Γράφει ο Αντώνιος Δημητρακόπουλος, MD, PHD, Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, Ειδικός Σύμβουλος Παθολόγος Αιγινήτειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου
Όλοι οι γονείς γνωρίζουν ότι τα παιδιά τους κινδυνεύουν από ένα μεγάλο αριθμό λοιμώξεων σήμερα. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης των λοιμώξεων αυτών είναι τα εμβόλια. Τα οφέλη που προσφέρουν στην πρόληψη της νόσησης και της θνησιμότητας από μία σειρά λοιμώδη νοσήματα υπερβαίνουν κατά πολύ τους κινδύνους από τη χρήση τους.
Η λίστα των λοιμώξεων της παιδικής ηλικίας είναι αρκετά μεγάλη και περιλαμβάνει παθήσεις όπως η ιλαρά, η ερυθρά, η παρωτίτιδα, η διφθερίτιδα, ο κοκκύτης, η πολιομυελίτιδα, η μηνιγγίτιδα, η γρίπη και οι λοιμώξεις από τους ροταϊούς. Πριν την ανακάλυψη των εμβολίων, αρκετά παιδιά πέθαιναν ή παρουσίαζαν μόνιμες αναπηρίες μετά από μία λοίμωξη με τις παραπάνω νόσους.
Καθώς σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι ταξιδεύουν από και προς τη χώρα μας, είναι σημαντικό να έχουμε κάνει όλους τους απαραίτητους εμβολιασμούς, καθώς διατρέχουμε κίνδυνο λοίμωξης από επικίνδυνα νοσήματα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη σημαντικότητα του εμβολιασμού αφορά την ιλαρά. Η νόσος αυτή είχε σχεδόν εξαλειφθεί μέσω του εμβολιασμού στην αρχή του 21ου αιώνα. Ωστόσο, το 2005 στις ΗΠΑ εμφανίστηκε μία επιδημία ιλαράς που ξεκίνησε από έναν ανεμβολίαστο ασθενή. Ο ασθενής αυτός μόλυνε αρκετά παιδιά που δεν είχαν εμβολιαστεί από τους γονείς τους, παρά το γεγονός ότι έχει αποδειχθεί πως τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά.
Ευτυχώς, η επιδημία αυτή ήταν μικρή και δεν έλαβε μεγάλες διαστάσεις καθώς οι κάτοικοι των γύρω περιοχών ήταν εμβολιασμένοι για την ιλαρά.
Καταλαβαίνουμε, επομένως, ότι ο εμβολιασμός μπορεί να προστατεύει όχι μόνο το άτομο που λαμβάνει το εμβόλιο, αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητάς του. Η προστασία αυτή είναι γνωστή ως «ανοσία της κοινότητας». Όταν ένα μεγάλο ποσοστό της κοινότητας έχει εμβολιαστεί, τότε και αυτοί που δεν έχουν εμβολιαστεί είναι προστατευμένοι από το μικρόβιο, καθώς αυτό δεν μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα.
Τα νεογέννητα, οι έγκυες και οι ασθενείς που έχουν κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα δεν μπορούν να κάνουν ορισμένα εμβόλια, ωστόσο είναι προστατευμένοι από τα λοιμώδη νοσήματα αν ένα ικανοποιητικό ποσοστό της κοινότητας έχει εμβολιαστεί γι’αυτά.
Οι επιδημιολόγοι αντιλαμβάνονται τις λοιμώξεις ως αλυσιδωτές αντιδράσεις, η ταχύτητα των οποίων εξαρτάται από το πόσο μολυσματικές είναι. Όπως δείχνουν οι επιδημιολογικές μελέτες, όσο πιο μολυσματική είναι μία νόσος, τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό της κοινότητας που πρέπει να εμβολιαστεί.
Χρησιμοποιώντας μαθηματικούς αλγορίθμους και υπολογιστικά μοντέλα, οι επιστήμονες προσπαθούν να διαπιστώσουν ποιο είναι το ποσοστό του πληθυσμού που πρέπει να εμβολιαστεί προκειμένου να εξαλειφθεί τελείως μία νόσος. Για παράδειγμα, μία παγκόσμια προσπάθεια εμβολιασμών κατάφερε να εξαλείψει την ευλογιά κατά τη δεκαετία του 1970. Ο αριθμός των ατόμων που είχαν εμβολιαστεί ήταν τόσο μεγάλος που ο ιός δεν μπορούσε να μεταδοθεί.
Πιο πρόσφατα, ο εμβολιασμός των βρεφών για τον αιμόφιλο τις ινφλουένζας τύπου b (Hib) ο οποίος ενοχοποιείται για τη μηνιγγίτιδα, μείωσε σημαντικά τα ποσοστά λοίμωξης παγκοσμίως. Πριν την εισαγωγή του εμβολίου στο υποχρεωτικό πρόγραμμα εμβολιασμών, ο ιός Hib επηρέαζε σχεδόν 1 στα 200 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, εκ των οποίων αρκετά πέθαιναν ή πάθαιναν μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες. Μετά την εισαγωγή του εμβολίου στα μέσα της δεκαετίας του 1980, η συχνότητα των λοιμώξεων από Hib μειώθηκε κατά 99%.
Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες είναι δυνατό να εξαλείψουμε εντελώς ορισμένα λοιμώδη νοσήματα. Ωστόσο, ακόμα και τις για παθήσεις που δεν έχουν εξαλειφθεί πλήρως, όπως η ιλαρά και η λοίμωξη από Hib, ο εμβολιασμός μπορεί να περιορίσει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να παρουσιαστούν επιδημίες.
Όταν ένας γονιός επιλέγει να εμβολιάσει το παιδί του, δεν προστατεύει μόνο το ίδιο, αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας. Αν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων απευθυνθείτε στον γιατρό σας, καθώς αυτός μπορεί να απαντήσει στα ερωτήματά σας.