Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια ανακάλυψαν έναν τρόπο για την πιθανή αναστροφή της απώλειας όρασης που σχετίζεται με την ηλικία, στοχεύοντας στο «γονίδιο γήρανσης» ELOVL2 και αποκαθιστώντας ζωτικά λιπαρά οξέα στον αμφιβληστροειδή.
Οι αλλαγές στην όραση είναι ένα από τα πιο γνωστά συμπτώματα της γήρανσης. Αν καθίσετε σε ένα σκοτεινό εστιατόριο με κάποιον άνω των 60 ετών είναι πολύ πιθανό να τον ακούσετε να λέει: «Κάτσε να βγάλω το κινητό μου. Χρειάζομαι περισσότερο φως για να διαβάσω το μενού!». Τι θα γινόταν, όμως, αν η μείωση της όρασης με την ηλικία μπορούσε πραγματικά να αντιστραφεί;
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Irvine εξέτασαν προσεκτικά αυτό το ζήτημα, διερευνώντας μια πιθανή θεραπεία που στοχεύει στην επιβράδυνση ή ακόμη και στην αναστροφή της «γήρανσης» των ματιών, προλαμβάνοντας ταυτόχρονα ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
«Δείχνουμε ότι υπάρχει δυνατότητα αναστροφής της απώλειας όρασης που σχετίζεται με την ηλικία», εξηγεί η Dorota Skowronska-Krawczyk, PhD, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Φυσιολογίας και Βιοφυσικής και στο Τμήμα Οφθαλμολογίας και Οπτικών Επιστημών.
Η μελέτη διεξήχθη σε συνεργασία με επιστήμονες από την Πολωνική Ακαδημία Επιστημών και το Πανεπιστήμιο Υγείας και Ιατρικής στο Πότσνταμ της Γερμανίας και τα ευρήματά της δημοσιεύθηκαν στο Science Translational Medicine.
Κατανοώντας το γονίδιο της «γήρανσης»
Η μελέτη βασίζεται σε προηγούμενη έρευνα που αφορούσε το ένζυμο ELOVL2, έναν καθιερωμένο βιοδείκτη γήρανσης.
«Δείξαμε ότι έχουμε μειωμένη όραση όταν αυτό το ένζυμο ELOVL2 δεν είναι ενεργό», λέει η Skowronska-Krawczyk, η οποία είναι επίσης μέλος του Robert M. Brunson Center for Translational Vision Research της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Irvine. Σε εκείνη την προηγούμενη μελέτη, η ενίσχυση της δραστηριότητας του ELOVL2 σε γηράσκοντα ποντίκια αύξησε τα επίπεδα του ωμέγα-3 λιπαρού οξέος που ονομάζεται δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) στο μάτι και οδήγησε σε καλύτερη όραση.
Η νέα έρευνα είχε ως στόχο να βρει έναν τρόπο για να επιτευχθούν παρόμοια οφέλη χωρίς να εξαρτάται από το ένζυμο ELOVL2.
Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, οι αλλαγές στο μεταβολισμό των λιπιδίων μειώνουν την ποσότητα των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων πολύ μακράς αλύσου (VLC-PUFAs) στον αμφιβληστροειδή. Αυτή η μείωση μπορεί να βλάψει την όραση και να συμβάλει στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Το γονίδιο ELOVL2 παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή τόσο των VLC-PUFAs όσο και του DHA.
Όταν οι ερευνητές έκαναν ένεση σε ηλικιωμένα ποντίκια με ένα συγκεκριμένο πολυακόρεστο λιπαρό οξύ, η απόδοση της όρασής τους βελτιώθηκε. «Είναι μια απόδειξη της ιδέας ότι η ένεση λιπιδίων μπορεί να αποτελέσει πιθανή θεραπεία», λέει η Skowronska-Krawczyk. «Το σημαντικό είναι ότι δεν παρατηρήσαμε το ίδιο αποτέλεσμα με το DHA». Άλλοι έχουν επίσης αμφισβητήσει την ικανότητα του DHA να επιβραδύνει την εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
«Η δουλειά μας επιβεβαιώνει πραγματικά το γεγονός ότι το DHA από μόνο του δεν μπορεί να κάνει δουλειά, αλλά έχουμε αυτό το άλλο λιπαρό οξύ που φαίνεται να λειτουργεί και να βελτιώνει την όραση σε ηλικιωμένα ζώα», λέει η Skowronska-Krawczyk. «Έχουμε επίσης δείξει σε μοριακό επίπεδο ότι στην πραγματικότητα αντιστρέφει τα χαρακτηριστικά της γήρανσης».
Επιπλέον, οι ερευνητές εντόπισαν γενετικές παραλλαγές στο ένζυμο ELOVL2 που συσχετίζονται με ταχύτερη εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. «Τώρα έχουμε μια γενετική σύνδεση με την ασθένεια και τη γήρανση», λέει η Skowronska-Krawczyk, «οπότε θα μπορούσαμε ενδεχομένως να εντοπίσουμε άτομα με υψηλότερο κίνδυνο εξέλιξης της απώλειας όρασης». Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει όχι μόνο σε θεραπευτικές επιλογές, αλλά και σε στοχευμένες παρεμβάσεις για πρόληψη.
Φωτογραφία: iStock
