Η εμφάνιση του πυρετού προβληματίζει και ανησυχεί τους γονείς και βέβαια περισσότερο όταν αυτό γίνεται αρκετά συχνά. Να ξεκινήσουμε θυμίζοντας ότι ο πυρετός είναι σύμπτωμα και όχι νόσος. Δεν μας βλάπτει. Μας δίνει πληροφορίες τις οποίες αξιολογούμε.
Επικίνδυνη λοιπόν μπορεί να είναι η αιτία του πυρετού, η νόσος δηλαδή που προκαλεί τον πυρετό, αλλά όχι ο ίδιος ο πυρετός. Το μόνο που μπορεί να πάθει κάποιο παιδί από τον ίδιο τον πυρετό, την άνοδο δηλαδή της θερμοκρασίας, είναι οι πυρετικοί σπασμοί, που συμβαίνουν σε 2-4% των παιδιών ηλικίας 6 μηνών έως 5 ετών, οι οποίοι οφείλονται σε γενετική προδιάθεση που έχουν τα συγκεκριμένα παιδιά και δεν εξαρτώνται από το ύψος του πυρετού, ούτε από το αν θα δώσουμε αμέσως αντιπυρετικό ή σε ποια θερμοκρασία κλπ.
Οι απλοί πυρετικοί σπασμοί είναι μια κατάσταση που όταν συμβαίνει, τρομάζει τους γονείς, ωστόσο διαρκούν λίγο, υποχωρούν από μόνοι τους σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις και γενικά δεν είναι επικίνδυνοι.
Πού μπορεί να οφείλονται οι συχνοί πυρετοί;
Καταρχήν θα πρέπει να εξηγήσουμε τι εννοούμε λέγοντας «συχνοί πυρετοί».
Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, ιδίως αυτά που πηγαίνουν παιδικό σταθμό και κυρίως την πρώτη χρονιά, είναι αναμενόμενο να αρρωστήσουν από ιώσεις, αρκετές φορές.
Σύμφωνα με κάποιες μελέτες ένα παιδί, από νεογέννητο μέχρι να τελειώσει το δημοτικό, περνάει γύρω στις 90 λοιμώξεις, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ιώσεις, συνήθως του αναπνευστικού συστήματος.
Πιο συχνά αυτό συμβαίνει τα πρώτα χρόνια, όπου μπορεί ένα παιδί να αρρωσταίνει 5-15 φορές το χρόνο, κυρίως βέβαια τους χειμερινούς μήνες.
Χαρακτηριστικά, πολλοί γονείς λένε ότι το παιδί τους αρρωσταίνει πολύ συχνά και σχεδόν όλο το χρόνο έχει «μύξες και βήχα».
Φυσικά οι περισσότερες από αυτές τις ιογενείς λοιμώξεις, συνοδεύονται και από πυρετό. Επομένως, αρκετά εμπύρετα επεισόδια είναι «φυσιολογικά». Είναι αναμενόμενο και αναπόφευκτο να συμβούν.
Βέβαια, επειδή όπως είπαμε, πρόκειται κατά κανόνα για ιώσεις και μάλιστα κυρίως του αναπνευστικού συστήματος, σημασία στη μετάδοση τους έχει ο συγχρωτισμός, δηλαδή η συνύπαρξη αρκετών ανθρώπων σε κλειστό χώρο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος, με τα μέτρα που έχουν ληφθεί, λόγω της πανδημίας του SARS-CoV-2, (κλείσιμο σχολείων και παιδικών σταθμών, γενικότεροι περιορισμοί, μάσκες κλπ.), γενικά η συχνότητα των ιώσεων αναπνευστικού, έχει μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Έχουμε διανύσει ήδη περισσότερο από τους δύο πρώτους χειμερινούς μήνες και ιοί που κάθε χρόνο είναι υπεύθυνοι για μεγάλη νοσηρότητα στην κοινότητα, αλλά και νοσηλείες σε νοσοκομείο, όπως ο ιός της γρίπης και ο ιός RSV που προκαλεί βρογχιολίτιδες στα βρέφη, είναι πρακτικά ανύπαρκτοι – δεν έχουν εμφανισθεί!
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη γρίπη, το 2020 μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, είχαμε 296 επιβεβαιωμένα κρούσματα στο γενικό πληθυσμό και 88 νοσηλείες σε ΜΕΘ. Φέτος μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, τα αντίστοιχα νούμερα είναι μηδενικά.
