Η προέλευση, οι μηχανισμοί με τους οποίους μεταλλάσσεται και το γιατί προκαλεί παρατεταμένα συμπτώματα σε μερικούς ανθρώπους αλλά όχι σε όλους είναι μερικά από τα μυστήρια που ακόμα κρατά κρυμμένα ο κορωνοϊός.
Σχεδόν 2,5 χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας που έχει ήδη κοστίσει τη ζωή σε περισσότερα από 6,5 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ο κορωνοϊός εξακολουθεί να αποτελεί εν πολλοίς αίνιγμα για επιστήμονες και κοινό.
Πολλά ουσιώδη ερωτήματα γι’ αυτόν παραμένουν αναπάντητα και κάθε τρεις και λίγο μας επιφυλάσσει μια νέα, δυσάρεστη έκπληξη. Είναι, δε, τόσο πολύπλοκος ώστε οι επιστήμονες έχουν ήδη δημοσιεύσει περισσότερες από 200.000 μελέτες γι’ αυτόν. Ο αριθμός αυτός είναι τετραπλάσιος από εκείνες που δημοσιεύθηκαν για τη γρίπη ολόκληρο τον προηγούμενο αιώνα.
Επιπλέον, τα κράτη έχουν ξοδέψει εκατοντάδες τρισεκατομμύρια ως ανταπόκριση στην πανδημία – μόνο στις ΗΠΑ, έφτασαν τα σχεδόν 4 τρισ. δολάρια – αλλά ακόμα δεν είναι διόλου βέβαια ότι η πανδημία έχει τελειώσει.
Η έγκριτη αμερικανική εφημερίδα Washington Post δημοσίευσε προσφάτως τα πέντε βασικά ερωτήματα για τον κορωνοϊό που παραμένουν αναπάντητα. Να ποια είναι και τι γνωρίζουν έως στιγμής οι επιστήμονες:
Από πού προήλθε ο κορωνοϊός;
Οι επιστήμονες έχουν βρει ιούς παρόμοιους με τον κορωνοϊό με νυχτερίδες που ζουν σε απομακρυσμένα σπήλαια στο Λάος, στη νότια Κίνα και σε άλλες περιοχές της νοτιοανατολικής Ασίας. Προς το παρόν όμως ουδείς έχει καταφέρει να βρει πως συνδέονται οι νυχτερίδες με την αγορά τροφίμων της πόλης Wuhan απ’ όπου εικάζεται ότι πέρασε ο κορωνοϊός στους ανθρώπους.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα σε ποιο ακριβώς σημείο της αγοράς έγινε η διασπορά του ιού στον άνθρωπο. Ούτε γνωρίζουν τα ακριβή βήματα της διαδικασίας ή τα ζώα που λειτούργησαν ως ξενιστές μεταξύ νυχτερίδων και ανθρώπων.
Κατά τον ίδιο τρόπο δεν έχει αποκλειστεί κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να διέφυγε ο κορωνοϊός από κάποιο ερευνητικό εργαστήριο στην Κίνα. Ωστόσο το ενδεχόμενο αυτό θεωρείται λιγότερο πιθανό από πολλούς επιστήμονες, σε σύγκριση με την θεωρία για τις νυχτερίδες.
Πώς εξελίσσεται ο κορωνοϊός, δημιουργώντας νέες παραλλαγές;
Νωρίς στην πανδημία οι επιστήμονες ήσαν αισιόδοξοι, διότι πίστευαν ότι ο νέος κορωνοϊός (ο SARS-CoV-2) θα συμπεριφερόταν όπως οι ήδη υπάρχοντες: θα είχε ένα σύστημα αυτοπεριορισμού, που θα μείωνε τις μεταλλάξεις κατά τη διαδικασία της αναπαραγωγής του (πολλαπλασιασμός).
Η προσδοκία αυτή σύντομα διαψεύσθηκε, καθώς ακολούθησε μία αλληλουχία ελληνικών γραμμάτων που αντιστοιχούσαν σε πιο μεταδοτικές και, ενίοτε πιο θανατηφόρες, παραλλαγές. Επιπλέον, οι παραλλαγές αυτές είχαν την ικανότητα να διαφεύγουν από τα αντισώματα που παρήγαγε ο ανθρώπινος οργανισμός μετά από την COVID ή τον εμβολιασμό.
Τώρα βρισκόμαστε στο γράμμα Όμικρον και ουδείς γνωρίζει τι θα συμβεί στη συνέχεια. «Δεν έχουμε κατορθώσει ακόμα να σπάσουμε τον κώδικά του», λέει στην εφημερίδα ο Dr. Eric Topol, καθηγητής Μοριακής Ιατρικής στο Ερευνητικό Ίδρυμα Scripps στην Καλιφόρνια. «Κάθε φορά που ανακαλύπτουμε κάτι, συνειδητοποιούμε ότι ο κορωνοϊός το έχει ξεπεράσει και έχει προχωρήσει στο επόμενο βήμα. Και δεν έχουμε ιδέα με ποιον τρόπο επινοεί νέους τρόπους να μας μολύνει και να μας βλάψει».
Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν πως είναι απίθανο να τελείωσε ο κορωνοϊός με τις μεταλλάξεις του. Πολλοί πιστεύουν ότι θα εξακολουθήσει να βελτιώνει τις ικανότητές του να διαφεύγει από το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Και η μόνη βεβαιότητα είναι πως δεν γνωρίζουν τι χαρακτηριστικά θα έχουν οι μελλοντικές παραλλαγές.
