Γιατί η προσπάθεια να χαλαρώσετε μπορεί να σας στρεσάρει ακόμη περισσότερο

Η ανάγκη να χαλαρώσουμε είναι κρίσιμη για την υγεία και την ευημερία μας. Ωστόσο, πολλές φορές η ίδια η προσπάθεια να απαλλαγούμε από το άγχος μπορεί να μας προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερο, οδηγώντας στο φαινόμενο του «stresslaxing».

Σύμφωνα με ειδικούς υγείας, το να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε στρεσαρισμένοι και ότι χρειαζόμαστε χαλάρωση είναι ένα καλό πρώτο βήμα προς τη βελτίωση της κατάστασής μας. Παρ’ όλα αυτά, το να βρούμε αποτελεσματικούς τρόπους να χαλαρώσουμε δεν είναι απλή υπόθεση και κάποιες φορές οι προσπάθειες έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα, ενισχύοντας την πίεση και το άγχος.

Το φαινόμενο του stresslaxing

Ο όρος «stresslaxing» αναφέρεται στην κατάσταση όπου άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση άγχους και στρες προσπαθούν να ηρεμήσουν και να χαλαρώσουν, πιέζοντας τον εαυτό τους και προκαλώντας τελικά επιδείνωση. Όπως αναφέρει ο ψυχίατρος Dr. Michael Schirripa στην ιστοσελίδα HealthLine, όταν κάποιος προσπαθεί με το ζόρι να χαλαρώσει, μπορεί τελικά να αγχωθεί περισσότερο, διαπιστώνοντας πως δεν αποδίδουν οι προσπάθειές του.

Έρευνες δείχνουν ότι αν κάποιος ήδη αντιμετωπίζει γενικευμένο άγχος ή το υπεραναλύει, είναι πιο επιρρεπής στο φαινόμενο του stresslaxing. Επιπλέον, άτομα με τέτοια προβλήματα μπορεί να βιώσουν κρίσεις πανικού, καθώς και κατάθλιψη, λόγω της αδυναμίας τους να χαλαρώσουν αποτελεσματικά.

Η αντίσταση του εγκεφάλου στη χαλάρωση

Ο εγκέφαλός μας, ειδικά το μέρος που ονομάζεται αμυγδαλή, αντιστέκεται στη χαλάρωση, καθώς είναι πάντα σε επιφυλακή για πιθανούς κινδύνους. «Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι εγκέφαλοί μας είναι πάντα “ενεργοποιημένοι” και σχεδιασμένοι να ανησυχούν», εξηγεί ο Schirripa, πρoσθέτοντας πως τα άτομα που ζουν με άγχος και ανησυχίες, στην πραγματικότητα δυσκολεύονται να θέσουν σε παύση αυτούς τους μηχανισμούς.

Επιπλέον, υπάρχουν άτομα που επιδιώκουν να μη χαλαρώνουν, καθώς η ηρεμία μπορεί να φέρει στην επιφάνεια αρνητικές σκέψεις ή τραυματικές αναμνήσεις.

Γιατί είναι δύσκολο για κάποιους να χαλαρώσουν;

Ο Schirripa αναφέρει ότι οι εξωτερικές πιέσεις, όπως η εργασία, οι σπουδές, η οικογένεια και άλλες υποχρεώσεις, μπορούν να κάνουν κάποιον να νιώθει ότι είναι συνεχώς «ενεργοποιημένος» και υποχρεωμένος να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αντίληψη ότι δεν επιτρέπεται να έχει χρόνο για τον εαυτό του και για χαλάρωση.

Η Deborah Serani, ψυχολόγος καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Adelphi, υπογραμμίζει ότι τα όρια μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου έχουν πλέον εξαφανιστεί, καθώς η τεχνολογία και ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχουν θολώσει τις διαχωριστικές γραμμές. Αυτό κάνει πιο δύσκολο το να βρίσκουμε χρόνο για χαλάρωση.

Μακροχρόνιες συνέπειες της αδυναμίας χαλάρωσης

Το χρόνιο άγχος έχει συνδεθεί με την υψηλή πίεση, που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει κόπωση, έλκη, πονοκεφάλους, πόνους στην πλάτη, δυσκολία στη συγκέντρωση και ευερεθιστότητα.

Όπως αναφέρει η κλινική ψυχολόγος Natalie Christine Dattilo, η αδυναμία να χαλαρώσουμε μπορεί να «επαναπρογραμματίσει» το νευρικό μας σύστημα να λειτουργεί σε υπερδιέγερση, κάνοντας ολοένα και πιο δύσκολη τη χαλάρωση.

Στρατηγικές για να χαλαρώσετε

Για να καταφέρετε να χαλαρώσετε, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι η χαλάρωση δεν είναι παθητική δραστηριότητα και ότι δεν έρχεται φυσικά σε όλους. Όπως εξηγεί η Dattilo, η χαλάρωση είναι μία δεξιότητα που πρέπει να εξασκούμε τακτικά, για να απολαμβάνουμε τα ευεργετικά της αποτελέσματα.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές:

• Ορίστε όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής: Αποσυνδεθείτε από την τεχνολογία νωρίς κάθε βράδυ. Δώστε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα και μάθετε πώς να τη διαχειρίζεστε καθημερινά.
• Εξασκηθείτε στη μέθοδο χαλάρωσης του Benson: Καθίστε σε άνετη θέση, κλείστε τα μάτια σας, χαλαρώστε όλους τους μύες σας και αναπνεύστε αργά για 20 λεπτά. Ξεκινήστε με 5 λεπτά και αυξήστε σταδιακά το χρόνο.
• Εστιάστε σε μια λίστα «ολοκληρωμένων» εργασιών: Σκεφτείτε τι έχετε ήδη πετύχει, για να ενθαρρύνετε τη χαλάρωση μέσω της ικανοποίησης για τα επιτεύγματά σας.
• Κάντε 5 λεπτά διαλογισμού: Ναι, ακόμα και 5 λεπτά μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του νου και του σώματος.
• Χρησιμοποιήστε την τεχνική «5,4,3,2,1», για να μειώσετε το άγχος: Εστιάστε σε πέντε πράγματα που βλέπετε, τέσσερα που μπορείτε να αγγίξετε, τρία που ακούτε, δύο που μυρίζετε και ένα που γεύεστε. Χρησιμοποιώντας τις πέντε αισθήσεις σας, αποσπάτε τον εγκέφαλό σας από τις σκέψεις που προκαλούν άγχος και οδηγούν στην παγίδευση σε έναν κύκλο πανικού και νευρικότητας.

Εξασκώντας αυτές τις τεχνικές, μπορείτε να μειώσετε το άγχος και να απολαύσετε πραγματικά τα οφέλη της χαλάρωσης.