Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο JAMA Pediatrics, περίπου 1 στα 5 παιδιά κάτω των 18 ετών έχει περιττό βάρος. Η τελευταία έρευνα -μία ανασκόπηση διεθνών μελετών- αποκάλυψε ότι ο επιπολασμός της παχυσαρκίας αυξήθηκε κατά 150% την περίοδο 2012-2023 σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2011, υποδεικνύοντας ότι η παιδική παχυσαρκία και το υπερβολικό βάρος είναι όλο και πιο συνηθισμένα φαινόμενα.
Αλλά σε ποιο σημείο θεωρείται ότι ένα παιδί είναι παχύσαρκο και ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με αυτό; Πώς μπορούν να βοηθηθούν τα παιδιά και τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;
Τι είναι η παιδική παχυσαρκία;
Η παιδική παχυσαρκία ορίζεται ιατρικά με βάση τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Ο ΔΜΣ υπολογίζεται χρησιμοποιώντας το ύψος και το βάρος τα οποία συγκρίνονται με τα πρότυπα για την ηλικία και το φύλο.
Ένα παιδί θεωρείται υπέρβαρο όταν ο ΔΜΣ του είναι μεταξύ του 85ου και 95ου εκατοστημόριου, και παχύσαρκο όταν είναι πάνω από το 95ο εκατοστημόριο. Σοβαρή παχυσαρκία ορίζεται όταν ο ΔΜΣ είναι πάνω από το 120ό εκατοστημόριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΔΜΣ ως εργαλείο αξιολόγησης υγείας έχει αμφισβητηθεί από αρκετούς, καθώς δεν παρέχει την πλήρη εικόνα για την υγεία του παιδιού. Ορισμένοι νέοι με υψηλότερο ΔΜΣ θεωρούνται απολύτως υγιείς. Σύμφωνα με την ψυχολόγο Kelsey M. Latimer, ειδικό στην ανάπτυξη παιδιών και εφήβων, η οποία μίλησε στο Yahoo Life, μόνο το διάγραμμα του ΔΜΣ δεν δίνει επαρκείς πληροφορίες για τη συνολική υγεία του παιδιού. «Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το βάρος και τη μορφή, όπως το πολιτιστικό υπόβαθρο, η εμφάνιση των γονέων, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση και η πρόσβαση στην τροφή. Είναι πολύ πιο σημαντικό να εξετάζουμε τις τάσεις με την πάροδο του χρόνου σε ένα άτομο», αναφέρει.
Και προτείνει σε γονείς και γιατρούς αντί να εστιάζουν αποκλειστικά στη γενική κλίμακα του ΔΜΣ, να εξετάζουν τα ποιοτικά στοιχεία για να έχουν μια συνολική εικόνα για την υγεία του παιδιού:
- Έχουν πέσει ή ανέβει από τη δική τους καμπύλη ανάπτυξης;
- Έχουν ξαφνικά πάρει πολλά κιλά σε μια συγκεκριμένη στιγμή;
- Ποια είναι τα στοιχεία από αιματολογικές και άλλες εξετάσεις;
«Πολλά παιδιά που μπορεί να είναι πάνω από το 85ο εκατοστημόριο, όταν τα δούμε μεμονωμένα, διαπιστώνουμε πως είναι μια χαρά»», λέει η Latimer και προσθέτει: «Είναι χαρούμενα, έχουν φίλους, οι αιματολογικές εξετάσεις φαίνονται εξαιρετικές και η καμπύλη ανάπτυξης δεν έχει αλλάξει σημαντικά. Επομένως, μπορεί απλώς να είναι υγιείς ζώντας σε ένα μεγαλύτερο σώμα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αμέτρητα παιδιά που μπορεί να θεωρούνται με “υγιές βάρος” όταν κοιτάμε τη ζυγαριά, αλλά οι εσωτερικές τάσεις τους να αποκαλύπτουν μια διαφορετική κατάσταση».
Αιτίες παιδικής παχυσαρκίας
Οι αιτίες της παιδικής παχυσαρκίας είναι ποικίλες και πολυσύνθετες, περιλαμβάνοντας γενετικούς παράγοντες, διατροφικές συνήθειες, φυσική δραστηριότητα, την πρόσβαση μιας οικογένειας σε προσιτά θρεπτικά τρόφιμα και πηγές τοξικού στρες, όπως για παράδειγμα η έκθεση σε ρατσισμό, βία και σχολικό εκφοβισμό.