Μπορεί να δημιουργηθεί εμβόλιο αποτελεσματικό και για τις μελλοντικές παραλλαγές;
Η ταχύτητα ανάπτυξη των εμβολίων κατά της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός χαιρετίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του 21ου αιώνα. Εν τούτοις, δεν έφεραν το τέλος της πανδημίας, όπως πολλοί ήλπιζαν.
Τα εμβόλια ασφαλώς προστατεύουν από τη σοβαρή COVID και τον θάνατο. Όχι όμως από τη μόλυνση και από τη διασπορά του κορωνοϊού, όπως απεδείχθη με τις παραλλαγές Δέλτα και Όμικρον.
Ο Dr. Jeffrey Shaman, διευθυντής του Προγράμματος Κλιματικής Αλλαγής & Υγείας στο Πανεπιστήμιο Columbia λέει ότι στόχος πρέπει να είναι ένα εμβόλιο που θ προστατεύει εναντίον κάθε παραλλαγής που δημιουργεί ο κορωνοϊός. Ακόμα και εναντίον εκείνων που θα αναδυθούν στο μέλλον.
«Μπορεί να επιτευχθεί αυτό; Μπορεί να υπάρξει εμβόλιο που θα παρέχει ανοσία και θα αποτρέπει εξ αρχής τη λοίμωξη; Δεν το γνωρίζουμε ακόμα», λέει στην Washington Post.
«Τουλάχιστον, όμως, έχουμε τα ήδη υπάρχοντα», τονίζει ο Dr. Stuart Cohen, καθηγητής Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Davis. «Αυτά μπορούν να τροποποιούνται πολύ γρήγορα για να καλύπτουν τις ανάγκες μας».
Γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν εμμένουσα COVID;
Σχεδόν ένας στους πέντε ασθενείς που μολύνει ο κορωνοϊός, αναπτύσσουν εμμένοντα συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει ακόμα και σε άτομα που είχαν νοσήσει ήπια από αυτόν και ανάρρωσαν στο σπίτι τους, αναφέρουν τα CDC.
Τι προκαλεί αυτό το φαινόμενο; Γιατί αρρωσταίνουν για μήνες και χρόνια οι συγκεκριμένοι άνθρωποι και όχι άλλοι; Και που οφείλονται τα συμπτώματα της long COVID (ή εμμένουσας COVID);
«Δεν έχουμε ακόμα τις απαντήσεις. Τις αναζητούμε, όμως, για να μπορέσουμε τελικά να αναπτύξουμε αποτελεσματικές θεραπείες», αναφέρει ο Dr. Gary Gibbons, διευθυντής στο Εθνικό Ίδρυμα Καρδιάς, Πνευμόνων & Αίματος (NHLBI) των ΗΠΑ. «Έχουμε όμως αρκετές θεωρίες, όπως ότι ευθύνεται η αντίδραση του ανοσοποιητικού ή μικροί θρόμβοι αίματος που δημιουργεί ο κορωνοϊός».
Γιατί η COVID απειλεί περισσότερο τους πολύ μεγάλους, αλλά όχι τους πολύ μικρούς;
Οι θάνατοι που προκαλεί ο κορωνοϊός αυξάνονται κατ’ αναλογίαν με την ηλικία. Όσο νεώτεροι είναι οι ασθενείς, τόσο μικρότερος ο κίνδυνος σοβαρής νόσου και θανάτου.
Είναι ενδεικτικό ότι παγκοσμίως, τα παιδιά και οι νέοι κάτω των 20 ετών, αποτελούν μόλις το 0,4% των θανάτων, σύμφωνα με την UNICEF.
«Αυτό είναι πολύ καλό για τα παιδιά και τους νέους. Δεν παύει όμως να δημιουργεί ερωτηματικά», λέει ο Dr. Stephen Goldstein, που μελετά τους κορωνοϊούς στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα. «Γιατί όμως είναι καλύτερο να είσαι 1 έτους, παρά 40 χρόνων; Στην περίπτωση της γρίπης, το να αρρωστήσει ένα μωρό μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο. Γιατί ο κορωνοϊός δείχνει να μην πλήττει εξίσου τους ανηλίκους;».
Στην πανδημία της γρίπης του 1918 ίσχυε ακριβώς το αντίθετο, προσθέτει. Τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καταγράφηκαν στις ηλικίες:
- Κάτω των 5 ετών
- 20-40 ετών
- 65 ετών και άνω
Στην πανδημία της γρίπης του 1957, οι περισσότεροι θάνατοι καταγράφηκαν σε παιδιά κάτω των 5 ετών και ηλικιωμένους.
Ακόμα και σε άτομα των ίδιων ηλικιών και εφάμιλλης υγείας, ο κορωνοϊός μπορεί να οδηγήσει σε εκ διαμέτρου αντίθετες εκβάσεις. Γιατί; Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ίσως παίζουν ρόλο γενετικοί παράγοντες και το ιικό φορτίο στον οργανισμό. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν γνωρίζουν ακόμα την απάντηση.
Φωτογραφία: iStock
[penci_related_posts title=”ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:” number=”8″ style=”grid” align=”none” displayby=”cat” orderby=”random”]
