O γιατρός εξηγεί: Η μορφολογία του αυτιού και πώς αντιμετωπίζεται η βαρηκοΐα

Του: Ελευθέριου Φερεκύδη, Καθηγητή Ωτορινολαρυγγολογίας  και πρ. Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής  Παν/μιου Αθηνών Νοσοκομείο «Ιπποκράτειο»

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το αυτί μας. Το αυτί είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα όργανα του ανθρώπινου σώματος. Αποτελείται από διάφορα μέρη.

Πρώτα το εξωτερικό αυτί. Αυτό το  μέρος συγκεντρώνει τους ήχους και τους οδηγεί μέσω του ακουστικού πόρου στο τύμπανο. Ένα άλλο μέρος είναι το μέσο αυτί, που βρίσκεται πίσω από το τύμπανο και περιέχει τα τρία μικρά οστάρια με τα οποία οδηγεί τους ήχους στο εσωτερικό αυτί. Στο τελευταίο αυτό μέρος του αυτιού που βρίσκεται και πιο βαθιά μέσα στο κρανίο υπάρχει ο κοχλίας δηλαδή ο μηχανισμός της ακοής και μαζί με αυτόν ο μηχανισμός τής ισορροπίας δηλ. ο οπίσθιος λαβύρινθος. Από εδώ το ηχητικό ερέθισμα μεταφέρεται με 24.000 διακλαδώσεις νεύρων στον εγκέφαλο και έτσι ο ήχος γίνεται «ακουστός», δηλαδή λέμε ότι τον ακούμε.

Οι ακουστικές διαταραχές δημιουργούνται συνήθως στα ευαίσθητα μέρη του αυτιού δηλαδή, στο μέσο η στο εσωτερικό αυτί η και στα δύο μαζί.

Όταν η βλάβη που προκαλεί την βαρηκοΐα είναι στο μέσο αυτί δηλαδή, στα τύμπανα η στα μικρά οστάρια του αυτιού συμβαίνει να μη μεταφέρεται ο ήχος στο εσωτερικό αυτί και έτσι δεν ακούμε, οπότε είναι δυνατό να διορθώσουμε με χειρουργική επέμβαση το τύμπανο και τα μικρά οστάρια και να βοηθήσουμε να ακούσει καλύτερα  ο άρρωστος.

Αυτό το κάνουμε βάζοντας μόσχευμα στο τρύπιο τύμπανο η βάζοντας μια πρόθεση πίσω από το τύμπανο αντί των οσταρίων με τις επεμβάσεις πού ονομάζονται τυμπανοπλαστικές, και ακόμη αναβολεκτομή.

Όταν η βλάβη του αυτιού είναι στο εσωτερικό αυτί τότε ενώ ο ήχος φθάνει στο εσωτερικό αυτί στον κοχλία , δεν γίνεται αντιληπτός επειδή δεν λειτουργεί το νεύρο για να οδηγήσει το ερέθισμα στον εγκέφαλο. Σε αυτήν την περίπτωση δεν διορθώνεται η βαρηκοΐα με εγχείρηση αλλά χρησιμοποιούμε ακουστικό βαρηκοΐα. Όπως γίνεται αντιληπτό λοιπόν σε περίπτωση βαρηκοΐας πρώτα από όλα πρέπει να ξέρουμε σε ποιο μέρος τού αυτιού είναι η βλάβη.

Για τον σκοπό αυτό έχουν βρεθεί πολλά μηχανήματα μέτρησης πού τα τελευταία χρόνια με την πρόοδο της ηλεκτρονικής έχουν γίνει τέλεια. Εξ άλλου εάν δεν γίνει σωστά η διάγνωση και δεν εντοπιστεί η βλάβη η τυχόν χειρουργική επέμβαση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Εύκολα λοιπόν γίνεται αντιληπτό ότι κάποιες βαρηκοΐες θεραπεύονται με χειρουργικές επεμβάσεις και ωρισμένες με ακουστικά βαρηκοΐας. Ενδιαφέρον είναι ότι τα τελευταία χρόνια τα ακουστικά βαρηκοΐας έχουν εξελιχθεί σημαντικά ώστε με το μικρό επίσης μέγεθος τους είναι πολύ πιο εύχρηστα από τα παλαιότερα.

Βαρηκοΐα: Πώς διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται σήμερα

Όταν η βαρηκοΐα οφείλεται στην εκκριτική ωτίτιδα, στην περίπτωση δηλαδή, που υπάρχει μικρή ποσότητα υγρού στο μέσο αυτί, πρώτα ο γιατρός θα πρέπει να το διαπιστώσει -κάτι το οποίο δεν είναι πάντα εύκολο- και μετά να προσπαθήσει να το θεραπεύσει.

Η διάγνωση γίνεται με την ακοομετρία και την τυμπανομετρία .Η θεραπεία θα γίνει με προσπάθειες με διάφορα φάρμακα και εάν αυτό δε βοηθήσει αφαιρείται το υγρό με ένα πολύ απλό τρόπο που δεν πονάει καθόλου ο άρρωστος.

Άλλη περίπτωση βαρηκοΐας που θεραπεύεται με εγχείρηση είναι η ωτοσκλήρυνση. Στην πάθηση αυτή ένα μικρό κοκαλάκι ο αναβολέας μέσα στο αυτί καθηλώνεται και δεν κινείται και γι’αυτό προκαλείται βαρηκοΐα. Ο ειδικός γιατρός αφού διαπιστώσει το πρόβλημα με το ακοόγραμμα και την τυμπανομετρία τότε με μία μικροχειρουργική επέμβαση απελευθερώνει το ακίνητο μικρό οστάριο και το αντικαθιστά με μία μικρή πρόθεση ώστε να ακούσει ο άρρωστος.

Η εγχείρηση αυτή με την μέθοδο της Ατραυματικής Αναβολοτομής που αναπτύχθηκε στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο από τον καθ. κ. Ε. Φερεκύδη εκτελείται με μεγάλη επιτυχία σε σύντομο χρόνο.

Άλλη περίπτωση βαρηκοΐας που θα πρέπει οπωσδήποτε να χειρουργηθεί για να μη χαθεί η ακοή του αρρώστου είναι η χρόνια πυώδης ωτίτιδα.

Στην περίπτωση αυτή λόγω της χρόνιας φλεγμονής στο εσωτερικό του αυτιού βγαίνει κατά διαστήματα πύον από το αυτί και συγχρόνως υπάρχει βαρηκοΐα ανάλογα με τα μέρη του αυτιού που έχουν καταστραφεί από την φλεγμονή και την παρουσία πύου στο αυτί.

Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει πάντα ο κίνδυνος η φλεγμονή να επεκταθεί στον εγκέφαλο και να κινδυνεύσει η ζωή του αρρώστου.Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται η εγχείρηση όσον το δυνατόν νωρίτερα για να είναι ευκολότερη η διόρθωση τής ακοής και επίσης να αποφευχθεί η πιθανότητα επέκτασης της φλεγμονής στον εγκέφαλο και να μη κινδυνεύσει ο άρρωστος

Η εγχείρηση που γίνεται στις περιπτώσεις αυτές είναι η Χονδροτυμπανοπλαστικη μία μέθοδος που όπως και η Μικροτραυματικη Αναβολοτομή που αναφέρθηκε προηγουμένως, αναπτύχθηκαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από τον καθηγητή κ.Φερεκύδη.