*Γράφει ο Σάββας Μιχάλαρος
Το τελευταίο διάστημα έχει παρατηρηθεί σε παγκόσμια κλίμακα ένας αριθμός θανάτων νέων ανθρώπων από ανακοπή. Ανθρώπων που δεν είχαν παρουσιάσει κάποιο νόσημα ή κάποιο πρόβλημα δυσλειτουργίας στην καρδιά τους, ή έστω δεν το είχαν αντιληφθεί. Στην επιστήμη δεν συμβαίνει τίποτα στην τύχη. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι στον σύγχρονο κόσμο, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με καρδιοπάθειες, τις οποίες δεν γνωρίζουν και «κληρονόμησαν» – κατά μία ευρεία έννοια – πριν καν γεννηθούν. Πρόκειται για ανθρώπους που μεγάλωσαν στην «κοιλιά» της μητέρας τους με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, είτε λόγω επιπλοκών κατά την κύηση, ακριβώς λόγω των χαμηλών επιπέδων οξυγόνου.
Ο βασικός λόγος για την έλλειψη οξυγόνου στον σάκο κατά την κύηση; Η παχυσαρκία! Το αφήγημα «φάε για να είναι δυνατό το παιδί» όχι απλώς δεν ήταν δικαιώνεται, αλλά ενοχοποιείται τόσο για την απώλεια της καλής υγείας που απολάμβανε η μητέρα πριν την εγκυμοσύνη της, όσο και για τη μετέπειτα υγεία του βρέφους, στην ενήλικη ζωή του.
Όπως αποκάλυψε μεγάλη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, τα μωρά που παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στη μήτρα λόγω επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη συνεχίζουν να αναπτύσσουν καρδιακές παθήσεις στην ενήλικη ζωή. Μια μελέτη που χρησιμοποίησε πρόβατα, ανακάλυψε ότι ένα εξειδικευμένο αντιοξειδωτικό που ονομάζεται MitoQ μπορεί να αποτρέψει καρδιακές παθήσεις από την αρχή του. Τα αποτελέσματαν της σπουδαίας αυτής έρευνας, δημοσιεύτηκαν την Τετάρτη στο περιοδικό Science Advances.
Πώς προκαλείται η έλλειψη οξυγόνου στο έμβρυο
Η γενετική και η αλληλεπίδρασή τους με παράγοντες κινδύνου στον τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία, παίζουν ρόλο στον προσδιορισμό του κινδύνου καρδιακών παθήσεων σε ενήλικες. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι το περιβάλλον που βιώνεται κατά τη διάρκεια ευαίσθητων περιόδων εμβρυϊκής ανάπτυξης επηρεάζει άμεσα τη μακροχρόνια καρδιαγγειακή υγεία – μια διαδικασία γνωστή ως «αναπτυξιακός προγραμματισμός».
Το χαμηλό οξυγόνο στη μήτρα – γνωστό ως χρόνια υποξία του εμβρύου – είναι μία από τις πιο συχνές επιπλοκές στην εγκυμοσύνη του ανθρώπου. Σε μια διαδικασία που ονομάζεται «οξειδωτικό στρες», το χαμηλό οξυγόνο στο αναπτυσσόμενο έμβρυο μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία του. Η υποξία του εμβρύου μπορεί να διαγνωστεί όταν μια εξέταση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δείχνει ότι το μωρό δεν μεγαλώνει σωστά.
«Πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν προδιάθεση για καρδιακές παθήσεις ως ενήλικες λόγω του χαμηλού επιπέδου οξυγόνου που έλαβαν στη μήτρα. Παρέχοντας ένα συγκεκριμένο αντιοξειδωτικό συμπλήρωμα στοχευμένο στα μιτοχόνδρια σε μητέρες των οποίων η εγκυμοσύνη περιπλέκεται από υποξία του εμβρύου, μπορούμε ενδεχομένως να το αποτρέψουμε», δήλωσε ο καθηγητής Dino Giussani από το Τμήμα Φυσιολογίας, Ανάπτυξης και Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου του Cambridge, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.
Η χρόνια υποξία είναι συχνή σε πολλές επιπλοκές της εγκυμοσύνης. Μπορεί να προκληθεί από έναν αριθμό παθήσεων όπως η προεκλαμψία, η μόλυνση του πλακούντα, ο διαβήτης κύησης ή η παχυσαρκία της μητέρας. Το τελευταίο αποτελεί και το πιο σύνηθες φαινόμενο.
Το οξειδωτικό στρες προέρχεται κυρίως από τα μιτοχόνδρια των κυττάρων – τις «μπαταρίες» που τροφοδοτούν τα κύτταρα μας – όπου συμβαίνουν οι διαδικασίες αναπνοής και παραγωγής ενέργειας. Για να στοχεύσει τα μιτοχόνδρια, η ομάδα του Cambridge χρησιμοποίησε το MitoQ, που αναπτύχθηκε από τον καθηγητή Mike Murphy και τους συναδέλφους του στη μονάδα MRC-Mitochondrial Biology του Πανεπιστημίου του Cambridge. Το MitoQ συσσωρεύεται επιλεκτικά στα μιτοχόνδρια, όπου λειτουργεί για τη μείωση του οξειδωτικού στρες.
