Φοβάστε τις πτήσεις με αεροπλάνο; Εάν η απάντηση είναι καταφατική θα πρέπει να γνωρίζετε δύο βασικά πράγματα: Πρώτον πρόκειται για μια πολύ κοινή φοβία και δεύτερον μπορείτε να την ξεπεράσετε με την κατάλληλη θεραπεία. Προφανώς το να «πετάξετε» μακριά από τη φοβία σας χρειάζεται θάρρος και κατάλληλη διαχείριση, αλλά μπορείτε να το κάνετε με το κατάλληλο «πιλοτάρισμα».
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως ο φόβος της πτήσης, ή αλλιώς αεροφοβία, δεν έχει κοινή αιτία για όλους.
Πολλοί είναι υψοφοβικοί και τρέμουν στην ιδέα πως βρίσκονται σε τόσο μεγάλη απόσταση από το έδαφος. Κάποιοι είναι κλειστοφοβικοί, άλλοι φοβούνται το γεγονός πως δεν μπορούν να βγουν εκτός του αεροπλάνου κατά τη διάρκεια της πτήσης. Υπάρχει επίσης το άγχος της απογείωσης και της προσγείωσης, ο φόβος μιας τρομοκρατικής επίθεσης, ο κίνδυνος ενός δυστυχήματος και το «κακό προαίσθημα», ενώ ορισμένοι επικαλούνται και υγειονομικούς λόγους, αναφέροντας τα μικρόβια και την εξάπλωση μιας ασθένειας σε ένα κλειστό περιβάλλον όπως η καμπίνα του αεροπλάνου.
Ο φόβος είναι δυσανάλογος με τον κίνδυνο, όμως τα άτομα που αντιμετωπίζουν αυτή τη φοβία δυσκολεύονται να συμβιβάσουν το συναίσθημά τους με τις στατιστικές ασφάλειας. Αυτό εξάλλου συμβαίνει με όλες τις φοβίες, οι πάσχοντες δεν μπορούν να τις εκλογικεύσουν.
Στην πλειονότητα, η φοβία πυροδοτείται από μια απροσδόκητη κρίση πανικού κατά τη διάρκεια μιας πτήσης και τα άτομο από εκείνη τη στιγμή πιστεύει πως τα τρομακτικά συναισθήματα που βίωσε θα επαναληφθούν κατά το επόμενο ταξίδι και γι’ αυτό το αποφεύγει.
Τα συμπτώματα της αεροφοβίας
Είτε καθώς πλησιάζει η πτήση ή κατά τη διάρκεια αυτής, τα άτομα μπορεί να παρουσιάσουν:
- Υπερβολική εφίδρωση
- Ρίγος
- Ζάλη
- Δύσπνοια
- Ταχυκαρδία
- Τρέμουλο
- Ναυτία
- Δυσπεψία
- Κραυγές και ανεξέλεγκτες συμπεριφορές
Συνήθως οι κρίσεις καταγράφονται για πρώτη φορά μεταξύ των ηλικιών 17 έως 34 ετών και φαίνεται να συμπίπτουν χρονικά με ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή του ατόμου, θετικό ή αρνητικό, όπως μια γέννηση, ένας θάνατος, ο γάμος ή ένα διαζύγιο, η αποφοίτηση κ.ά. Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι με αεροφοβία συχνά αναρωτιούνται γιατί κάποτε μπορούσαν να πετάξουν και τώρα δεν μπορούν. Αξίζει να σημειωθεί πως το ποσοστό που απέκτησε φοβία εξαιτίας μίας κακής εμπειρίας πτήσης είναι πολύ μικρό.
Σε κάθε περίπτωση, είναι κρίσιμο να εντοπιστεί η πηγή της φοβίας και τα ερεθίσματα που την προκαλούν, ώστε να υπάρξει καλύτερη στόχευση στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Στον σύγχρονο τρόπο ζωής όπου το αεροπλάνο αποτελεί βασικό μέσο μεταφοράς για δουλειά, διακοπές και επείγουσες ή μακρινές μετακινήσεις, αναπόφευκτα η αεροφοβία προκαλεί προβλήματα στην καθημερινότητα τόσο των ίδιων των πασχόντων όσο και των ανθρώπων του περιβάλλοντός τους.
Πώς να αντιμετωπίσετε τον φόβο της πτήσης
Ένα στοιχείο της αεροφοβίας είναι το αποκαλούμενο «άγχος πρόβλεψης». Το άτομο αποφεύγει να προγραμματίσει μια πτήση ή την ακυρώνει, ακόμη και λίγο πριν επιβιβαστεί. Ωστόσο, εάν κάποιος θέλει να ξεπεράσει τη φοβία του, θα πρέπει να γνωρίζει πως η αποφυγή απλώς την διατηρεί και την ενισχύει.
Οι ειδικοί επισημαίνουν πως η θεραπεία περνάει μέσα από την κλιμακούμενη έκθεση του ατόμου στη φοβική κατάσταση, σταδιακά και με ασφάλεια. Ξεκινώντας από τη βάση της ιεράρχησης του φόβου με τις μεθόδους της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας, εξασφαλίζεται βήμα-βήμα ο περιορισμός των αντιδράσεων και ο θεραπευόμενος μπορεί να φτάσει έως τον τερματισμό της φοβίας.
Πρακτικά αυτό επιτυγχάνεται με το άτομο να φαντάζεται τον εαυτό του σε ένα αεροπλάνο και σε γεγονότα που συνδέονται με τον φόβο του. Με την επανάληψη αυτών των σκέψεων, το άτομο εξοικειώνεται με την κατάσταση και ο φόβος μειώνεται. Εξαιρετικά χρήσιμα σε αυτό πλαίσιο θα μπορούσαν να αποδειχθούν και διάφορα προγράμματα προσομοίωσης πτήσεων. Ακολούθως περνάει χρόνο στο αεροδρόμιο και τελικά δοκιμάζει να πραγματοποιήσει μια πτήση. Αρχικά μικρής απόστασης και σταδιακά ο χρόνος πτήσης μεγαλώνει.
Η θεραπεία περιλαμβάνει επίσης τεχνικές για τη διαχείριση του άγχους, όπως ασκήσεις βαθιάς αναπνοής ή απόσπασης προσοχής. Αυτές θα σας ανακουφίσουν ηρεμώντας το νευρικό σύστημα.
Τέλος, προσπαθήστε να διαχωρίσετε τον φόβο από τον πραγματικό κίνδυνο. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει και η βελτίωση της γνώσης σχετικά με τις πτήσεις: πώς πετάει ένα αεροπλάνο, τι είναι οι αναταράξεις κ.ά. Η παραπληροφόρηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αεροφοβία, επομένως η αξιόπιστη ενημέρωση και η συζήτηση με ανθρώπους που γνωρίζουν, μπορεί να συμβάλλει στην απαλλαγή του ατόμου από τον φόβο του.
Τι ισχύει με τη φαρμακευτική θεραπεία
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως στην περίπτωση της αεροφοβίας η λήψη φαρμάκων δεν είναι η καταλληλότερη λύση. Τα αγχολυτικά μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμα για μερικούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της πτήσης, αλλά θα πρέπει το άτομο να είναι πρόθυμο να λαμβάνει ουσίες για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Επίσης έχουν μικρή επίδραση στο άγχος της πρόβλεψης. Από την άλλη, οι βενζοδιαζεπίνες που μπορούν να περιορίσουν το άγχος πρόβλεψης έχουν αρνητική επίδραση στα θεραπευτικά αποτελέσματα της έκθεσης.
