Μελαγχολία των γενεθλίων: Ειδικοί ψυχικής υγείας εξηγούν γιατί μπορεί να αισθάνεστε λυπημένοι στα γενέθλιά σας

Πλησιάζουν τα γενέθλιά σας και αντί για ενθουσιασμό νιώθετε ένα αίσθημα άγχους και απογοήτευσης; Ξυπνάτε ανήμερα των γενεθλίων σας με την επιθυμία να αποφύγετε κάθε εορτασμό; Αν ναι, δεν είστε μόνοι. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν την αποκαλούμενη «μελαγχολία των γενεθλίων», που προκαλεί συναισθήματα θλίψης και απογοήτευσης σε μια κατά τα άλλα εορταστική ημέρα.

Οι ειδικοί ψυχικής υγείας εξηγούν ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι πίσω από αυτά τα συναισθήματα, από τον φόβο της γήρανσης μέχρι την αυτοκριτική και τις υψηλές προσδοκίες. Ψυχολόγοι που μίλησαν στο Yahoo Life ανέλυσαν τις αιτίες και προσέφεραν πρακτικές συμβουλές για να ξεπεράσετε αυτή την κατάσταση και να απολαμβάνετε με χαρά τα γενέθλιά σας.

 Η ψυχολόγος Natasha Trujillo εξηγεί ότι τα γενέθλια είναι συναισθηματικά περίπλοκα. Μας υπενθυμίζουν την πάροδο του χρόνου και εάν τα όσα βιώνουμε δεν ανταποκρίνονται στις κοινωνικές προσδοκίες επιτυχίας, τότε συχνά αντιλαμβανόμαστε τα χρόνια που πέρασαν ως «χαμένα» ή «ανεκμετάλλευτα».

Τι προκαλεί τη «μελαγχολία των γενεθλίων»;

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν σε συναισθήματα απογοήτευσης, απώλειας ή θλίψης όταν πλησιάζουν τα γενέθλιά σας.

Φόβος της γήρανσης
Η ψυχολόγος Michele Leno εξηγεί ότι η λύπη για τα γενέθλια είναι συχνή σε όσους νιώθουν άβολα με την αλλαγή ή/και τη γήρανση. Στην πραγματικότητα, ένα άτομο μπορεί να ευημερεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η αντίδραση στη γήρανση είναι συνήθως πολιτιστικά καθοδηγούμενη, καθώς υποσυνείδητα αποδεχόμαστε τις υπαγορεύσεις του κοινωνικού συνόλου για το πώς πρέπει να αισθανόμαστε και να συμπεριφερόμαστε σε κάθε ηλικιακό στάδιο.

Κριτική και σύγκριση
Όταν μεγαλώνουμε κατά ένα έτος, συχνά εξετάζουμε τη ζωή μας με κριτική ματιά. Ο εσωτερικός κριτής μας αναδύεται και αυτό μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα ανεπάρκειας. Συχνά διαπιστώνουμε χάσμα μεταξύ των επιτευγμάτων μας και των στόχων που είχαμε οραματιστεί. Η κουλτούρα της σύγκρισης, που ενισχύεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί να κάνει αυτήν την αυτοκριτική ακόμη πιο σκληρή. Αν νιώθετε λιγότερο επιτυχημένοι «για κάποιον της ηλικίας σας», το άγχος των γενεθλίων ενισχύεται, υπογραμμίζει η Leno και προσθέτει: «Υπάρχει η αίσθηση ότι ο χρόνος τελειώνει».

Υψηλές προσδοκίες
Μπορεί επίσης να αισθάνεστε λυπημένοι στα γενέθλιά σας γιατί δεν είναι πια αυτό που ήταν κάποτε: μια ξέγνοιαστη γιορτή… η καλύτερή σας ημέρα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση και αίσθημα ανεπάρκειας, όπως εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια Kristie Tse.

Τραύμα
Τα παιδιά που μεγάλωσαν σε τραυματικά και αγχωτικά περιβάλλοντα, που δεν ακολουθούσαν το ξέγνοιαστο πρότυπο γενεθλίων, μπορεί να έχουν συνδέσει τα γενέθλιά τους με το στρες, την ταλαιπωρία και την ασημαντότητα. Και αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί, σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο και νευροψυχολόγο Jessica McCarthy.

Απώλεια
Τα γενέθλια μπορεί επίσης να λειτουργούν ως υπενθύμιση της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου, που μας συντρόφευε σε αυτές τις ξεχωριστές ημέρες, ενισχύοντας τα συναισθήματα πένθους. «Έχω δουλέψει με ανθρώπους που βιώνουν ακριβώς αυτό, καθώς τα γενέθλιά τους λειτουργούν ως έντονες υπενθυμίσεις των χαμένων αγαπημένων, ενισχύοντας τα συναισθήματα μοναξιάς και ενεργοποιώντας σκέψεις για τη θνητότητα», σημειώνει η ψυχολόγος Kanchi Wijesekera.

Πώς να διαχειριστείτε τη «μελαγχολία των γενεθλίων»

Φυσικά, η πλήρης εξάλειψη της «μελαγχολίας των γενεθλίων» είναι δύσκολη, ωστόσο οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να την διαχειριστείτε και να απεγκλωβιστείτε από τα συναισθήματα θλίψης και απογοήτευσης.

