Κορωνοϊός: Πως σχετίζεται η στυτική δυσλειτουργία με την COVID-19

Η λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός όχι μόνο είναι συχνότερη και πολλές φορές πιο σοβαρή στους άνδρες, αλλά μπορεί να απειλήσει την σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία τους, ανοίγοντας τον δρόμο στη στυτική δυσλειτουργία, σύμφωνα με τα έως τώρα επιστημονικά ευρήματα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι αξιοσημείωτο ποσοστό ανδρών που νοσούν από τον κορωνοϊό παρουσιάζουν αργότερα στυτική δυσλειτουργία. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται αύξηση κατά περίπου 20%  στη συχνότητα εμφάνισής της σε όσους έχουν περάσει την COVID-19, έναντι όσων δεν νόσησαν ποτέ.

Οι ακριβείς μηχανισμοί που οδηγούν στην ανάπτυξη στυτικής δυσλειτουργίας της δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί, επισημαίνει ο χειρουργός-ουρολόγος ανδρολόγος δρ Αναστάσιος Λιβάνιος. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα υποδηλώνουν ότι μπορεί να οφείλεται:

• Σε ενδοθηλιακή δυσλειτουργία
• Σε άμεση βλάβη των όρχεων ή/και
• Στην ψυχολογική επιβάρυνση που προκαλεί η COVID-19

Ο ρόλος του ενζύμου ACE2

Όπως εξηγεί ο δρ Λιβάνιος, για να μολύνει τα κύτταρα ο κορωνοϊός συνδέεται με ένα ειδικό ένζυμο, το ACE2. Αυτό υπάρχει σε όλα τα ενδοθηλιακά κύτταρα, τα οποία καλύπτουν σαν μεμβράνη όλα τα λεμφαγγεία και αιμοφόρα αγγεία.

Οι υποδοχείς ACE2 έχουν εντοπιστεί σε διάφορα συστήματα του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένου:

• Του καρδιαγγειακού
• Του γαστρεντερικού
• Του νευροενδοκρινικού
• Του ουρογεννητικού
• Του αναπνευστικού

Στα άτομα που έχουν σοβαρή λοίμωξη COVID-19 παρατηρείται βλάβη ορισμένων οργάνων πιθανότατα λόγω ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας. Αυτή προκύπτει τόσο από τη λοίμωξη καθαυτή, όσο και από τη φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού.

Εργαστηριακές εξετάσεις έχουν ανιχνεύσει ίχνη του κορωνοϊού στα ενδοθηλιακά κύτταρα του πέους. Επιπλέον, οι υποδοχείς του ACE2 εντοπίζονται και στον ιστό των όρχεων. Μάλιστα, η συγκέντρωσή τους σε αυτόν είναι υψηλότερη απ’ ό,τι στους άλλους ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Μάλισταα υπερβαίνει ακόμα και εκείνην στον πνευμονικό ιστό, που αποτελεί τον κύριο στόχο του κορωνοϊού!

Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία

Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 στην ιατρική επιθεώρηση Ιnternational Journal of Impotence Research έδειξε πως η στυτική δυσλειτουργία πιθανώς σχετίζεται με:

• Την άμεση εισβολή του κορωνοϊού στον ιστό των όρχεων μέσω των υποδοχέων ACE2
• Τη βλάβη των όρχεων από την  υψηλή θερμοκρασία (τον επίμονο, υψηλό πυρετό0
• Τις δευτερογενείς φλεγμονώδεις και αυτοάνοσες αντιδράσεις
• Το σχετιζόμενο με την COVID-19 οξειδωτικό στρες

Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Sexual Medicine,  ομοίως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η COVID-19 αυξάνει τον κίνδυνο για στυτική δυσλειτουργία. Αυτή μπορεί να οφείλεται στη δυσλειτουργία των ενδοθηλιακών κυττάρων εξαιτίας του ιού.

«Η στυτική δυσλειτουργία προκαλείται από ψυχολογικά και οργανικά αίτια, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται τα αγγειακά. Πιστεύεται ότι υπάρχει σύνδεση της δυσλειτουργίας και της αγγειακής νόσου σε επίπεδο ενδοθηλίου«, τονίζει ο δρ Λιβάνιος.

