Πως μπορεί να προφυλαχθούν οι γυναίκες από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Το ενδεικνυόμενο τσεκάπ.
Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας αποτελεί σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας, με δυνητικά θανατηφόρα έκβαση, παρά τις εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, μόνο στις ΗΠΑ 100.000 γυναίκες υποβάλλονται ετησίως σε θεραπεία για προκαρκινικές βλάβες του τραχήλου της μήτρας. Σε 14.000 ανέρχονται όσες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ 4.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και άλλα ακαδημαϊκά κέντρα των ΗΠΑ συνόψισαν προσφάτως τις κατευθυντήριες οδηγίες για τις προληπτικές εξετάσεις που απαιτούνται, ώστε να γίνει εγκαίρως αντιληπτός ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας.
Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση JAMA. Όπως αναφέρουν, ουσιαστικά όλοι οι καρκίνοι τραχήλου της μήτρας παγκοσμίως προκαλούνται από εμμένουσες λοιμώξεις με έναν από τους 13 καρκινογόνους γονότυπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Οι γονότυποι αυτοί είναι οι:
- 16 και 18
- 31 και 33
- 35 και 39
- 45 και 51
- 52 και 56
- 58 και 59
- 68
Ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV σε ηλικία 9-12 ετών είναι πιθανό να αποτρέψει περισσότερο από το 90% των προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας, αλλά και των καρκίνων σε αυτόν.
Το τσεκάπ
Στις ηλικίες 21 έως 65 ετών, ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας προλαμβάνεται με:
- Τον προσυμπτωματικό έλεγχο και
- Τη θεραπεία των προκαρκινικών σταδίων της νόσου
Ως προκαρκινικές ορίζονται οι υψηλόβαθμες πλακώδεις ενδοεπιθηλιακές βλάβες του τραχήλου. Οι αλλοιώσεις αυτές μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο, εάν δεν θεραπευτούν. Το τεστ HPV είναι κατά 90% ευαίσθητο στην ανίχνευσή τους στον τράχηλο της μήτρας.
Εάν μία γυναίκα έχει αρνητικό αποτέλεσμα στο τεστ HPV, διατρέχει κίνδυνο μικρότερο από 0,15% να παρουσιάσει προκαρκινικές αλλοιώσεις την επόμενη 5ετία. Εάν είναι θετικό το αποτέλεσμα στο τεστ HPV, συνιστάται συνδυασμός γονοτυπικής ανάλυσης του HPV με κυτταρολογία (έλεγχος κατά Παπανικολάου). Ο συνδυασμός μπορεί να προσδιορίσει τον κίνδυνο αναπτύξεως προκαρκινικών αλλοιώσεων που διατρέχει κάθε γυναίκα.
Περαιτέρω έλεγχος αναλόγως με τον κίνδυνο
Για τις γυναίκες που έχουν λιγότερες από 4% πιθανότητες προκαρκινικών αλλοιώσεων, συνιστάται επανάληψη του τεστ HPV σε 1, 3 ή 5 χρόνια. Το ακριβές διάστημα θα εξαρτηθεί από τον ακριβή κίνδυνο που διατρέχουν.
Αν οι πιθανότητες για προκαρκινικές βλάβες είναι 4-24%, συνιστάται κολποσκόπηση. Τον κίνδυνο αυτό διατρέχουν, λ.χ., οι γυναίκες με αποτελέσματα κυτταρολογικών εξετάσεων χαμηλού βαθμού (άτυπα πλακώδη κύτταρα απροσδιόριστης σημασίας [ASC-US] ή χαμηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή βλάβη [LSIL]) και ένα θετικό τεστ HPV αγνώστου διάρκειας.
Για τις γυναίκες με κίνδυνο προκαρκινικών αλλοιώσεων κάτω από 25%, η επανάληψη της κολποσκόπησης μπορεί:
- Να μειώσει τις σχετιζόμενες με τη θεραπεία παρενέργειες (συμπεριλαμβανομένης πιθανής συσχέτισης με πρόωρο τοκετό)
- Να αποτρέψει την χειρουργική εκτομή
Τέτοιου είδους κίνδυνο διατρέχουν λ.χ. οι γυναίκες με ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του τραχήλου της μήτρας βαθμού 1 (CIN1) ή με ιστολογικά χαμηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή βλάβη (LSIL).
Όταν ο κίνδυνος προκαρκινικών αλλοιώσεων είναι 25-59%, η αντιμετώπιση συνίσταται σε κολποσκόπηση με βιοψία ή εκτομή της βλάβης. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κυτταρολογικά αποτελέσματα υψηλού βαθμού άτυπων πλακωδών κυττάρων που δε μπορούν να αποκλείσουν υψηλού βαθμού αλλοιώσεις (ASC-H) ή υψηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή βλάβη (HSIL) με θετικά αποτελέσματα στο τεστ HPV
Τέλος, για τις γυναίκες με κίνδυνο για προκαρκινικές αλλοιώσεις 60% ή περισσότερο, προτιμότερη είναι η απ’ ευθείας εκτομή των αλλοιώσεων. Είναι όμως αποδεκτή και η διενέργεια κολποσκόπησης για να επιβεβαιωθεί η ανάγκη για την εκτομή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ασθενείς με υψηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή βλάβη, θετική στον ιό HPV-16.
Συμπέρασμα
Τα δεδομένα αυτά σημαίνουν πως ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί με τεστ HPV. Αν είναι θετικό, πρέπει να πραγματοποιούνται γονοτυπική ανάλυση και κυτταρολογική εξέταση για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος για προκαρκινικές αλλοιώσεις. Ακολούθως, θα προσδιοριστεί η ανάγκη για κολποσκόπηση ή/και θεραπεία.
Ο εμβολιασμός κατά του HPV στην εφηβεία πιθανότατα θα αποτρέψει την ανάπτυξη άνω του 90% των προκαρκινικών αλλοιώσεων και των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας.
Τα κυριότερα σημεία της δημοσίευσης συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής & Επιδημιολογίας), Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ)
Φωτογραφία: iStock
