ΕΜΒΟΛΙΑ -ΜΕΓΑΛΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ

Η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα 10 χρόνια στην Ευρωζώνη.

Αυτό οφείλεται :

1. ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΟΚΙΜΟΥ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
2. ΧΑΜΗΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ

Το μέσο ποσοστό γεννήσεως είναι 1,6 στην Ευρωζώνη και είναι σημαντικό, χαμηλότερο του φυσιολογικού ποσοστού αναπλήρωσης που κυμαίνεται στο ≈ 2,1.

Το έτος 2070 θα ζούμε 5χρόνια παραπάνω.

Σήμερα τα άτομα των 75 ετών έχουν ακόμα 11.3 χρόνια ζωής ενώ άτομα 85 ετών έχουν 6,5 χρόνια ζωής ακόμα.

Η εφαρμογή των εμβολιασμών σε μεγάλη κλίμακα (κοινότητας  – κρατών) έχουν σαν αποτέλεσμα :

1. Μείωση της νοσηρότητας 92%.
2. Μείωση θνητότητας 99%. Στα νοσήματα – διφθερίτιδας – κοκκίτη – τετάνου – παρωτίτιδας.

Επίσης, η νοσηρότητα και θνητότητα του γενικού πληθυσμού έχουν μειωθεί κατά 80% για τα νοσήματα – ηπατίτιδα Α – ηπατίτιδα Β – Γρίππη Α, Β – ανεμοβλογιά.

Ενώ έχει επιτευχθεί σχεδόν πλήρης εκρίζωση σε παγκόσμια κλίμακα – της ΠΟΛΥΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑΣ – της ΙΛΑΡΑΣ – της ΕΡΥΘΡΑΣ.

ΚΑΘΕ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΙ 2-3 εκατομμύριαΘΑΝΑΤΟΥΣ κάθε χρόνο σύμφωνα με εξακριβωμένα στατιστικά στοιχεία

Η ανάγκη του εμβολιασμού δενεξαλείφεται με την πάροδο της ηλικίας

Τα μεγάλης ηλικίας άτομα πρέπει να εμβολιάζονται αφού ληφθούν υπ’ όψη τα εξής :

α) Ηλικία ατόμου.

β) Τρόπος ζωής ατόμου

γ) Γενική κατάσταση της υγείας (π.χ. συνυπάρχοντα νοσήματα – Σακχαρώδης Διαβήτης – Αρτηριακή Υπέρταση – Υπερχολιστιραιμία – Καρδιακή Ανεπάρκεια).

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

Ιλαρά	Δια βίου > 90% κάλυψη εμβολίου
Παρωτίτιδα	>10 χρόνια 90% εξασθενίζει χρονικά
Λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο	>4, 5 χρόνια για τα συζευγμένα εμβόλια
Εμβόλιο τετάνου – διφθερίτιδας	Ανά 10 έτη να γίνεται

ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΛΕΟΝ ΕΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ 

ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΝΩ ΤΩΝ 60 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΑΥΤΟ.

• Αναμνηστική δόση εμβολίου

• Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου > 65 ετών εκτός αν συνυπάρχει χρόνιο νόσημα.

• ΕΜΒΟΛΙΟ ΕΡΠΗΤΑ ΖΩΣΤΗΡΑ

Το πρόγραμμα αυτό των εμβολιασμών για τους ενήλικου > 60 ετών πρέπει να εφαρμοστεί διότι κατά υπολογισμούς ο αριθμός των ατόμων > 90 ετών το έτος 2060 θα αυξηθεί σε 2 δις.

Έτσι, την τελευταία δεκαετία χρησιμοποιείται ο όρος «ΥΓΙΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗ» με σκοπό να αναδείξει τη μεγάλη σημασία της ΠΡΟΛΗΨΗΣ.

Το πρόγραμμα αυτό των εμβολιασμών για τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών είναι απαραίτητο να γίνεται διότι σύμφωνα με δεδομένα στατιστικών αναλύσεων και παρατηρήσεων, ο αριθμός των ατόμων με ηλικία άνω των 80 ετών το έτος 2060 θα αγγίξει τα 2 δις εκατομμύρια παγκοσμίως.

Έτσι, τα τελευταία χρόνια (την τελευταία δεκαετία ουσιαστικά) εισάγεται ο ΟΡΟΣ «ΥΓΙΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗ» με στόχο την ανάδειξη και επισημοποίηση του ρόλου της ΠΡΟΛΗΨΗΣ βάσει του αξιώματος της Ιατρικής Επιστήμης, ότι η «ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΙΜΟΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ».

Όλα τα παραπάνω ενισχύονται από την ύπαρξη σήμερα εμβολίων που προλαμβάνουν 20 θανατηφόρες ασθένειες με αποτροπή  2-3×10⁶ θανάτων ετησίως.

ΕΜΒΟΛΙΑ

ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Β

Σπάνια σοβαρή νόσος, προκαλείται από την Nasseria Meningitidis. Υπάρχουν 13 υποομάδες. Από αυτές Α, Β, C, W-135 προκαλούν λοιμώξεις στον άνθρωπο.

Φλεγμονή των μηνίγγων αλλά και σηψαιμία.

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΒΙΟΥ.

Μετάδοση : Σταγονίδια – σίελος.

Συμπτώματα : Μοιάζουν με αυτά της απλής ίωσης.

Επακολουθούν τα μηνιγγιτιδικά σημεία, όπως :

• Αυχενική δυσκαμψία
• Υψηλός πυρετός
• Πονοκέφαλος
• Αιμορραγικό εξάνθημα
• Διανοητική σύγχυση
• Εμετοί
• Φωτοφοβία.

ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

• Κάθε ένας μπορεί να προσβληθεί. Ειδικά όμως τα ΒΡΕΦΗ (κάτω του 1 έτους) (και 1 – 4 ετών) – ΕΦΗΒΟΙ – ΝΕΑΡΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (Κατάλληλη ηλικία εμβολιασμού 16-18 ετών).
• Ανατομική ή λειτουργική ανεπάρκεια σπληνός (Δρεπανοκυτταρική – Μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία).
• Ανεπάρκεια συστατικών συστήματος συμπληρώματος.
• Εργαστηριακοί γιατροί – βοηθοί ειδικά εκτίθενται σχεδόν καθημερινά στη Meissena Meningitidis. Σε «υψηλού κινδύνου» χορήγηση 2 δόσεων εμβολίου.

Πριν 12 χρόνια κυκλοφορούσε το εμβόλιο κατά μηνιγγιτιδόκοκκου C.

Αργότερα κυκλοφόρησε το τετραδύναμο A, C.W-135, Y.

Η χρήση αυτών των εμβολίων μείωσε σημαντικά την λοίμωξη (μηνιγγίτιδα από σηψαιμία).

Παράλληλα όμως παρατηρήθηκε αύξηση κρουσμάτων από την ορο-ομάδα  Β που ξεπερνά ποσοστό 90% σε διάφορες χώρες (Αγγλία, Φιλανδία, Ισπανία, Ελλάδα).

ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΤΑ ΟΡΟΟΜΑΔΑΣ Β Besxero (α)Trumenba (β)

Το (α) χορηγείται βρεφική ηλικία.

Το (β) χορηγείται σε παιδιά άνω των 10 ετών, έφηβους, ενήλικες.

Το εμβόλιο Besxero περιέχει 4 αντιγόνα, πρωτεΐνες, οροομάδες Β.

Το εμβόλιο Τrumenba περιέχει 2 αντιγόνα οροομάδας Β.

Ο μηνιγγιδόκοκκος τύπου Β προκαλεί βαρειά νόσηση με επιπλοκές.

Η νόσος εκδηλώνεται με συμπτώματα ίωσης και μπορεί να διαφύγει αρχικά.

Η εξέλιξη της νόσου είναι ταχύτατη. Στους 10 ασθενείς 1 θα πεθάνει μέσα σε 24-48 ώρες. Ποσοστό 20% των ατόμων που επιβιώνουν εμφανίζουν σοβαρές αναπηρίες – Εγκεφαλικές βλάβες – Επιληψία – Απώλεια ακοής – Μαθησιακές δυσκολίες.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ

• ΒΡΕΦΗ 3-5 μηνών, 2 δόσεις + 1 αναμνηστική – Διαστήματα 2 μηνών
• ΠΑΙΔΙΑ 6-11 μηνών, 2 δόσεις + 1 αναμνηστική (12-15 μηνών)
• ΠΑΙΔΙΑ 12-23 μηνών, 3 δόσεις + 1 αναμνηστική (1 μήνας μεσοδιάστημα)
• ΠΑΙΔΙΑ > 2 ετών – ΕΦΗΒΟΙ – ΕΝΗΛΙΚΕΣ, 2 δόσεις + 1 αναμνηστική 

Ο πνευμονιόκοκκος (Strept. Pneumovirus) εμφανίζει περισσότερα από 90 στελέχη. Οι λοιμώξεις που προκαλεί είναι Μηνιγγίτιδα, Μικροβιαιμία, πνευμονία, ωτίτιδα.

Οι παθήσεις από τον πνευμονιόκοκκο προκαλούν ετησίων τον θάνατο σε περισσότερα άτομα από τις υπόλοιπες παθήσεις που μπορούν να προληφθούν από το εμβολιασμό. 

