Η ονομασία με βάση το όργανο όπου αρχίζει ο καρκίνος μειώνει τα ποσοστά επιβίωσης, προειδοποιούν οι ειδικοί.
Να αλλάξει η ονομασία των μεταστατικών καρκίνων ζητούν πέντε κορυφαίοι επιστήμονες από τη Γαλλία, τονίζοντας πως ο καθορισμός με βάση το όργανο του σώματος από το οποίο προέρχονται, αποτελεί τροχοπέδη στη θεραπεία των ασθενών.
Σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, οι επιστήμονες τονίζουν πως η ισχύουσα τακτική στερεί από τους ασθενείς την πρόσβαση σε φάρμακα που μπορούν να τους βοηθήσουν.
Όπως εξηγούν, εδώ και έναν αιώνα δύο κύριες μέθοδοι αντιμετώπισης του καρκίνου (χειρουργική, ακτινοθεραπεία) εστίαζαν στο σημείο του σώματος όπου αναπτυσσόταν ο όγκος. Έτσι έγινε συνήθεια να ονομάζεται ο καρκίνος, ακόμα και ο μεταστατικός, με βάση το όργανο από το οποίο προέρχεται.
Ωστόσο ο καρκίνος αντιμετωπίζεται ολοένα περισσότερο με ειδικά φάρμακα που στοχεύουν συγκεκριμένους μοριακούς μηχανισμούς. Οι μηχανισμοί αυτοί δεν υπάρχουν σε μία μορφή καρκίνου, αλλά σε πολλές. Επειδή, όμως, η ισχύουσα ονομασία αναφέρεται σε όργανα και όχι στους μηχανισμούς αυτούς, κάθε φάρμακο πρέπει να μελετάται σε κάθε όργανο ξεχωριστά πριν αρχίσει να χρησιμοποιείται.
Αυτό δημιουργεί τεράστια χρονική καθυστέρηση και ο χρόνος είναι κάτι που λειτουργεί εις βάρος των ασθενών.
Το άρθρο υπογράφουν οι δρες Fabrice André, Elie Rassy, Aurélien Marab-, Stefan Michiels και Benjamin Besse από το Νοσηλευτικό Κέντρο Έρευνας του Καρκίνου Gustave Roussy και το γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας & Ιατρικής Έρευνας (INSERM).
Το παράδειγμα του nivolumab
Σε αυτό παραθέτουν το παράδειγμα του φαρμάκου nivolumab (νιβολουμάμπη). Το φάρμακο είναι μία ανοσοθεραπεία, δηλαδή μία μέθοδος που «αφυπνίζει» το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για να καταπολεμήσει τον καρκίνο.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, πριν από 10 και πλέον χρόνια μία μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι το nivolumab μπορεί να βοηθήσει μερικούς ασθενείς με καρκίνο. Σε εκείνη τη μελέτη είχαν συμμετάσχει πάσχοντες από διάφορες μορφές της νόσου, με βάση την ισχύουσα ονομασία. Ήταν από μελάνωμα έως καρκίνος του νεφρού.
Σε έναν στους πέντε ασθενείς το nivolumab μείωσε τους όγκους κατά περισσότερο από 30%. Στους υπόλοιπους όχι. Γιατί; Διότι στοχεύει έναν υποδοχέα που λέγεται PD1. Ο υποδοχέας αυτός φυσιολογικά συνδέεται με την πρωτεΐνη PD-L1. Η πρωτεΐνη αυτή βοηθεί τα καρκινικά κύτταρα να διαφεύγουν από τις επιθέσεις του ανοσοποιητικού.
Το φάρμακο, λοιπόν, βοήθησε σημαντικά μόνο τους ασθενείς με καρκίνους που είχαν υψηλά επίπεδα της PD-L1.
Το επόμενο λογικό βήμα θα ήταν να δοκιμαστεί το nivolumab (και τα άλλα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας) σε ασθενείς με μεταστατικούς όγκους θετικούς στην PD-L1, ανεξάρτητα από το όργανο από το οποίο θα προέρχονταν. Αυτό όμως δεν το επέτρεψε η ισχύουσα ονομασία στην Ογκολογία, που αναφέρεται σε μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού, του νεφρού κ.λπ. Αντ’ αυτού έπρεπε να δοκιμαστεί το φάρμακο σε πάσχοντες από μεταστατικούς καρκίνους κάθε οργάνου ξεχωριστά.
Επί μία δεκαετία, λοιπόν, εκατομμύρια ασθενείς με όγκους που εκφράζουν υψηλά επίπεδα της PD-L1 δεν υποβλήθηκαν στη συγκεκριμένη ανοσοθεραπεία. Περιμένουν να γίνουν πρώτα οι μελέτες για τον δικό τους όγκο. Η αναμονή αυτή έφτασε τα 7-10 χρόνια για τις ασθενείς με ορισμένους γυναικολογικούς καρκίνους ή με καρκίνο του μαστού.
Έως το 90% των θανάτων
Το ίδιο έγινε και με τις κλινικές μελέτες με άλλα σημαντικά φάρμακα της τελευταίας 10ετίας, όπως οι αναστολείς του PARP. Τα φάρμακα αυτά σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα που φέρουν μεταλλαγμένα γονίδια BRCA1 και BRCA2. Τα γονίδια αυτά είναι πιο γνωστά για τον καρκίνο του μαστού. Ωστόσο υπάρχουν σε πολλαπλά «είδη καρκίνου», όπως είναι η ισχύουσα ονομασία. Επακόλουθο; Χάνονται ζωές μέχρι να ολοκληρωθούν οι μελέτες, τονίζουν οι ειδικοί.
Οι μεταστάσεις ευθύνονται για το 67-90% των θανάτων από καρκίνο, προειδοποιούν. Σχεδόν πάντοτε αντιμετωπίζονται συστηματικά, δηλαδή με φάρμακα που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος.
Για να βελτιωθεί άμεσα η θεραπεία των πασχόντων από αυτές, πρέπει επειγόντως να αλλάξει η ονομασία των όγκων. Αντί να προσδιορίζονται από το όργανο προέλευσης, πρέπει να προσδιορίζονται με βάση τους μοριακούς μηχανισμούς. Αυτό απαιτεί «ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένη, διεξάγεται και διδάσκεται η Ιατρική Ογκολογία», γράφουν οι επιστήμονες.
«Η ταξινόμηση των καρκίνων αναλόγως με τα μοριακά χαρακτηριστικά τους θα επιταχύνει την πρόσβαση εκατομμυρίων ασθενών σε αποτελεσματικές θεραπείες», τονίζουν. «Αποτελεί επίσης το πρώτο βήμα προς την Ογκολογία Ακριβείας και την βαθύτερη βιολογική κατανόηση του τρόπου δράσης του καρκίνου».
Φωτογραφία: iStock
