Τον προβληματισμό τους διατυπώνουν επιστήμονες, αναφορικά με την εξαγγελία για τη δημιουργία 17 νέων ειδικών Μονάδων Αντιμετώπισης των Εγκεφαλικών σε όλη την Ελλάδα.
Η χώρα μας παρουσιάζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνητότητας & υπολειμματικής αναπηρίας μετά από εγκεφαλικό στην Ευρώπη, με 11.300 θανατηφόρα εγκεφαλικά ανά έτος και 14.000 εγκεφαλικά με υπολειμματική αναπηρία ανά έτος.
Αυτή η αρνητική «πρωτιά» οδήγησε το Υπουργείο Υγείας να αναλάβει δράση. Εξαγγέλθηκε, η ίδρυση 17 νέων ειδικών Μονάδων Αντιμετώπισης των Εγκεφαλικών σε όλη την Ελλάδα, με αποκλειστικό αντικείμενο την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης απειλής.
Οι έλληνες επιστήμονες, αν και αναγνωρίζουν ότι η πρωτοβουλία κινείται σε θετική κατεύθυνση, εμφανίζονται επιφυλακτικοί ως προς τις λεπτομέρειες του εγχειρήματος, καθώς όπως λένε, οι Μονάδες αυτές «απαιτούν τη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων και τη συνλειτουργία πολλών αντίστοιχων κλινικών κι εργαστηρίων».
Διαβάστε το σχετικό άρθρο:
Του παιδίατρου – εντατικολόγου, Τάσου Χατζή*
Το σχέδιο του Υπουργείου Υγείας, που αφορά στη δημιουργία Ειδικών Μονάδων Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών, αποτελεί ένα ενδιαφέρον θέμα για δημόσια συζήτηση:
Ένα πρώτο ζήτημα αποτελεί ο υπερβολικός αριθμός των 17 Μονάδων, που προτείνεται!
Θα κάνουμε μία δική μας αντιπρόταση:
- Για κάθε Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο (Αλεξανδρούπολη, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Λάρισα, Πάτρα) προτείνεται μία, συνολικά 5.
- Για την Αθήνα και τον Πειραιάς προτείνονται 4, κατανεμημένες στα πιο οργανωμένα νοσοκομεία (Ευαγγελισμός, Λαϊκό, Αττικό, Νίκαιας).
- Για τη Θεσσαλονίκη προτείνονται 2 (ΑΧΕΠΑ, Παπαγεωργίου).
(οι παραπάνω «υποδείξεις» είναι ενδεικτικές)
Ένα δεύτερο θέμα αποτελεί η λέξη κλειδί «αποκλειστικά».
Η αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων απαιτεί τη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων και τη συνλειτουργία πολλών αντίστοιχων κλινικών κι εργαστηρίων.
Δηλαδή εκτός από την Νευρολογία και τη Νευροχειρουργική, τους Αναισθησιολόγους και τους Απεικονιστές – Επεμβατικούς Ακτινολόγους, εμπλέκονται κι άλλες ειδικότητες και Τμήματα, όπως η ΜΕΘ, η Καρδιολογία, η Φυσική Ιατρική Αποκατάστασης, η Φυσικοθεραπεία, το Εργαστήριο Πήξης κλπ.
Όμως όλες αυτές οι ειδικότητες και τα Τμήματα είναι πολύτιμα και για άλλες νευρολογικές παθήσεις, που δεν σπανίζουν, όπως οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι όγκοι του ΚΝΣ κλπ.
Άρα η ύπαρξη Μονάδων με αποκλειστική αποστολή την αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων μάλλον ως ανέφικτη και ως ακριβή επένδυση διαφαίνεται.
Πιο αποτελεσματική και λιγότερο δαπανηρή θεωρώ τη δημιουργία αντίστοιχων Κέντρων Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων, στα οποία θα συμμετέχουν τα παραπάνω περιγραφόμενα κλινικά κι εργαστηριακά Τμήματα, χωρίς «αποκλειστικότητα»!
Δύο βασικά κριτήρια για τη σύσταση των κέντρων
Η σύσταση των Κέντρων θα πρέπει να γίνεται με δύο κριτήρια:
Πρώτο, τη χωροταξική κατανομή, όπως αυτή που ενδεικτικά αναφέρεται παραπάνω.
Δεύτερο, εφ’ όσον πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις, που θα καθοριστούν από τις αντίστοιχες προδιαγραφές σύστασης και λειτουργίας.
Αυτές αφορούν τόσο τις ποσοτικές ανάγκες, δηλαδή την ύπαρξη όλων των απαιτούμενων Τμημάτων, κλινικών κι εργαστηριακών, όσο και τις ποιοτικές ανάγκες, δηλαδή την αποδεδειγμένη ικανότητα πραγματοποίησης των ειδικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων.
Για παράδειγμα δεν νοείται αντιμετώπιση εγκεφαλικού επεισοδίου χωρίς τη δυνατότητα εμβολισμού, όπου αυτός ενδείκνυται.
Άρα κάθε νοσοκομείο που θα επιλεγεί, οφείλει μέσα σ’ ένα εύλογο χρονικό διάστημα να οργανώσει το Κέντρο με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις και μετά να λάβει την άδεια λειτουργίας.
Η δραστηριότητα του κάθε Κέντρου θα παρακολουθείται από το Υπουργείο Υγείας μέσω της οικείας Υγειονομικής Περιφέρειας και θα αξιολογείται η «πληρότητα» (ροή ασθενών) και η αποτελεσματικότητα του.
Σε περίπτωση κάποιου προβλήματος θα αναστέλλεται προσωρινά η λειτουργία του μέχρι τη λύση του προβλήματος.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν την επιχειρησιακή πρόταση για την ορθή και ασφαλή αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων.
Όμως τα καλύτερα ανάλογα Κέντρα (Stroke Centers) παγκοσμίως έχουν ένα πεπερασμένο ποσοστό επιτυχίας.
Όπως και για τα περισσότερα νοσήματα, που καλείται να αντιμετωπίσει η σύγχρονη ιατρική επιστήμη, η ιπποκράτειος ρήση «κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν», ισχύει και για τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Αυτή η ρήση με πολύ λίγα λόγια υλοποιείται με τις τρεις διαβαθμίσεις της πρόληψης:
Την πρωτογενή, όπου η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου είναι και πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων.
Τη δευτερογενή, όπου η έγκαιρη αντιμετώπιση πχ μιας υπερασικής κρίσης προλαμβάνει το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Την τριτογενή, που ταυτίζεται με την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων με σκοπό την αναστροφή τους και την αποφυγή εκτεταμένης βλάβης της εγκεφαλικής ουσίας.
*Αναστάσιος Δ. Χατζής
Παιδίατρος – Εντατικολόγος
Πρώην Συντονιστής – Διευθυντής ΜΕΘ
