Αναβίωσαν ιούς-ζόμπι ηλικίας 48.500 ετών που παραμένουν μολυσματικοί!

Η κλιματική αλλαγή λιώνει το permafrost της Αρκτικής και αναδύονται αρχαίοι ιοί-ζόμπι οι οποίοι μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων και ζώων, προειδοποιούν επιστήμονες από τη Γαλλία.

Το πέρμαφροστ είναι το μόνιμα παγωμένο έδαφος που βρίσκεται κάτω από το επιφανειακό. Καλύπτει το ένα πέμπτο του βόρειου ημισφαιρίου του πλανήτη, τροφοδοτώντας εδώ και χιλιάδες χρόνια τις τούνδρες της Αρκτικής και τα βόρεια δάση σε Αλάσκα, Καναδά και Ρωσία.

Όπως αναφέρει το CNN, το πέρμαφροστ χρησιμεύει ως ένα είδος χρονοκάψουλας. Εκτός από τους αρχαίους ιούς, διατηρεί τα μουμιοποιημένα απομεινάρια πολλών εξαφανισμένων ζώων. Το 2020, λ.χ., ανακαλύφθηκε στην ρωσική Αρκτική ένα τριχωτός ρινόκερος. Το 2021 οι επιστήμονες εντόπισαν δύο νεογέννητα λιοντάρια των σπηλαίων (panthera leo spelaea – πάνθηρ ο λέων ο σπήλαιος).

Οι επιστήμονες από τη Γαλλία πήραν δείγματα από το πέρμαφροστ της Σιβηρίας, αναζητώντας τυχόν αρχαίους ιούς που θα είχαν διατηρηθεί σε αυτό. Στόχος της έρευνάς τους είναι οι ιοί-ζόμπι, δηλαδή τα μικροσκοπικά παθογόνα που κείτονται αδρανή έως ότου επανέλθουν στη ζωή.

Επικεφαλής των ερευνητών είναι ο Dr. Jean-Michel Claverie, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής & Γονιδιωματικής στο Πανεπιστήμιο της Μασσαλίας. Οι ερευνητές ήδη από το 2014 είχαν ανακοινώσει πως κατάφεραν να αναβιώσουν έναν ιό ηλικίας 30.000 ετών. Ανάλογη δημοσίευση για άλλο είδος ιού είχαν κάνει και το 2015.

Τώρα, ανακοίνωσαν πως αναβίωσαν «αρκετά ιικά στελέχη» τα οποία προέρχονται από επτά διαφορετικά σημεία της Σιβηρίας. Τα στελέχη αυτά αντιπροσωπεύουν πέντε νέες οικογένειες ιών, πλέον των δύο που ήδη είχαν ανακαλυφθεί.

Από 27.000 έως 48.500 ετών

Η νέα ανακάλυψη δημοσιεύθηκε προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση Viruses. Όπως γράφουν οι επιστήμονες, ο παλαιότερος ιός-ζόμπι που αναβίωσαν έχει ηλικία 48.500 ηλικία. Αυτή προσδιορίστηκε με βάση την χρονολόγηση του εδάφους με ραδιενεργό άνθρακα. Το δείγμα που περιείχε τον ιό προέρχεται από μία υπόγεια λίμνη που βρίσκεται 16 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.

Οι «νεότεροι» από τους αρχαίους ιούς που εντοπίστηκαν έχουν ηλικία 27.000 ετών. Αυτοί βρέθηκαν στο περιεχόμενο του στομάχου και στη γούνα ενός απολιθωμένου μαμούθ.

Όλοι αυτοί οι ιοί διατηρούν αναλλοίωτη τη μολυσματική ικανότητά τους, τονίζουν οι ερευνητές. Όντως, μετά την αναβίωσή τους μόλυναν αποτελεσματικά μονοκύτταρους οργανισμούς (αμοιβάδες).

Ένα άλλο κοινό χαρακτηριστικό αυτών των ιών είναι το μέγεθός τους. Η έρευνα του δρος Clevarie και των συνεργατών του εστιάζεται σε ιούς-γίγαντες (giant viruses), οι οποίοι είναι πολύ μεγαλύτεροι από τους συνηθισμένους.

Σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία

Το γεγονός ότι οι ιοί-ζόμπι διατηρούν τη λοιμογόνο ικανότητά τους τόσο καιρό, είναι ενδεικτικό ενός μεγαλύτερου προβλήματος, δήλωσε ο Dr. Claverie. Και εξέφρασε φόβο ότι η επιστημονική κοινότητα δεν έχει αντιληφθεί ακόμα ότι η προοπτική της αναβίωσης αρχαίων ιών συνιστά σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία.

«Θεωρούμε τους ιούς που μολύνουν τις αμοιβάδες ως εκπροσώπους πολλών άλλων ιών που κρύβονται στο πέρμαφροστ», είπε στο CNN. «Βλέπουμε ήδη τα ίχνη πάρα πολλών άλλων. Επομένως ξέρουμε ότι βρίσκονται εκεί. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι είναι ακόμα ζωντανοί. Αν όμως οι δικοί μας ιοί που μολύνουν αμοιβάδες είναι ζωντανοί, δεν υπάρχει λόγος να μην συμβαίνει το ίδιο και με τους άλλους. Και αν αναβιώσουν και αυτοί, μπορεί να μολύνουν άλλους ξενιστές».

Άλλες ερευνητικές ομάδες έχουν ήδη εντοπίσει το πέρμαφροστ ιούς και βακτήρια που μπορεί να μολύνουν τους ανθρώπους. Το 1997, λ.χ., εντοπίστηκε το γενετικό υλικό του ιού της Ισπανικής γρίπης του 1918 στο σώμα γυναίκας που είχε ταφεί στο πέρμαφροστ της Αλάσκας. Και το 2012 οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι γυναίκα που είχε ταφεί στη Σιβηρία πριν από 300 χρόνια, έφερε γενετικό υλικό από τον ιό της ευλογιάς.

Ο Dr. Claverie προειδοποίησε ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα. Και αυτό διότι όχι μόνο θα αναδύονται ολοένα περισσότεροι αρχαίοι ιοί, αλλά είναι πιθανό να αρχίσει μετακίνηση πληθυσμού προς την Αρκτική, αφού οι συνθήκες εκεί θα γίνονται ολοένα πιο βιώσιμες.

Φωτογραφία: iStock