Το σωτήριο MitoQ που μπορεί να προλάβει το πρόβλημα
Έχοντας αποδείξει την ασφάλεια της θεραπείας, οι ερευνητές έδωσαν το MitoQ σε έγκυα πρόβατα υπό συνθήκες χαμηλού οξυγόνου. Διαπίστωσαν ότι η μιτοχονδριακή θεραπεία προστατεύει από τον περιορισμό της ανάπτυξης του εμβρύου και την υψηλή αρτηριακή πίεση στους απογόνους ως ενήλικες. Χρησιμοποιώντας έμβρυα κοτόπουλου, έδειξαν επίσης ότι το MitoQ προστατεύει από το οξειδωτικό στρες που προέρχεται από μιτοχόνδρια.
«Το MitoQ έχει ήδη χρησιμοποιηθεί σε πολλές δοκιμές σε ανθρώπους, για παράδειγμα αποδείχθηκε ότι μειώνει την υπέρταση σε ηλικιωμένα άτομα. Είναι πολύ συναρπαστικό να βλέπουμε τη δυνατότητα χρήσης του MitoQ για τη θεραπεία ενός μωρού κατά τη διάρκεια μιας προβληματικής εγκυμοσύνης και την πρόληψη προβλημάτων που προκύπτουν πολύ αργότερα στη ζωή. Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν από έγκυες μητέρες, αλλά η δουλειά μας δείχνει νέες δυνατότητες για νέες θεραπείες», δήλωσε ο καθηγητής Murphy, ο οποίος συμμετείχε επίσης στη μελέτη.
Είναι η πρώτη φορά που το MitoQ έχει δοκιμαστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης των προβάτων. Τα πρόβατα είναι ζώα των οποίων η καρδιαγγειακή ανάπτυξη μοιάζει με εκείνη ενός ανθρώπινου μωρού πιο κοντά από τους εργαστηριακούς αρουραίους και ποντίκια. Τα έμβρυα κοτόπουλου χρησιμοποιήθηκαν επίσης για την απομόνωση των άμεσων επιδράσεων της θεραπείας MitoQ στην εμβρυϊκή καρδιά ανεξάρτητα από οποιαδήποτε επίδραση στη μητέρα ή τον πλακούντα.
«Η καρδιαγγειακή μας υγεία επηρεάζεται από τις επιλογές του τρόπου ζωής που κάνουμε στην ενήλικη ζωή, αλλά μπορεί επίσης να εντοπιστεί στις καταστάσεις που βιώσαμε κατά την ανάπτυξη μέσα στη μήτρα», δήλωσε ο καθηγητής James Leiper, Αναπληρωτής Ιατρικός Διευθυντής στο British Heart Foundation.
Και πρόσθεσε: «Αυτή η μελέτη αποκαλύπτει έναν εύλογο τρόπο μείωσης του μελλοντικού κινδύνου υψηλής αρτηριακής πίεσης και επακόλουθης καρδιακής νόσου σε μωρά από περίπλοκες εγκυμοσύνες. Απαιτείται τώρα περαιτέρω έρευνα για να προδσαρμοστούν αυτά τα ευρήματα από ζώα σε ανθρώπους και να προσδιοριστεί ο πιο αποτελεσματικός χρόνος ανάπτυξης για να δοθεί το συμπλήρωμα MitoQ σε μωρά «σε κίνδυνο» – είτε αυτό είναι ένα συγκεκριμένο σημείο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είτε λίγο μετά τη γέννηση. Η υπέρβαση αυτού του επόμενου εμποδίου θα της επιτρέψει να δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές».
Η καρδιαγγειακή νόσος είναι μια ομάδα διαταραχών της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων που μπορούν να προκαλέσουν καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια. Ζητά τη ζωή ενός στα τρία άτομα, και κοστίζει 130 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο πάνω από 30 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των δαπανών αφορά θεραπείες που βελτιώνουν τα αποτελέσματα, αλλά δεν θεραπεύουν την ασθένεια.
Υπάρχουν αυξανόμενες εκκλήσεις στην κοινότητα της δημόσιας υγείας για να αλλάξει το επίκεντρο της έρευνας για τις καρδιαγγειακές παθήσεις από τη θεραπεία στην πρόληψη. Εξετάζοντας τις συγκεκριμένες συνθήκες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων, οι παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν το συντομότερο δυνατό και όχι να περιμένουν έως ότου η ασθένεια γίνει μη αναστρέψιμη.
«Αν θέλουμε να μειώσουμε τον επιπολασμό των καρδιαγγειακών παθήσεων, πρέπει να σκεφτούμε την πρόληψη και όχι τη θεραπεία. Εφαρμόζοντας αυτήν την ιδέα στις επιπλοκές της εγκυμοσύνης, μπορούμε να φέρουμε προληπτικό φάρμακο μέχρι τη μήτρα – είναι η θεραπεία πριν από τη γέννηση. Αλλάζει εντελώς τον τρόπο σκέψης μας για τις καρδιακές παθήσεις», δήλωσε ο Giussani.
[penci_related_posts title=”ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:” number=”8″ style=”grid” align=”none” displayby=”cat” orderby=”random”]