Το τοξικό στρες, μεταξύ άλλων επιπτώσεων που έχει στην υγεία. μπορεί να επηρεάσει τις ορμόνες που ρυθμίζουν το βάρος. Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, με τα στοιχεία να δείχνουν πως ένα υψηλό ποσοστό παχύσαρκων παιδιών προέρχεται από το χαμηλότερο εισοδηματικό επίπεδο. Αυτό οφείλεται στο ότι η υγιεινή τροφή είναι πιο ακριβή από την ανθυγιεινή, καθιστώντας πιο δύσκολο για τις οικογένειες με χαμηλότερο εισόδημα να έχουν πρόσβαση σε υγιεινές διατροφικές επιλογές. Όταν ζεις σε μια διατροφική «έρημο», είναι δύσκολο να έχεις πρόσβαση σε θρεπτικά τρόφιμα, όπως τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο στην παιδική παχυσαρκία. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι εξωτερικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα της μητέρας και η εσωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση, αυξάνουν τον κίνδυνο για υψηλότερο ΔΜΣ στα παιδιά. Επίσης, η έλλειψη ύπνου συνδέεται με την αύξηση βάρους, με παιδιά που δεν κοιμούνται αρκετά να τείνουν να τρώνε περισσότερο και να έχουν λιγότερη ενέργεια.
Κίνδυνοι παιδικής παχυσαρκίας
Η παιδική παχυσαρκία συνδέεται με πολλούς κινδύνους για την υγεία. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και ψυχολογικοί: υψηλότερος κίνδυνος για άγχος και κατάθλιψη, χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και ποιότητα ζωής, μεγαλύτερη συχνότητα εκφοβισμού και στίγματος.
Επιπλέον, η παχυσαρκία στη παιδική ηλικία συνήθως συνεχίζεται και στη μετέπειτα ζωή. Τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες, αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, αναπνευστικά προβλήματα, προβλήματα στις αρθρώσεις, χολολιθίαση, υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, καθώς και ψυχικές ασθένειες, όπως κλινική κατάθλιψη και άγχος.
Πρόσφατη σουηδική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο PLOS Medicine διαπίστωσε ότι η παιδική παχυσαρκία σχεδόν τριπλασιάζει τον κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία. Το θετικό είναι πως η έγκαιρη παρέμβαση και θεραπεία για την παιδική παχυσαρκία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Και συνήθως χρειάζεται μόνο κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας
Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας μπορεί να περιλαμβάνει εντατικές θεραπείες, όπως βαριατρική χειρουργική και φάρμακα απώλειας βάρους, αν και αυτές οι επιλογές πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή και αυστηρά υπό την καθοδήγηση του γιατρού. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η εστίαση στην υγιεινή ζωή είναι πιο σημαντική από την απώλεια βάρους. Ο Dr. Stephen Pont προτείνει να επικεντρωθούν οι γονείς στη «θετική προσέγγιση, αυξάνοντας τη φυσική δραστηριότητα και επιλέγοντας πιο υγιεινές τροφές».
Είναι επίσης σημαντικό να αποφεύγεται η χρήση εκφράσεων μπροστά στα παιδιά, ακόμα και τους ιατρικούς όρους «παχύσαρκος» ή «υπέρβαρος», που θα μπορούσαν να ενισχύσουν το στίγμα. Ειδικοί τονίζουν τη σημασία της προώθησης της αυτοεκτίμησης των παιδιών μέσω θετικών σχολίων για τις υγιεινές επιλογές τους, αλλά και εν γένει τις επιλογές που κάνουν ανεξάρτητα από το θέμα του βάρους.
Συμβουλές για υγιεινή ζωή
Οι ειδικοί προτείνουν να γίνουν οι αλλαγές στην οικογένεια ως σύνολο, ώστε να μην αισθάνεται κανένα παιδί αποκλεισμένο. Η διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει ποικιλία και ισορροπία, ενώ η φυσική δραστηριότητα πρέπει να ενθαρρύνεται καθημερινά.
Η ενσωμάτωση υγιεινών επιλογών τροφίμων στην καθημερινή ζωή μπορεί να γίνει πιο προσιτή με μικρές αλλαγές, όπως η μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων χυμών με πολλή ζάχαρη και ανθυγιεινών σνακ. Επιπλέον, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να ενισχυθεί με μικρές, αλλά σταθερές συνήθειες, όπως το περπάτημα και οι δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους. Οι όποιες παιδικές «λιχουδιές» θα πρέπει να είναι περιστασιακές και όχι μέρος της καθημερινής διατροφής.
Ολιστική προσέγγιση
Η παιδική παχυσαρκία είναι ένα σύνθετο και πολυδιάστατο ζήτημα που απαιτεί ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπισή του. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στην υγιεινή ζωή, την ψυχολογική υποστήριξη και την εκπαίδευση για τις υγιεινές επιλογές διατροφής και φυσικής δραστηριότητας, αποφεύγοντας το στίγμα και την αρνητική γλώσσα. Με τη σωστή υποστήριξη και την κατάλληλη πληροφόρηση, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ζήσουν υγιεινά και ευτυχισμένα.
[penci_related_posts title=”ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:” number=”8″ style=”grid” align=”none” displayby=”cat” orderby=”random”]
