- Οι γυναίκες έχουν χαμηλότερη Α/Π από τους άνδρες (ορμονικός λόγος).
- Οι μικρές ηλικίες έχουν μικρότερη Α/Π.
- Θέση σώματος ατόμου (σε όρθια θέση η πίεση είναι πιο χαμηλή σε σχέση με την ύπτια θέση).
- Το πρωί η Α/Π είναι χαμηλή, φτάνει στο υψηλότερό της σημείο αργά το απόγευμα και μειώνεται την νύχτα. Η διαστολική πίεση εμφανίζει αύξηση μέχρι τα 50 έτη κατόπιν μειώνεται στα 60-84 χρόνια). Η συστολική πίεση αυξάνεται μεταξύ 30-54 έτη.
- Αιμορραγία και φάρμακα μειώνουν την Α/Π.
- Κάπνισμα, stress, άσκηση, λήψη καφέ – τσαγιού – σοκολάτας, προκαλούν αύξηση Α/Π.
| ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΙΕΣΗΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΔΥΟ ΒΡΑΧΙΟΝΕΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ. ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΤΙ ΑΥΤΟ; |
Γενικά η μέτρηση της πίεσης πρέπει να γίνεται και στους δύο βραχίονες.
Όταν η διαφορά μέτρησης της αρτηριακής πίεσης ξεπερνάει τα 10-15mmHg επιβάλλεται η διερεύνηση του αγγειακού συστήματος (μπορεί να υπάρχει περιφερική αγγειακή νόσος).
Η περιφερική αγγειακή νόσος εμφανίζεται συχνότερα στα διαβητικά άτομα, και στους καπνιστές.
Βέβαια το ατομικό, οικογενειακό ιστορικό, ο τρόπος ζωής του ασθενούς και η συνύπαρξη παραγόντων κινδύνου όπως κάπνισμα, καθιστική ζωή, διαβήτης, επαγγελματικές συνήθειες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο και προηγούνται κάθε κλινικής εξέτασης. Επίσης, η συν-νοσηρότητες (Σακχαρώδης Διαβήτης – Καρδιοαγγειακές νόσοι – Νεφρικές-Ηπατικές παθήσεις – Υπερθυρεοειδισμός).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
| ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΝΤΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ | ΟΡΙΑΚΗ Α.Π. | ΥΠΕΡΤΑΣΗ 1Ο ΣΤΑΔΙΟ | ΥΠΕΡΤΑΣΗ 2Ο ΣΤΑΔΙΟ | ΥΠΕΡΤΑΣΗ 3Ο ΣΤΑΔΙΟ |
| ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ | Μικρός Κίνδυνος | Μικρός Κίνδυνος | Μέσος Κίνδυνος | Μεγάλος Κίνδυνος |
| 1à2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ | Μικρός Κίνδυνος | Μέσος Κίνδυνος | Μέσος Κίνδυνος | Μεγάλος Κίνδυνος |
| ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 3 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ àΒλάβη οργάνων στόχου àΣακχαρώδης Διαβήτης àΝεφρική Βλάβη àΚαρδιοαγγειακές νόσοι | Μεγάλος Κίνδυνος | Μεγάλος Κίνδυνος | Μεγάλος Κίνδυνος | Μεγάλος Κίνδυνος |
| ΥΠΕΡΤΑΣΗ 1ου ΣΤΑΔΙΟΥ | 140-159 Συστολική | 90-99 Διαστολική |
| ΥΠΕΡΤΑΣΗ 2ου ΣΤΑΔΙΟΥ | 160-179 Συστολική | 100-109 Διαστολική |
| ΥΠΕΡΤΑΣΗ 3ου ΣΤΑΔΙΟΥ | ≥ 18 Συστολική | ≥110 Διαστολική |
Επίσης, όταν η διαφορά πίεσης είναι 15mmHg και μεγαλύτερη ανάμεσα στους δύο βραχίονες τότε αυτή :
- Εμφανίζει συσχέτιση με μεγαλύτερο κίνδυνο κατά 2,5 φορές για μείωση της ροής αίματος στα πόδια και στις κνήμες.
- Μεγαλύτερο κίνδυνο κατά 1,6 φορές για μειωμένη παροχή ροής αίματος προς τον εγκέφαλο.
- 70% αυξημένο κίνδυνο, ένεκα καρδιαγγειακού επεισοδίου (εγκεφαλικά επεισόδια, έμφραγμα).