«Όταν υπάρχει ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, τα λεία μυϊκά κύτταρα που περιβάλλουν τα αρτηρίδια αδυνατούν να χαλαρώσουν με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η αγγειοδιαστολή. Η στύση, όμως, εξαρτάται από τη χαλάρωση αυτών των μυών στο σηραγγώδες σώμα (corpus cavernosum) και στο τοίχωμα των μικρών αρτηριών», εξηγεί.

Οι φαρμακευτικές επιλογές

Για τους άνδρες που αντιμετωπίζουν στυτική δυσλειτουργία λόγω αγγειακών προβλημάτων, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές. Τα φάρμακα, οι ενδοπεϊκές ενέσεις και η χειρουργική επέμβαση αποτελούν τους κλασικούς τρόπους αντιμετώπισής της.

Υπάρχει ευρεία γκάμα φαρμάκων για τη διαταραχή αυτή, στα οποία ανταποκρίνονται οι επτά στους 10 πάσχοντες. Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά έχουν περιορισμούς, διότι δεν ενδείκνυται η λήψη τους από άτομα που πάσχουν από ορισμένα νοσήματα (λ.χ. καρδιακή ανεπάρκεια).

Σε σοβαρότερα περιστατικά, όταν τα φάρμακα δεν προσφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, συνιστάται η έγχυση ενός συγκεκριμένου κοκτέιλ ουσιών απευθείας στο πέος. Η έγχυση γίνεται με μικροσκοπική βελόνα, παρόμοια με αυτήν που χρησιμοποιούν οι διαβητικοί για την ινσουλίνη.

Ενδοπεϊκή πρόθεση και κρουστικά κύματα

Το 33% των ανδρών, όμως, με στυτική δυσλειτουργία δεν ανταποκρίνονται στις προαναφερθείσες θεραπείες. Γι’ αυτούς η μοναδική επιλογή είναι η τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης. Πρόκειται για μια πιο επεμβατική θεραπεία, η οποία προσφέρει μόνιμη και οριστική λύση.

Η θεραπεία με κρουστικά κύματα επίσης ενδείκνυται για την στυτική δυσλειτουργία που οφείλεται σε οργανικά αίτια. Η μέθοδος αρχικά είχε δοκιμαστεί στην Καρδιολογία για την αύξηση της ροής του αίματος στην καρδιά. Πλέον, όμως, έχει βρει εφαρμογή και στην Ανδρολογία με εξαιρετική επιτυχία, τονίζει ο δρ Λιβάνιος.

Όπως εξηγεί, και αυτή η μέθοδος δίνει μόνιμη λύση στη στυτική δυσλειτουργία, καθώς προάγει την αγγειογένεση. Αυτό σημαίνει ότι τα κρουστικά κύματα (που στην ουσία είναι ακουστικά κύματα) δημιουργούν ένα δίκτυο νέων αιμοφόρων αγγείων, προσφέροντας δυνατότητα αιμάτωσης του πέους. Με την αυξημένη αιμάτωση, όμως, βελτιώνεται και η στύση.

Επομένως «δεν αποτελούν μία προσωρινή λύση αντιμετώπισης του συμπτώματος, αλλά μια επιλογή που στοχεύει στην αιτία του», προσθέτει.

Στατιστικά, 8 στους 10 άνδρες επωφελούνται από αυτήν τη θεραπεία, ακόμα κι αν έχουν κι άλλα προβλήματα υγείας, όπως σακχαρώδη διαβήτη.

«Ανεξάρτητα από την αιτιολογία της εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας, είτε αυτή προκαλείται από οργανικούς λόγους, είτε από ψυχολογικούς ή προκύπτει μετά από βαριά νόσηση από κορωνοϊό, είναι σημαντικό όσοι αντιμετωπίζουν προσωρινά ή μόνιμα προβλήματα στύσης να απευθύνονται σε εξειδικευμένο ανδρολόγο. Δυστυχώς, στην Ελλάδα μεγάλο ποσοστό ασθενών δεν αναζητά ιατρική συμβουλή, λόγω ντροπής και φόβου. Όταν, όμως, αυτά ξεπεραστούν και αντιμετωπιστεί η δυσλειτουργία, οι ασθενείς συνεχίζουν να απολαμβάνουν τη σεξουαλική ζωή τους για πολλά χρόνια ακόμα», καταλήγει ο δρ Λιβάνιος.

Φωτογραφία: iStock