Οι ύπουλοι τρόποι με τους οποίους η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ψυχική μας υγεία

Η κλιματική αλλαγή δεν επηρεάζει μόνο τον φυσικό μας κόσμο αλλά και την ψυχική μας υγεία με τρόπους που πολλές φορές δεν αντιλαμβανόμαστε.

Ενώ οι περισσότεροι εστιάζουν στις ορατές επιπτώσεις της, όπως οι πυρκαγιές και οι καταιγίδες, η πραγματική της επίδραση μπορεί να είναι πιο ύπουλη και βαθιά.

Αυξημένες θερμοκρασίες και συναισθηματικές διαταραχές

Οι καύσωνες δεν επιβαρύνουν μόνο το σώμα μας αλλά μπορούν να «κάψουν» και τη διάθεσή μας, όπως σημειώνει το WebMD.

Μια μελέτη του 2022 έδειξε ότι κατά τη διάρκεια ακραίων ζεστών ημερών αυξάνονται τα περιστατικά στα νοσοκομεία σχετικά με διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως άγχος, σχιζοφρένεια και αυτοτραυματισμοί. Οι αυτοκτονίες επίσης αυξάνονται κατά τις περιόδους καύσωνα, και μάλιστα κάθε αύξηση κατά 1°C συνδέεται με αντίστοιχη αύξηση των αυτοκτονιών (ήτοι κατά 1%).

Η ζέστη μπορεί επίσης να αυξήσει την ευερεθιστότητα και την επιθετικότητα. Ιστορικά στοιχεία έχουν συνδέσει την αύξηση των θερμοκρασιών και με αύξηση στα βίαια εγκλήματα. Ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρατηρείται ότι τα κακοπροαίρετα σχόλια αυξάνονται κατά τη διάρκεια θερμικών κυμάτων.

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Κρατήστε το σώμα σας δροσερό, ειδικά τη νύχτα. Κάντε δροσερά ντους ή βρέξτε τα πόδια σας με δροσερό νερό πριν από τον ύπνο.
• Φορέστε ελαφριές – βαμβακερές πιτζάμες και αποφύγετε το αλκοόλ πριν από τον ύπνο.
• Μείνετε ενυδατωμένοι και συζητήστε με τον γιατρό σας εάν λαμβάνετε φάρμακα, που μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος.

Ρύπανση του αέρα και ψυχικές ασθένειες

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ποιότητα του αέρα, κάτι που επίσης μπορεί να επιβαρύνει την ψυχική μας υγεία. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καταιγίδες σκόνης και οι πυρκαγιές, αυξάνουν τους ρύπους στον αέρα, όπως τα μικροσωματίδια PM 2.5 και το διοξείδιο του αζώτου (NO2).

Μελέτες έχουν συνδέσει την ατμοσφαιρική ρύπανση με αυξημένα ποσοστά άγχους, κατάθλιψης και σχιζοφρένειας.

Αυτά τα μικροσωματίδια μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό μας, προκαλώντας οξειδωτικό στρες και φλεγμονές που βλάπτουν τον εγκέφαλο. Περιοχές του εγκεφάλου, όπως η αμυγδαλή (το κέντρο φόβου) και ο ιππόκαμπος (που συνδέεται με την κατάθλιψη), είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Ελέγξτε την ποιότητα του αέρα μέσω σχετικών υπηρεσιών και αποφύγετε εξωτερικές δραστηριότητες, όταν η ποιότητα του αέρα είναι σε χαμηλά επίπεδα.
• Φορέστε μάσκες όταν βρίσκεστε έξω κατά τη διάρκεια πυρκαγιών και χρησιμοποιήστε συσκευές καθαρισμού αέρα στον εσωτερικό σας χώρο.

Υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα και γνωστικές λειτουργίες

Η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα έχει συνδεθεί με μειωμένη γνωστική απόδοση. Μελέτη έχει δείξει πως άνθρωποι που εκτέθηκαν σε 1.000 ppm CO2 ήταν λιγότεροι ικανοί στην επίλυση προβλημάτων και δυσκολεύονταν να χρησιμοποιήσουν πληροφορίες, για να λάβουν μια απόφαση.

Μια δεύτερη μελέτη έδειξε πως μια αύξηση κατά 400 ppm στο CO2 συνδέεται με 21% μείωση στη γνωστική λειτουργία, δηλαδή την ικανότητα μάθησης, σκέψης και λογικής. Μάλιστα, όπως σημειώνουν οι ερευνητές στα εν λόγω πειράματα εκτέθηκαν σε υψηλά επίπεδα CO2 για σύντομα χρονικά διαστήματα μόλις μερικές ώρες. Οπότε μπορεί κάποιος να φανταστεί τις επιπτώσεις στη γνωστική απόδοση κάποιου, όταν ζει καθημερινά σε περιβάλλον με αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα.

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Χρησιμοποιήστε έναν μετρητή CO2, για να παρακολουθείτε τα επίπεδα στο σπίτι σας και ανοίξτε τα παράθυρα, όταν το επιτρέπει η ποιότητα του αέρα.
• Αποφύγετε τη χρήση καυστήρων που δεν αερίζονται επαρκώς, όπως οι φούρνοι αερίου και οι θερμαντήρες.

Η κλιματική αλλαγή βλάπτει και την ψυχική και γνωστική υγεία

Οι αυξημένες θερμοκρασίες, η ρύπανση του αέρα και τα υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα αποδεικνύεται πως είναι παράγοντες που μπορούν να διαταράξουν τη συναισθηματική και γνωστική μας ισορροπία.

Προστατεύοντας τον εαυτό μας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αναζητώντας τρόπους να περιορίσουμε το αποτύπωμα άνθρακα, μπορούμε να συμβάλλουμε στην προστασία τόσο του πλανήτη όσο και της ψυχικής και γνωστικής μας υγείας.