• 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως και σε παγκόσμια κλίμακα πεθαίνουν από πνευμονιοκοκκική  λοίμωξη με 800.000 παιδιά κάτω των 5 ετών.
• 6%-40% σήμερα καταλήγουν από πνευμονία όταν επιπλοκή αυτής από σηψαιμία.

Στελέχη του πνευμονιόκοκκου βρίσκονται στην μύτη, φάρυγγα των υγιών ατόμων σε ποσοστό 5%-7%.

Η πνευμονία  από πνευμονιόκοκκο έχει συχνότητα 1:1.500 άτομα σε ετήσια βάση.

Μεταδίδεται αερογενώς (μέσω σταγονιδίων) από άτομο σε άτομο.

Χρόνος επώασης : 1-3 ημέρες.

Συμπτώματα : Πυρετός – Ρίγος – Δύσπνοια – Βήχας.

Θνητότητα 6% – Στις μεγάλες ηλικίες αυξάνεται το ποσοστό.

Η μικροβιαιμία από τον πνευμονιόκοκκο καλύπτει 25%-30% των ασθενών που εμφανίζουν αντίστοιχες πνευμονία – βαρύτατη πρόγνωση.

Πνευμονική Μηνιγγίτιδα Συχνότητα 1/50.000 άτομα/ετησίως.

Θνητότητα 30%-80% (μεγάλες ηλικίες).

Η θνητότητα αυξάνεται κατά πολύ στις ομάδες «υψηλού κινδύνου».

ΕΜΒΟΛΙΟ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΥ (Streptococcus Pneumoniae)

Το εμβόλιο προφυλάσσει σε ποσοστό 50%-75% το άτομο από τη σοβαρή πνευμονοκοκκική νόσο.

Είναι ασφαλές και η χορήγησή του προφυλάσσει ειδικά τον χειμώνα από προσβολή μικροβιακής πνευμονίας πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής (ακολουθεί ιογενής λοίμωξη από κοροναϊό – γρίπη).

Ενδείξεις γενικές εμβολιασμού 

• Άτομα ηλικίας > 65 ετών
• Άτομα μικρών ηλικιών (18 ετών) που λαμβάνουν θεραπεία ασπιρίνης
• Ανήλικα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα, ηπατικές νόσοι, καρδιακά προβλήματα, νεφρική ανεπάρκεια.
• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Άτομα υπό ανοσοκαταστολή (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία)
• Άτομα με συγγενείς αιμολυτικές αναιμίες
• Γυναίκα στο στάδιο εγκυμοσύνης.

Υπάρχουν 2 ΤΥΠΟΙ ΕΜΒΟΛΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟ

• Το ένα δημιουργεί αντισώματα κατά 13 στελεχών πνευμονιόκοκκου (POV 13).
• Το άλλο προκαλεί γένεση αντισωμάτων κατά 23 στελεχών του μικροβίου.

Το POV 13 περιέχει 13 στελέχη. Τα 12 από αυτά υπάρχουν και στο PCV 23. Το PCV έχει 11 επιπλέον στελέχη.

ΟΛΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΟΥΝ 1 δόση PPSV23.

Το POV 13 θα γίνει επιπλέον μόνο :

α) σε τρόφιμους ιδρυμάτων

β) σε ταξιδιώτες χωρών που δεν έχουν κάλυψη (όχι συχνή ή ανεπαρκή πολιτική εμβολισμού)

γ) σε άτομα με Δρεπανοκυτταρική αναιμία – καταστολή ανοσοποιητικού συστήματος (AIDs – Χρόνια Νεφρική ανεπάρκεια – Λευχαιμία – Λέμφωμα – Μεταμόσχευση – Πολλαπλού Μυελού – Διαφυγή Εγκεφαλονωτιαίου Υγρού.

Στα άτομα που πάσχουν από – Χρόνια καρδιοπάθεια – Χρόνια πνευμονοπάθεια – Χρόνια ηπατοπάθεια – Σακχαρώδη Διαβήτη – Αλκοολισμό – Χρόνιοι καπνιστές.

Ο εμβολιασμός θα γίνει κατόπιν συνεννόησης με τον θεράποντα γιατρό τους.

Στις ηλικίες 19-64 ετών πρέπει να επαναληφθεί μία δόση PPSV23 στα 65 χρόνια ή μετά (5 χρόνια διαφοράς μετά την τελευταία χορήγηση του εμβολίου ισχύει σαν γενικός κανόνας).

Παρενέργειες : Κεφαλαλγία, καταβολή, τοπικός ερεθισμός.

Αποτελεσματικότητα 

• PPS23, 50%-85% για πνευμονιοκοκκική λοίμωξη.
• POV 13, 75% για λοίμωξη από το μικρόβιο, 45% για πνευμονία 

ΕΜΒΟΛΙΑ ΓΡΙΠΠΗΣ

Σήμερα κυκλοφορούν 4 εμβόλια – Fluarix – Vaxigrip – Flucelvax – Influvac tetra, όλα τα εμβόλια περιλαμβάνουν ορότυπους Α και Β της γρίππης.

