Το μυστικό για μέγιστη προσοχή και απόδοση είναι στο βλέμμα

Το μυστικό για μέγιστη προσοχή και απόδοση είναι στο βλέμμα

ΕΥΕΞΙΑ

Στο βιβλίο του για τον μπασκετμπολίστα Bill Bradley, ο συγγραφέας John McPhee υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο προσόν του αθλητή δεν σχετιζόταν με τη σωματική του δύναμη, την ταχύτητα ή την ευκινησία. Το προβάδισμα του Bradley προερχόταν από… τα μάτια του. «Το πιο εντυπωσιακό φυσικό του χάρισμα… είναι η όρασή του. Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, τα μάτια του λειτουργούν ως εργαλείο πανοραμικής παρατήρησης» σημείωσε ο McPhee.

Ακολουθώντας την προσέγγιση των αθλητικών ψυχολόγων 

Ο Δρ. Matthew Robison, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Notre Dame, επισημαίνει πως ο McPhee πιθανότατα είχε δίκιο. Σε πρόσφατη μελέτη του που δημοσιεύθηκε στο PsyArXiv, περι- ένα φαινόμενο σχετικό με την κίνηση των ματιών – την «οφθαλμοκινητική δυναμική» – το οποίο συνδέει ένα σταθερό, εστιασμένο βλέμμα με υψηλότερα επίπεδα απόδοσης. Η έρευνά του έγινε εφικτή χάρη στη χρήση εξειδικευμένων εργαλείων ακριβείας που καταγράφουν την κίνηση των ματιών και τη διαστολή της κόρης.

Αυτό επέτρεψε στον ερευνητή να «αποκωδικοποιήσει» την πολύπλοκη γλώσσα της ανεπαίσθητης κίνησης των ματιών. Για παράδειγμα, ένα ελαφρύ τρέμουλο μπορεί να προδώσει μια απόσπαση της προσοχής από εξωτερικό ερέθισμα – ακόμη κι αν το πρόσωπο του συμμετέχοντα παραμένει ανέκφραστο. Ωστόσο, το επίκεντρο της μελέτης του επικεντρώθηκε σε ένα πιο ουσιαστικό ερώτημα: γιατί –ή πώς– μπορούμε να κρατάμε το βλέμμα μας ακίνητο; Επηρεασμένος από τις πρακτικές των αθλητικών ψυχολόγων, εξερεύνησε τη δυνατότητα σύνδεσης αυτής της δεξιότητας με την επίδοση.

«Οι αθλητικοί ψυχολόγοι συχνά συμβουλεύουν: αν σκοπεύετε να χτυπήσετε μια μπάλα του γκολφ, εστιάστε σε ένα συγκεκριμένο σημείο στο πίσω μέρος της και κρατήστε το βλέμμα σας εκεί για ένα ή δύο δευτερόλεπτα πριν την κίνηση. Ή, εάν πρόκειται να εκτελέσετε μια ελεύθερη βολή στο μπάσκετ, επιλέξτε ένα σταθερό σημείο στη στεφάνη και εστιάστε εκεί για λίγα δευτερόλεπτα πριν σουτάρετε», σημειώνει ο Δρ. Robison. Η συμβουλή φαίνεται να λειτουργεί σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, ο μηχανισμός πίσω από αυτό το φαινόμενο παραμένει μέχρι στιγμής ανεπαρκώς τεκμηριωμένος.

Πώς συνδέεται το σταθερό βλέμμα με την επίδοσή μας

Ο Δρ. Robison υπέθεσε πως το σταθερό βλέμμα αποτελεί ένδειξη ελέγχου της προσοχής – ενός παράγοντα που μπορεί να ενισχύσει την απόδοση όχι μόνο στον αθλητισμό αλλά και σε κάθε πνευματικά απαιτητική δραστηριότητα: από την κατανόηση σύνθετων κειμένων, έως την επίλυση προβλημάτων ή την απομνημόνευση.

Για να επαληθεύσει την υπόθεσή του, συγκέντρωσε σχεδόν 400 συμμετέχοντες, οι οποίοι εκτέλεσαν μια σειρά γνωστικών δοκιμασιών δύο ωρών στο εργαστήριο. Καθ’ όλη τη διάρκεια, οι κινήσεις των ματιών τους καταγράφονταν με τη βοήθεια ανιχνευτών. Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: σε όλους τους τομείς, όσοι διατηρούσαν σταθερό βλέμμα λίγο πριν αναλάβουν μια εργασία, απέδιδαν με μεγαλύτερη ταχύτητα και ακρίβεια. Εμπνευσμένος από την αθλητική ψυχολόγο Joan Vickers, ονόμασε αυτή την ιδιότητα του βλέμματος «ήσυχο μάτι» (quiet eye).

Το «ήσυχο μάτι» δεν είναι απλώς ακίνητο. Είναι βαθιά συγκεντρωμένο, με ικανότητα αντίστασης στους περισπασμούς, διατηρώντας ταυτόχρονα επαγρύπνηση και ετοιμότητα. Το ερώτημα που προέκυψε, λοιπόν, ήταν το εξής: θα μπορούσε η απόδοση κάποιου να βελτιωθεί εάν τον εκπαιδεύσουμε όχι στην ίδια την εργασία αλλά στην ικανότητα εστίασης του βλέμματος; Επί του παρόντος, προσπαθεί να απαντήσει ακριβώς σε αυτό. Φιλοδοξεί να αποδείξει ότι «όσοι αποκτούν αυτή τη δεξιότητα θα μπορούν να ελέγχουν και να διατηρούν την προσοχή τους, γεγονός που θα ενισχύσει την απόδοσή τους σχεδόν σε οποιαδήποτε σύνθετη ή απαιτητική δραστηριότητα».

Διαβάστε επίσης

Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε; 4 tips για καλύτερη προσοχή από μια νευροψυχολόγο

Χάνετε τη συγκέντρωσή σας; Το απλό κόλπο των 5′ που την επαναφέρει

Τα 29′ που χαρίζουν καθαρό μυαλό και καλύτερη συγκέντρωση