- 60% αυξημένο κίνδυνο για ξαφνικό θάνατο.
Οι έρευνες έδειξαν ότι ακόμη και όταν η διαφορά αρτηριακής πίεσης μεταξύ των άνω άκρων ήταν μόνο της τάξης των 10mmHg αυξανόταν ο κίνδυνος για εμφάνιση αρτηριακής περιφερικής νόσου.
Στα τελικά αποτελέσματα και στις παραπάνω επισημάνσεις δεν είχε σημασία σε πιο από τους δύο βραχίονες ήταν αυξημένη η αρτηριακή συστολική πίεση.
ΛΗΨΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η μέτρηση και καταγραφή της αρτηριακής πίεσης αποτελεί την μοναδική μέθοδο για την διάγνωση της ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ σαν νόσημα. Η αρτηριακή πίεση (Α.Π.) δίνει πληροφορίες για την κατάσταση της καρδιάς, των αρτηριών, αντιστάσεις αγγείων, καρδιακή παροχή.
Έχει εξακριβωθεί ότι σημειώνονται λάθη στην μέτρηση της Αρτηριακής Πίεσης, αλλά η ακριβής μέτρηση της αρτηριακής πίεσης είναι σημαντική και τούτο διότι ποσοστό 30% των ενηλίκων εμφανίζει τιμές διαστολικής πίεσης που κυμαίνονται μεταξύ 85-95mmHg (τιμή που απέχει 5 mmHg για την διάγνωση της οριακής αρτηριακής πίεσης). (βλέπε στον ΠΙΝΑΚΑ 2).
ΠΙΝΑΚΑΣ 2
ΟΡΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΡΙΣΜΟ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕΤΡΗΣΗ
| ΔΥΣΤΟΛΙΚΗ (mmHg) | ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗ (mmHg) | |
| ΙΑΤΡΕΙΟΥ | 140 | 90 |
| 24ΩΡΗ | 125-130 | 80 |
| ΗΜΕΡΗΣΙΑ | 130-135 | 85 |
| ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ | 120 | 70 |
| ΣΠΙΤΙ | 140-135 | 85 |
Η σημασία των τιμών αυτών της αρτηριακής πίεσης είναι τεράστια και τούτο διότι πάνω σε αυτές θα τεθεί η διάγνωση της ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ και η κατάλληλη θεραπεία.
Οι περισσότερες συσκευές που μετρούν της Α.Π. βασίζονται στο ότι προκαλούν απόφραξη μίας αρτηρίας άκρου με την εφαρμογή περιχειρίδας που διατείνεται με την εισαγωγή αέρα.
Η μέτρηση της πίεσης του αίματος που εξασκείται στο τοίχωμα της αρτηρίας (με χρήση στηθοσκοπίου) γίνεται εδώ με ακρόαση ειδικών ήχων.
| ΗΧΟΣ Korotkoff : ειδικός θόρυβος στην βραχίονα αρτηρία όταν ο αέρας που περιέχεται στο περιβραχιόνιο μειώνεται τμηματικά, είτε ταλαντοσυμμετρικά. |
Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η χρήση αυτόματων (ηλεκτρικών) πιεσόμετρων η λειτουργία των οποίων βασίζεται στην ταλαντοσυμμετρική τεχνική, ενώ κυκλοφορούν και μη υδραργυρικά πιεσόμετρα για την μέτρηση της πίεσης, με τη χρήση στηθοσκοπίου.
Ανεξάρτητα από το είδος του πιεσόμετρου, τεράστια σημασία έχουν οι διαστάσεις του αεροθαλάμου της περιχειρίδας (πρέπει αυτός να καλύπτει το 80% τουλάχιστον της περιμέτρου του βραχίονα).
Υπάρχουν, 2 περιχειρίδες με αεροθάλαμο 23x13cm περίμετρο βραχίονα 23-29cm) και μία άλλη περιχειρίδα με αεροθάλαμο 28×15 (βραχίονας περιμέτρου 28-35) που κυκλοφορούν.
Σε άτομα λοιπόν με διάμετρο βραχίονα ↓23cm χρειάζεται ή μικρότερη περιχειρίδα, σε άτομα με διάμετρο βραχίονα ↑35cm ή μεγαλύτερη περιχειρίδα.
