Κορωνοϊός: Υπό ποιες προϋποθέσεις μεταδίδεται στο αεροπλάνο

Ο κίνδυνος να μεταδοθεί ο κορωνοϊός Covid-19 στο αεροπλάνο είναι χαμηλότερος απ’ όσος σε ένα κτήριο γραφείων, στην σχολική τάξη, στο σούπερ μάρκετ ή στο τραίνο. Ωστόσο δεν είναι ανύπαρκτος, ιδίως όταν δεν τηρούνται τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Ελβετία, οι οποίοι πραγματοποίησαν ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας. Σε αυτήν εξηγούν:

• Με ποιον τρόπο ανανεώνεται ο αέρας στο αεροπλάνο
• Πως μπορεί θεωρητικώς να διασπαρεί ο κορωνοϊός σε αυτό
• Πόσοι άνθρωποι έχουν στ’ αλήθεια μολυνθεί μέσα σε αεροπλάνο σε όλο τον κόσμο
• Τι μέτρα λαμβάνονται για την προστασία πληρωμάτων και επιβατών

Στο άρθρο τους, αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι ο νέος κορωνοϊός μπορεί να μεταδοθεί και με τον αέρα. Δηλαδή με το αερόλυμα (μικροσκοπικά σταγονίδια) που εκπέμπει ένα άτομο (π.χ. όταν μιλάει) και το οποίο μπορεί να αιωρείται στον αέρα και να «ταξιδέψει» αρκετή απόσταση από το άτομο αυτό.

Εννοείται πως ο νέος κορωνοϊός μπορεί να μεταδοθεί και με τα μεγαλύτερα σταγονίδια που εκπέμπουμε όταν:

• Μιλάμε
• Τραγουδάμε
• Βήχουμε
• Φταρνιζόμαστε

Τα σταγονίδια αυτά μπορεί να εξωθηθούν σε μικρή απόσταση. Σε όποια απόσταση κι αν φθάσουν τα σταγονίδια, εάν είναι μολυσμένα ενδέχεται να μολύνουν άλλα άτομα. Αυτό συμβαίνει εφ’ όσον εκτεθούν η μύτη, το στόμα ή τα μάτια σε αυτά, άμεσα ή μέσω των χεριών. Υπάρχει επίσης ενδεχόμενο να μεταδοθεί ο κορωνοϊός μέσω επιφανειών, που μολύνονται από τα προαναφερθέντα σταγονίδια.

Το σχετικό άρθρο δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση Journal of the American Medical Association (JAMA).

Ο αέρας στο αεροπλάνο

Όπως γράφουν οι επιστήμονες, ο αέρας εισέρχεται στην καμπίνα του αεροπλάνου από τις εναέριες εισόδους στο άνω μέρος της. Η ροή του είναι προς τα κάτω, προς τις εξόδους αέρα του δαπέδου.

Ο αέρας εισέρχεται και εξέρχεται από την ίδια σειρά καθισμάτων ή σε κοντινές σειρές. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει σχετικά μικρή ροή αέρα προς τα εμπρός και προς τα πίσω, μεταξύ των σειρών. Έτσι, καθίσταται λιγότερο πιθανή η μετάδοση αναπνευστικών σωματιδίων μεταξύ τους.

Η ροή του αέρα στα σύγχρονα αεροπλάνα είναι πολύ ταχύτερη απ’ ό,τι στον εσωτερικό χώρο των κτηρίων. Ο αέρας που κυκλοφορεί στο αεροπλάνο αποτελείται:

• Κατά 50% από φρέσκο αέρα που προέρχεται εκτός αεροσκάφους
• Κατά 50% από αέρα που ανακυκλώνεται μέσω φίλτρων HEPA. Πρόκειται για τον ίδιο τύπο φίλτρων που χρησιμοποιούνται στα χειρουργεία

Ένας άλλος κίνδυνος θα ήταν η επαφή ενός μολυσμένου ατόμου με άλλους επιβάτες. Οι πλάτες των καθισμάτων παρέχουν φυσικό εμπόδιο στην επαφή αυτή, έστω και εν μέρει. Επιπλέον, οι περισσότεροι άνθρωποι παραμένουν κυρίως στις θέσεις τους, οπότε περιορίζεται η επαφή με άλλα άτομα.