Επομένως, υπό τις συνήθεις συνθήκες (που δεν είναι αυτές που έχουμε τώρα), είναι αναμενόμενο ένα παιδί προσχολικής ηλικίας να κάνει αρκετές φορές το χρόνο πυρετό, κυρίως από ιώσεις αναπνευστικού.
Αυτό διαβάζεται και αλλιώς: Αν το παιδί όταν έχει πυρετό, έχει συμπτώματα όπως ρινική καταρροή, μπούκωμα, φταρνίσματα, αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για ίωση αναπνευστικού και καταρχήν δεν ανησυχούμε. Φυσικά, παρακολουθούμε το παιδί, γιατί μπορεί να συμβεί κάποια επιπλοκή που να χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση, όπως πχ η ωτίτιδα.
Αν ένα παιδί παρουσιάζει συχνά εμπύρετα, χωρίς να πρόκειται για ιώσεις αναπνευστικού, αν τα επεισόδια επιμένουν και τους καλοκαιρινούς μήνες, που οι ιώσεις είναι γενικά λιγότερες, χρειάζεται επικοινωνία με τον παιδίατρο για πιθανό έλεγχο.
Πάντως, σοβαρότερες καταστάσεις, δηλαδή σοβαρότερα νοσήματα που μπορεί να προκαλούν συχνούς πυρετούς, έχουν ως συνοδά επακόλουθα κάποιο από τα παρακάτω:
- Το παιδί να μην είναι ιδιαίτερα καλά μεταξύ των εμπυρέτων. Να συνεχίζει δηλαδή να δείχνει κακοδιάθετο ή «πεσμένο».
- Η σωματική ανάπτυξη του να επηρεάζεται και να μην ακολουθεί τη φυσιολογική καμπύλη ανάπτυξης για την ηλικία και το φύλο του.
- Να παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες σοβαρές λοιμώξεις, όπως πνευμονίες ή σοβαρά δερματικά αποστήματα.
Οπότε αν δεν υπάρχει κάτι από τα παραπάνω, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν υπάρχει, κάποιο από τα παραπάνω, ο παιδίατρος θα συστήσει έλεγχο.
Μεταξύ των απολύτως «φυσιολογικών» συχνών ιώσεων και πιο σοβαρών καταστάσεων, υπάρχει και άλλη μια κατηγορία, τα «περιοδικά εμπύρετα σύνδρομα».
Περιοδικά εμπύρετα σύνδρομα
Ουσιαστικά πρόκειται για ενεργοποίηση μηχανισμών φλεγμονής, χωρίς αυτό να προκαλείται από εξωτερικό αίτιο-αντιγόνο («αυτοφλεγμονώδη» νοσήματα).
Κάποια από αυτά έχουν χαρακτηριστική κλινική εικόνα, για κάποια υπάρχει ειδική εξέταση με την οποία αποδεικνύονται, όμως πάντοτε χρειάζεται και χρόνος για να τεκμηριωθεί η διάγνωση ενός τέτοιου νοσήματος.
Χαρακτηριστικό σε αυτά τα νοσήματα είναι, εκτός από την επανάληψη πανομοιότυπων συμπτωμάτων με ίσα ή σχεδόν ίσα μεσοδιαστήματα μεταξύ τους, ότι το παιδί ανάμεσα στα επεισόδια, είναι τελείως καλά και γενικά, αναπτύσσεται φυσιολογικά.
Συμπερασματικά, αν το παιδί πηγαίνει παιδικό σταθμό, αρρωσταίνει κατά κανόνα με συμπτώματα ίωσης αναπνευστικού, είναι καλά όταν δεν έχει πυρετό και αναπτύσσεται φυσιολογικά, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, ούτε και να μπούμε σε διαδικασία ελέγχου για σοβαρά νοσήματα, όπως πχ ανοσοανεπάρκειες που σκέφτονται κάποιοι γονείς που θεωρούν ότι το παιδί τους αρρωσταίνει υπερβολικά συχνά.
Αν το παιδί αρρωσταίνει κάθε λίγες εβδομάδες, χειμώνα-καλοκαίρι, ακόμα κι όταν δεν πηγαίνει παιδικό Σταθμό ή Νηπιαγωγείο, αν είναι μόνιμα πεσμένο ή δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά, ο παιδίατρος σας θα συστήσει τον απαραίτητο έλεγχο.
*Ο Νικόλαος Φιολιτάκης είναι Παιδίατρος, Αναπληρωτής Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ
