία – Συμπτώματα και θεραπευτικές κατευθυντήριες

Η μελέτη CUPISCO που δημοσιεύθηκε στο The Lancet, προσφέρει σημαντική συνεισφορά στην κατανόηση της εξατομικευμένης θεραπείας για τον μεταστατικό καρκίνο Ο καρκίνος άγνωστου πρωτοπαθούς (CUP) είναι μια σπάνια και πολύπλοκη κατάσταση, όπου τα καρκινικά κύτταρα εντοπίζονται σε διάφορα μέρη του σώματος χωρίς να είναι δυνατόν να εντοπιστεί το σημείο προέλευσης (πρωτοπαθές). Αυτός ο τύπος καρκίνου

Μακροζωία: Εκατό 100ντάχρονοι αποκαλύπτουν 6 συνήθειες που τους κρατούν υγιείς

Αναζητώντας το μυστικό της μακροζωίας, οι ερευνητές κατέληξαν σε έξι απλές, επαναλαμβανόμενες πρακτικές που οι 100ντάχρονοι ενσωματώνουν στην εβδομαδιαία τους ρουτίνα Οι έρευνες συγκλίνουν στο ότι η μακροζωία δεν είναι αποτέλεσμα ενός και μόνο παράγοντα, αλλά προκύπτει από τον συνδυασμό της γενετικής προδιάθεσης και των καθημερινών επιλογών. Το λεγόμενο «γενετικό λαχείο» μπορεί να προσφέρει μια

Λέμφωμα: Πώς φαίνεται στις αιματολογικές εξετάσεις – Τι πρέπει να ξέρουμε

Ποιες εξετάσεις γίνονται και τι δείχνουν. Ο ρόλος τους στην παρακολούθηση των ασθενών. Το λέμφωμα είναι ένας γενικός όρο που περιγράφει κακοήθεις νόσους του λεμφικού συστήματος – του δικτύου των αγγείων και των οργάνων που μεταφέρει τη λέμφο και βοηθούν τον οργανισμό να καταπολεμά τις λοιμώξεις. Το λέμφωμα θεωρείται αιματολογική κακοήθεια, επειδή αρχίζει στα λευκά

Οι εννέα κορυφαίες ιατρικές μελέτες του 2025, σύμφωνα με το ιατρικό περιοδικό JAMA

Εννέα μελέτες  που καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων υγείας – από τις καρδιακές παθήσεις και τον καρκίνο έως την άνοια και τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης – ξεχώρισε για το 2025 η ιατρική επιθεώρηση JAMA. Οι οκτώ από αυτές αφορούν επιτεύγματα που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικό αριθμό ασθενών. Η ένατη αφορά μία μεγάλη αποτυχία που σχετίζεται

Πώς επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου η σεμαγλουτίδη και οι άλλοι αγωνιστές του GLP-1

Τα ευρήματα συνδυασμένης ανάλυσης 48 προγενέστερων μελετών με περισσότερους από 94.000 συμμετέχοντες. Τα τελευταία χρόνια, τα νέα φάρμακα για τον διαβήτη τύπου 2 και την απώλεια βάρους (οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1) έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του επιστημονικού και δημόσιου ενδιαφέροντος. Φάρμακα όπως η σεμαγλουτίδη και η λιραγλουτίδη χρησιμοποιούνται ευρέως για τη θεραπεία του σακχαρώδους

Οστεοαρθρίτιδα: Εμβόλιο μπορεί να καταπολεμά για μήνες τον πόνο στο γόνατο

Τα ευρήματα της πρώτης φάσης των κλινικών δοκιμών. Πόσο καιρό διήρκησε η δράση του. Σημαντική βελτίωση στα συμπτώματα των πασχόντων από οστεοαρθρίτιδα μπορεί να προσφέρει μια νέα θεραπεία, που δρα διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα, αναφέρουν επιστήμονες από τη Γαλλία. Η θεραπεία γίνεται με έγχυση ενός ανοσοθεραπευτικού φαρμάκου, το οποίο στοχεύει την ιντερλευκίνη-6. Η ουσία αυτή

Διαταραχές του εντέρου και ψυχιατρικές παθήσεις: Η ψυχική νόσος δεν είναι μόνο «στο μυαλό»