Αναγνωρίστε -μην αγνοείτε- τα συναισθήματά σας
Αν είστε λυπημένοι για τα γενέθλιά σας, μην πιέζετε τον εαυτό σας να ξεπεράσει άμεσα αυτό το συναίσθημα. Το να καταπνίγετε ή να καταπιέζετε τα συναισθήματα απογοήτευσης ή άγχους θα σας γυρίσει μπούμερανγκ. Αντίθετα, η McCarthy προτρέπει «να δώσετε προσοχή στις σκέψεις και τα συναισθήματά σας για την ημέρα των γενεθλίων σας».

«Ποια είναι η φυσική αντίδραση του μυαλού σας όταν σκέφτεστε τα γενέθλιά σας; Ποια συναισθήματα βιώνετε; Αν προσπαθήσουμε να αγνοήσουμε ή να αποφύγουμε αυτά τα συναισθήματα, οι σκέψεις και τα συναισθήματα τείνουν να γίνονται πιο δυνατά και πιο δυσάρεστα», υπογραμμίζει.

Γιορτάστε απλά
Μην προσπαθείτε να κάνετε πάρα πολλά. Αντίθετα, θέστε ρεαλιστικές προσδοκίες και σχεδιάστε για τη γιορτή σας κάτι απλό αλλά σημαντικό. Η ψυχοθεραπεύτρια Kristie Tse συμβουλεύει να προγραμματίσετε «δραστηριότητες χαράς και αυτοφροντίδας» είτε πρόκειται για ένα μασάζ και μια χαλαρή πεζοπορία, είτε για μια έξοδο με φίλους και συγγενείς.

Μην είστε μόνοι
Δεν χρειάζεται να οργανώσετε ένα πάρτι αν αυτό σας αγχώνει, αλλά μπορείτε να περάσετε τα γενέθλιά σας με αγαπημένα σας πρόσωπα. «Το να περιτριγυρίζεστε από φίλους μπορεί να λειτουργήσει ως υπενθύμιση φροντίδας, αλλά και ότι η ζωή είναι ευχάριστη και αυτή είναι μια ευκαιρία για να δημιουργήσουμε νέες όμορφες αναμνήσεις», λέει ο Δρ. Cooper Stone. Και αν αισθάνεστε αγχωμένοι, να είστε ειλικρινείς για αυτό. «Πείτε στους δικούς σας ανθρώπους ακριβώς πώς αισθάνεστε», συμβουλεύει η ψυχολόγος Reena B. Patel. «Μην τους αφήνετε να μαντέψουν τι έχετε στο μυαλό σας, τι νιώθετε ή εάν περιμένετε η ημέρα των γενεθλίων σας να έχει μια συγκεκριμένη μορφή».

Χαλαρώστε
Ακόμη και μόνο 10 λεπτά διαλογισμού το πρωί των γενεθλίων σας μπορούν να κάνουν θαύματα. «Μπορεί να είναι χρήσιμο να θυμίζουμε ήπια στον εαυτό μας να ζούμε στο παρόν μέσω πρακτικών ενσυνειδητότητας και να μην αφήνουμε το παρελθόν μας να καθορίζει το μέλλον μας», υπογραμμίζει ο Stone.

Σκεφτείτε με ευγνωμοσύνη
«Εστιάστε στις θετικές πτυχές των γενεθλίων» προσθέτει η Leno. «Σκεφτείτε τι αγαπάτε στη ζωή σας και πώς έχει βοηθήσει η δυνατότητα να μεγαλώνετε. Το να βλέπετε τα γενέθλιά σας ως νίκη αντιπροσωπεύει μια πιο θετική προοπτική». Η Patel προτείνει ακόμη και τη δημιουργία μιας «λίστας ευγνωμοσύνης», στην οποία μπορείτε να καταγράφετε όλα αυτά για τα οποία είστε ευγνώμονες. «Είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο αυτοαντανάκλασης που μπορεί να υπογραμμίσει πολλά καλά στη ζωή σας», σημειώνει.

Αυτοσυμπόνια
Η Wijesekera εξηγεί ότι η καλλιέργεια συμπόνιας για τον εαυτό μας είναι «ένα ισχυρό, επιστημονικά τεκμηριωμένο αντίδοτο για την αυστηρή αυτοκριτική που συχνά συνδέεται με τη μελαγχολία των γενεθλίων». Τι είναι ακριβώς η αυτοσυμπόνια; Είναι το να προσφέρετε στον εαυτό σας κατανόηση και αγάπη, ακόμα κι όταν δεν ανταποκρίνεστε στους στόχους σας. Η Wijesekera προσθέτει ότι «σε αντίθεση με την αυτοεκτίμηση, η οποία καταρρέει μπροστά σε ανεπάρκειες και αδυναμίες, η αυτοσυμπόνια προσφέρει καλοσύνη και κατανόηση όταν τη χρειαζόμαστε περισσότερο».

Εν κατακλείδι…

Ο εορτασμός των γενεθλίων μπορεί να προκαλέσει περίπλοκα συναισθήματα. Το πώς αντιμετωπίζουμε -ή αποτυγχάνουμε να αναγνωρίσουμε- αυτά τα περίπλοκα συναισθήματα είναι αυτό που κάνει τη διαφορά για τη μελαγχολία των γενεθλίων. «Με τα κατάλληλα εργαλεία και ανοιχτό μυαλό», εξηγεί η McCarthy, «μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ήπια αλλαγή στην οπτική μας, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε μια καλύτερη εμπειρία αυτής της ημέρας».