Καρκίνος του προστάτη: Οι περισσότεροι ασθενείς δεν χρειάζονται άμεση θεραπεία

Ο καρκίνος του προστάτη στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν χρειάζεται άμεση ή επιθετική θεραπεία. Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να καθυστερήσουν ή και να αποφύγουν τη θεραπεία, χωρίς να επηρεάσουν τις πιθανότητες επιβιώσεώς τους, υποστηρίζουν βρετανοί επιστήμονες.

Η σχετική μελέτη έδειξε πως οι άνδρες με τοπικούς, χαμηλού ή μετρίου κινδύνου καρκίνους οι οποίοι τους παρακολουθούσαν συστηματικά χωρίς να κάνουν θεραπεία (η μέθοδος λέγεται ενεργητική παρακολούθηση), δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με όσους επιλέγουν να τους αφαιρέσουν ή να κάνουν άλλη θεραπεία.

Ωστόσο όσοι επιλέγουν την ενεργητική παρακολούθηση, αποφεύγουν τις δυνητικές επιπλοκές της επιθετικής θεραπείας. Στις επιπλοκές αυτές συμπεριλαμβάνονται η ακράτεια ούρων και η στυτική δυσλειτουργία.

«Ο καρκίνος του προστάτη δεν χρειάζεται πανικό όταν διαγνωστεί. Ο ασθενής πρέπει να παίρνει τον χρόνο του για να αποφασίσει τι θα κάνει», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Freddie Hamdy, καθηγητής Ουρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Ο Dr. Hamdy επισήμανε ότι τα ευρήματα αυτά δεν ισχύουν όταν ο καρκίνος του προστάτη είναι υψηλού κινδύνου ή υψηλής κακοήθειας. Αυτού του είδους οι όγκοι είναι επιθετικοί και χρειάζονται άμεση θεραπεία, τόνισε. Αντιπροσωπεύουν όμως μόνο το 15% όλων των διαγνώσεων.

Η επιθετικότητα και η επικινδυνότητα των καρκίνων του προστάτη καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων που γίνονται όταν πρωτοδιαγιγνώσκονται (π.χ. βιοψία).

Τα ευρήματα της νέας μελέτης παρουσιάσθηκαν χθες στο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ουρολογίας (EAU2023) που διεξάγεται στο Μιλάνο. Επιπλέον, δημοσιεύθηκαν στην κορυφαία ιατρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine.

Πολλές θεραπευτικές επιλογές

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος συχνότερος μεταξύ των ανδρών στη χώρα μας. Υπολογίζεται ότι ετησίως διαγιγνώσκεται σε περισσότερους από 6.200, αντιπροσωπεύοντας το 17% όλων των καρκίνων στον ανδρικό πληθυσμό.

Αναλόγως με το στάδιο και την επιθετικότητά του, ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να αντιμετωπιστεί:

• Με ενεργητική παρακολούθηση, χωρίς θεραπεία (γίνονται πολύ συχνές εξετάσεις για να ελέγχεται αν εξελίσσεται. Αν εξελιχθεί, τότε γίνεται θεραπεία)
• Με χειρουργική επέμβαση (ριζική προστατεκτομή με διάφορες τεχνικές)
• Με ακτινοθεραπεία, φάρμακα (π.χ. ορμονοθεραπεία, χημειοθεραπεία) ή άλλες μεθόδους

Οι περισσότεροι όγκοι στον προστάτη συνήθως αναπτύσσονται με πολύ αργό ρυθμό. Τυπικά χρειάζονται τουλάχιστον 10 χρόνια έως ότου προκαλέσει συμπτώματα ένας όγκος που έχει αναπτυχθεί μέσα στον προστάτη.

Η θεραπεία δεν επηρέασε την επιβίωση

Η νέα μελέτη άρχισε το 1999 σε 1.643 άνδρες, οι οποίοι εκείνη την εποχή είχαν ηλικία 50-69 ετών. Τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαναφορούν μέση παρακολούθηση 15 ετών (από 11 έως 21 έτη).

Οι άνδρες είχαν αρχικώς αυξημένες τιμές στο PSA και έκαναν περαιτέρω εξετάσεις. Σε περισσότερους από έναν στους τρεις ο καρκίνος του προστάτη ήταν μετρίου έως υψηλού κινδύνου. Ωστόσο κανένας δεν είχε προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο.

Άλλοι από τους ασθενείς είχαν κάνει ενεργητική παρακολούθηση, άλλοι ριζική προστατεκτομή και άλλοι ακτινοθεραπεία. Αρκετοί άνδρες απ’ όλες τις ομάδες έλαβαν τελικά και ορμονοθεραπεία.

Οι ασθενείς που υποβάλλονταν σε ενεργητική παρακολούθηση, μπορούσαν να αλλάξουν ομάδα αν εξελισσόταν ο καρκίνος του προστάτη τους.

Έως το 2020, 45 από τους άνδρες (ποσοστό 2,7%) είχαν χάσει τη ζωή τους από τον καρκίνο τους. Ανά ομάδα θεραπείας οι θάνατοι ήταν:

• 17 στην ενεργητική παρακολούθηση (ποσοστό 3,1%)
• 12 στην ριζική προστατεκτομή (ποσοστό 2,2%)
• 16 στην ακτινοθεραπεία με ορμονοθεραπεία (ποσοστό 2,9%)

Άλλα ευρήματα

Οι διαφορές αυτές δεν κρίθηκαν ως ιδιαιτέρως σημαντικές. Ίσχυαν, δε, παρότι οι άνδρες που έκαναν ενεργητική παρακολούθηση εξελίχθηκαν συχνότερα σε μεταστατικό καρκίνο. Ειδικότερα μεταστατικός καρκίνος του προστάτη διαγνώστηκε τελικά σε:

• 51 άνδρες που έκαναν ενεργητική παρακολούθηση (9,4%)
• 26 άνδρες που έκαναν ριζική προστατεκτομή (4,7%0
• 27 άνδρες που έκαναν ακτινοθεραπεία (5%)

Ωστόσο, το 24,4% των ανδρών που έκαναν ενεργητική παρακολούθηση δεν είχαν χρειαστεί κανενός είδους θεραπεία έως το τέλος της περιόδου παρακολουθήσεως. Είχαν γλιτώσει επίσης τις παρενέργειες των θεραπειών.

Π.χ. ο ένας στους πέντε απ’ όσους υποβλήθηκαν σε ριζική προστατεκτομή, χρειάστηκαν να φορούν για αρκετό καιρό πάνες ακράτειας. Πολλοί εξ άλλου είχαν και προβλήματα στύσεως, τα οποία δεν βελτιώθηκαν με τον καιρό. Αντίστοιχα, στην ομάδα της ακτινοθεραπείας υπήρξαν σεξουαλικά προβλήματα που αμβλύνθηκαν λίγο μετά το πέρας της.

Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν την άποψη ότι για να αποφασιστεί πως θα αντιμετωπιστεί ο καρκίνος του προστάτη πρέπει να ζυγίζονται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά τα προσδοκώμενα οφέλη από τη θεραπεία έναντι των δυνητικών κινδύνων της, κατέληξαν οι ερευνητές.

Φωτογραφία: iStock