Η σχέση μεταξύ γαστρεντερικού συστήματος και ψυχικής υγείας δεν αποτελεί πλέον θεωρία εναλλακτικής ιατρικής, ούτε πεδίο μελέτης. Τα τελευταία χρόνια, η διεθνής επιστημονική έρευνα καταγράφει με σαφήνεια ότι οι διαταραχές του εντέρου δεν συνυπάρχουν απλώς με τις ψυχιατρικές παθήσεις, αλλά εμπλέκονται στην εμφάνιση, την ένταση και την παθοφυσιολογία τους. Η έννοια της «ψυχικής νόσου» ορίζεται

Η Κίμπερλι Γκιλφόιλ διασκέδασε στην πρεμιέρα του Κωνσταντίνου Αργυρού μαζί με τη Μαριάννα Λάτση

Το βράδυ της Παρασκευής (12.12.2025) έκαναν πρεμιέρα σε γνωστό νυχτερινό κέντρο της Αθήνας ο Κωνσταντίνος Αργυρός και η Δέσποινα Βανδή. Στην έναρξη του σχήματος πολλά λαμπερά πρόσωπα έδωσαν το «παρών» για να στηρίξουν τους δύο καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους ήταν η Κίμπερλι Γκιλφόιλ και η Μαριάννα Λάτση. Η Αμερικανίδα πρέσβης στην Ελλάδα διατηρεί μία άψογη φιλική

Η Ιωάννα Τούνη για τον Δημήτρη Αλεξάνδρου: «Είμαι πάρα πολύ κουρασμένη, δε θέλω να κάνω κάποια δήλωση»

Η Ιωάννα Τούνη βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αυτή τη φορά λόγο της κόντρας που φαίνεται να έχει ξεσπάσει ανάμεσα σε εκείνη και τον πρώην σύντροφό της, Δημήτρη Αλεξάνδρου, τον οποίο κατηγόρησε ότι είπε ψέματα σε πρόσφατη συνέντευξή του. Το Σάββατο (14.12.2025) η κάμερα της εκπομπής «Πρωινό Σαββατοκύριακο» συνάντησε την Ιωάννα Τούνη στο αεροδρόμιο

Όταν η μαστογραφία «βλέπει» την καρδιά

Οι τακτικές μαστογραφίες αποτελούν εδώ και δεκαετίες βασικό όπλο για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, πέρα από τον πρωταρχικό τους σκοπό, φαίνεται ότι κρύβουν και πολύτιμες πληροφορίες για την υγεία της καρδιάς. Οι ακτινογραφικές εικόνες μπορούν να ανιχνεύσουν ασβέστιο στις αρτηρίες του μαστού, ένα εύρημα που υποδηλώνει σκλήρυνση των αιμοφόρων αγγείων και

Γιατί οι δότες σπέρματος γίνονται πατέρες εκατοντάδων παιδιών; – Τα ζητήματα που προκύπτουν μετά την υπόθεση του άνδρα από τη Δανία

Σάλο έχει προκαλέσει η υπόθεση ενός άνδρα από τη Δανία του οποίου το σπέρμα περιείχε μια γενετική μετάλλαξη που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου σε παιδιά. Το περιστατικό προσφέρει μια σπάνια εικόνα για το μέγεθος της βιομηχανίας δωρεάς σπέρματος. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της έρευνας ήταν ότι το σπέρμα του άνδρα στάλθηκε σε 14 χώρες

Πώς η Ρέμπελ Γουίλσον βρήκε την «πριγκίπισσα της ζωής της» – Περιμένουν το δεύτερο παιδί τους

Πριν από λίγα χρόνια ήταν απλώς δύο γυναίκες που συστήθηκαν μέσω μιας κοινής φίλης. Σήμερα, η ηθοποιός και σκηνοθέτης, Ρέμπελ Γουίλσον, και η σχεδιάστρια ρούχων και κοσμημάτων, Ραμόνα Αγκρούμα, είναι ένα από τα πιο αγαπητά, χαμηλών τόνων ζευγάρια της διεθνούς σκηνής, με μια σχέση που κερδίζει φυσικά την προσοχή. Οι δύο γυναίκες γνωρίστηκαν στα τέλη