Το Flucelvax αποτελεί το πρώτο τετραδύναμο εμβόλιο κατά της γρίππης που έχει αναπτυχθεί σε σειρές καλλιεργειών θηλαστικών και όχι σε αυγά κότας.

Ο τρόπος παρασκευής του εμβολίου έχει πλέον εκδηλώματα και τούτο διότι τα εμβόλια τα οποία παράγονται από αυγά ή συστατικά αυγών κότας μπορεί να υποστούν κατά την διάρκεια ανάπτυξης των αυγών αλλαγές της αποτελεσματικότητάς τους (μείωση της αποτελεσματικότητας τους).

Όλα τα εμβόλια χορηγούνται ενδομυϊκά.

Σχεδόν όλα εμφανίζουν τις ίδιες παρενέργειες (τοπικός ερεθισμός – γαστρεντερικά ενοχλήματα), ενώ οι πιο σπάνιες και ειδικού τύπου παρενέργειες αφορούν τις αιματολογικές εξετάσεις οι οποίες αν εκτελεστούν 2-3 ημέρες μετά την χορήγηση των εμβολίων εμφανίζουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα (ψευδώς θετικά αντισώματα τύπου IgM κατά Η₁Ν₁ – Ηπατικός C – HLTV7).

Επιφύλαξη όλων των εμβολίων της γρίππης επικρατή για την χορήγησή τους σε έγκυες γυναίκες (ειδικά στο 1^ο τρίμηνο της κύησης – στον θηλασμό – στην γονιμότητα.

ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΟΥΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΘΗΛΩΜΑΤΩΝ HPV (Human Papilloma Virus)

Μεγάλη οικογένεια ιών που προσβάλλουν γυναίκες και άνδρες. 

Έχουν περιγραφεί 100 διαφορετικοί γονότυποι HPV κατατάσσονται βάσει της διαφορετικότητας του DNA που περιέχουν HV₆ – HPV₁₁ – HPV₁₆ κ.α.

Τον Ιούνιο του έτους 2006 (στην Ελλάδα από το 2007) εγκρίνεται από την FDA (Επιτροπή τροφίμων και φαρμάκων) εμβόλιο για ενεργητική ανοσοποίηση και προφύλαξη με το εμπορικό όνομα Gardasil και προφυλάσσει από τη μόλυνση των ιών HPV 6-11-16-18.

Θεωρείται ότι ο καρκίνος του τραχήλου μήτρας προκαλείται από τον HPV16 και HPV18.

Αμφότεροι έπονται για το 70% των καρκίνων τραχήλου μήτρας, σε διεθνή κλίμακα και το υπόλοιπο 30% καλύπτουν οι υπόλοιποι HDV ιοί.

Η παρασκευή ενός 2^ου εμβολίου (Cervarix) προφυλάσσει από τους HPV 16, 18 (κυκλοφορία εμβολίου 2008).

Το Gardasil προσφέρει επίσης προφύλαξη και για τους HPV ιούς 6 και 11 που προκαλούν 90% τα οξυτενή κονδυλώματα.

Αμφότερα τα εμβόλια εμφάνισαν αποτελεσματικότητα 100% από τους συγκεκριμένους HPV.

Αναμνηστική δόση στα 10-15 έτη να γίνεται.

Δεν υπάρχει ένδειξη αν η πρόληψη μίας επίμονης λοίμωξης διάρκειας 6 μηνών και άνω (συμβαίνει στις γυναίκες μεγάλης ηλικίας )για ανάπτυξη του καρκίνου τραχήλου μήτρας σε γυναίκες άνω των 26 ετών.

Δόση : 3 δόσεις εντός 6 μηνών – Ηλικίες 9 – 26 ετών μέχρι 46.

Πρόκειται για προληπτικά εμβόλια και η κάλυψη την οποία προσφέρουν είναι ιδανικά πριν από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών.

Από την άποψη αυτή έχει προταθεί και ο εμβολιασμός των αγοριών με στόχο μακροπρόθεσμα την ελάττωση των καρκίνων που έχουν σαν αίτιο τους HPV του εμβολίου.

Δεν έχει μελετηθεί το εμβόλιο στην εγκυμοσύνη. Η παρακολούθηση της υγείας των γυναικών εξακολουθεί και μετά την χορήγηση του εμβολίου δηλαδή συνδυασμός εμβολιασμού και προληπτικού ελέγχου. Κορίτσια που εμβολιάζονται πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών μελλοντικά μειώνουν κατά ποσοστό 70% για την εμφάνιση καρκίνου τραχήλου.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