Τα παραπάνω έχουν μεγάλη σημασία βιβλιογραφικά έχουν τεκμηριωθεί τα εξής : Οι υπερβολικά πλατύς ή υπερβολικά μακροί αεροθάλαμοι υποδιαγνώσουν την Υπέρταση (χαρακτηρίζονται νορμοτασικά άτομα με Υπέρταση. Αντίθετα οι πιο μικρού μεγέθους αεροθάλαμους υποδιαγνώσουν την υπέρταση (Cuff Hypertension).
Η περιχειρίδα του πιεσόμετρου δεν πρέπει να είναι πολύ χαλαρή ή πολύ σφιγκτή (με προσπάθεια να χωράει 1 δάκτυλο ανάμεσα στην περιχειρίδα και το δέρμα του ασθενή).
Σε άτομα υπό θεραπεία με φάρμακα ή μέτρηση Α/Π γίνεται και σε ορθή θέση (άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, μεγάλης ηλικία) γιατί υπάρχει ενδεχόμενο ορθοστατικής Υπότασης!!!
Πρέπει να τονιστεί η μεταβλητότητα της αρτηριακής πίεσης επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες,
Έτσι, η αρτηριακή πίεση μπορεί να μεταβάλλεται από λεπτό σε λεπτό, με τις βαθιές αναπνοές, με τον φόβο, το συγκινησιακό stress, την σωματική άσκηση, τα γεύματα, το κάπνισμα, χρήση οινοπνευματωδών ποτών, από την διάταση της ουροδόχου κύστεως, από αλγεινά ερεθίσματα.
Φυσιολογικά η πίεση εμφανίζει διακυμάνσεις στο 24ώρο με τις χαμηλότερες τιμές της κατά την διάρκεια του ύπνου.
Για την σωστή λήψη της πίεσης πρέπει να εξασφαλίζονται τα εξής :
Το άτομο να κάθεται άνετα σε καθιστή θέση με υποστήριξη του αριστερού άνω άκρου (κατάλληλο τραπεζάκι) και τοποθέτηση του αριστερού βραχίονα στο επίπεδο της καρδιάς (αν ο βραχίονας βρίσκεται σε πιο χαμηλό επίπεδο εμφανίζεται υψηλότερες τιμές συστολικής πίεσης και διαστολικής (μέχρι και 10mmHg).
Το αντίθετο συμβαίνει όταν ο βραχίονας ανυψωθεί πάνω από το επίπεδο της καρδιάς.
Ο αεροθάλαμος του πιεσόμετρου πρέπει να τοποθετηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε το μέσον του να αντιστοιχεί στη βραχιόνιο αρτηρία.
Επίσης αν χρησιμοποιηθεί στηθοσκόπιο δεν τοποθετείται από κάτω από την περιχειρίδα του πιεσόμετρου (άσκηση εξωτερικής μεγαλύτερης πίεσης πάνω στην αρτηρία – επηρεασμός της τιμής Α.Π.).
Η ψηλάφηση και εύρεση της κερκιδικής αρτηρίας είναι απαραίτητη. Σταματάει η εισαγωγή αέρα εντός του αεροθάλαμου της συσκευής λήψης της πίεσης 30mmHg πάνω από το σημείο εξαφάνισης του κερκιδικού σφυγμού.
Η αποσυμπίεση του αεροθάλαμου πρέπει να γίνεται με ταχύτητα 2-3mmHg/ανά δευτερόλεπτο.
Πρόβλημα εμφανίζεται όταν το εξεταζόμενο για Α.Π. άτομο πάσχει από κολπική μαρμαρυγή.
Στην περίπτωση αυτή η αποσυμπίεση του αεροθάλαμου γίνεται πολύ αργά και οι τιμές διαστολικής και συστολικής πίεσης υπολογίζονται από τον μέσο όρο 3 διαδοχικών μετρήσεων.
Συστολική πίεση αντιστοιχεί στην εμφάνιση κανονικού ήχου σφυγμού κατά την διάρκεια της προοδευτική ελάττωση της πίεσης.
Η εξαφάνιση στο στηθοσκόπιο κάθε ήχου σημαίνει τις τιμές της διαστολικής πίεσης.
Σε μερικές περιπτώσεις (εγκυμοσύνη – μεγάλη ηλικία) ο ρυθμικός ήχος μπορεί να ακούγεται μέχρι το μηδέν (έτσι η διαστολική πίεση υπολογίζεται σε σημείο εξασθένισης των ειδικών ήχων (φάση 4 ήχων Korotkoff).
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
Βιβλιογραφία : – Μουντοκαλάκη Διαφ. Διάγ.
- Βικιπαιδεια
- Doctor 4 all