Πόσοι έχουν μολυνθεί

Από τότε που ήρθησαν οι περιορισμοί στις μετακινήσεις μεταξύ πολλών κρατών, εκατομμύρια επιβάτες έχουν ταξιδέψει με αεροπλάνο. Ωστόσο ο αριθμός των ύποπτων και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων μεταξύ των επιβατών παραμένει μικρός.

Έως στιγμής έχουν αναφερθεί συνολικά 42 περιστατικά. Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να μειωθεί ακόμα περισσότερο με κάλυψη του προσώπου (π.χ. με μάσκα), όπως ισχύει για όλους τους χώρους όπου δεν είναι δυνατή η διατήρηση απόστασης ασφαλείας.

Τα μέτρα σε αεροδρόμιο και αεροπλάνο

Για ακόμα μεγαλύτερη προστασία των επιβατών λαμβάνονται διάφορα μέτρα προστασίας από τη λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός. Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται:

• Έλεγχος της σωματικής θερμοκρασίας ή/και έλεγχος για τυχόν συμπτώματα. Τέτοια συμπτώματα είναι πυρετός, απώλεια οσμής-γεύσης, ρίγος, βήχας, δύσπνοια
• Αυξημένος καθαρισμός και απολύμανση  των χώρων του αεροδρομίου και του αεροπλάνου
• Ανέπαφη διαδικασία επιβίβασης και διαχείρισης των αποσκευών
• Χρήση φυσικών εμποδίων και προϊόντων υγιεινής στα αεροδρόμια
• Τήρηση της απόστασης ασφαλείας κατά τη μετακίνηση εντός των αεροδρομίων και κατά την επιβίβαση
• Χρήση καλυμμάτων προσώπου ή μάσκας
• Διαχωρισμός των επιβατών στο αεροπλάνο όταν αυτό είναι εφικτό
• Προσαρμογή στις υπηρεσίες τροφίμων και ποτών για να μειωθεί η σωματική επαφή
• Έλεγχος της πρόσβασης στους διαδρόμους και στις τουαλέτες για να περιοριστεί στο ελάχιστο η επαφή με άλλα άτομα
• Προστασία των μελών του πληρώματος από τις λοιμώξεις
• Διευκόλυνση της ιχνηλάτησης σε περίπτωση που ένας επιβάτης εμφανίσει λοίμωξη

Πρόσθετα μέτρα που μελετώνται είναι ο έλεγχος για κορωνοϊό πριν από την πτήση και προσαρμογές στην καραντίνα.

Μέτρα που μπορούν να λάβουν οι επιβάτες

Για να προστατεύσουν οι επιβάτες τον εαυτό τους, οι επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Ελβετία αναφέρουν ότι συνιστώνται τα εξής:

• Να φοράτε μάσκα
• Να μην ταξιδεύετε εάν δεν νιώθετε καλά
• Να περιορίσετε τις αποσκευές που μεταφέρετε
• Να διατηρείτε αποστάσεις από άλλα άτομα, όταν αυτό είναι εφικτό
• Να ενημερώνετε το προσωπικό όταν δεν νιώθετε καλά ή βλέπετε κάποιον που δεν είναι καλά
• Εάν στο αεροπλάνο έχετε ακροφύσιο αέρα πάνω από το κάθισμά σας, ενεργοποιήστε το και στρέψτε το απ’ ευθείας στο κεφάλι σας. Αν όμως η αεροπορική ζητά να παραμείνει κλειστός ο αέρας, ακολουθήστε τη σύστασή της.
• Να παραμένετε καθισμένοι στο κάθισμά σας και να τηρείτε τις οδηγίες του πληρώματος
• Να πλένετε ή να αποστειρώνετε συχνά τα χέρια σας και να μην αγγίζετε το πρόσωπό σας

Τις οδηγίες των επιστημόνων συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ)