Το φάρμακο το χορηγούσαν μέχρι το 1978 στις εγκύους στην Ευρώπη. Σήμερα οι κόρες τους κινδυνεύουν.
Εκατοντάδες μεσήλικες γυναίκες στη Βρετανία έχουν πέσει θύμα ενός «σιωπηρού σκανδάλου», που αφορά ένα φάρμακο το οποίο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 το χορηγούσαν στις εγκύους για να αποφύγουν την αποβολή.
Όπως απεδείχθη εκ των υστέρων, το φάρμακο ήταν καρκινογόνο και έτσι τελικά απαγορεύθηκε. Φυσικά η χρήση του δεν περιοριζόταν στην Βρετανία. Ήταν εκτεταμένη από τη δεκαετία του 1940 και στην υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς και στις ΗΠΑ. Όταν όμως έγινε αντιληπτή η συσχέτισή του με τον καρκίνο, απαγορεύθηκε στις εγκύους.
Στο μεσοδιάστημα, όμως, το είχαν πάρει σχεδόν 10 εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Οι κόρες τους τώρα ζουν με τον φόβο του καρκίνου, ενώ πολλές πιστεύουν ότι γυναικολογικά προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζουν σχετίζονται με αυτό.
Οι Βρετανίδες αποφάσισαν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Έτσι, περισσότερες από 300 από αυτές δημιούργησαν έναν σύλλογο και έχουν αρχίσει ενημερωτική εκστρατεία ζητώντας να γίνει έρευνα και να ληφθούν μέτρα.
Δεδομένου ότι στο φάρμακο εκτέθηκαν πριν απαγορευθεί περισσότερες από 300.000 γυναίκες στη Γηραιά Αλβιόνα, το σκάνδαλο αποκτά τεράστιες διαστάσεις.
«Τα θύματά του υποφέρουν εδώ και δεκαετίες με περιορισμένη ιατρική υποστήριξη και καμία αναγνώριση από το κράτος των ευθυνών που είχε», δήλωσε στον βρετανικό Independent η κυρία Clare Fletcher, από το δικηγορικό γραφείο the Broudie Jackson Canter που εκπροσωπεί τον Σύλλογο.
«Είναι μία από τις πιο καταστροφικές φαρμακευτικές αποτυχίες στην βρετανική Ιστορία. Οι άνθρωποι των οποίων οι ζωές αμαυρώθηκα από αυτήν, αξίζουν απαντήσεις», πρόσθεσε.
Ποιο είναι το φάρμακο
Το εν λόγω φάρμακο λέγεται διαιθυλοστιλβεστρόλη. Είναι μία συνθετική μορφή των οιστρογόνων, της ορμόνης του γυναικείου φύλου. Ευρύτερα γνωστό είναι ως DES.
Όπως αναφέρει το Εθνικό Ίδρυμα Καρκίνου (NCI) των ΗΠΑ, η χρήση του διήρκησε από το 1940 έως την απαγόρευσή του. Στις ΗΠΑ αυτό συνέβη το 1971. Στην Ευρώπη το 1978. Χρειάσθηκε όμως να φθάσει το 2000 έως ότου ταξινομηθεί στις καρκινογόνες για τον άνθρωπο ουσίες.
Το φάρμακο το χορηγούσαν στις εγκύους για να αποτρέπει τις επιπλοκές της κύησης, όπως τις αποβολές και τον πρόωρο τοκετό. Ωστόσο τη δεκαετία των ’50 μελέτες έδειξε ότι δεν ήταν αποτελεσματικό εναντίον αυτών των προβλημάτων. Εξακολούθησαν όμως να το χορηγούν:
- Για να διακόπτουν τη γαλουχία
- Ως επείγουσα αντισύλληψη
- Για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης
Συσχέτιση με τον καρκίνο
Το 1971, μικρή μελέτη συσχέτισε την έκθεση των εμβρύων στο φάρμακο με ένα είδος καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και του κόλπου που λέγεται διαυγοκυτταρικό αδενοκαρκίνωμα. Λίγο καιρό αργότερα, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) ενημέρωσε τους γιατρούς να μην το χορηγούν πλέον στις εγκύους.
Σήμερα, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι είναι ένας ενδοκρινικός διαταράκτης. Με τον όρο αυτό περιγράφονται οι ουσίες που επεμβαίνουν στο ενδοκρινικό (ή ορμονικό) σύστημα, προκαλώντας δυνητικά:
- Καρκίνο
- Γενετικές ανωμαλίες
- Αναπτυξιακές υστερήσεις
Σύμφωνα με τον Independent, το φάρμακο το παρήγαγαν δεκάδες φαρμακευτικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Κυκλοφορούσε με διάφορες εμπορικές επωνυμίες, γεγονός που δυσχεραίνει την απόδοση ευθύνης στις εταιρείες.
Επειδή, δε, ήταν φθηνό και εύκολο στην παραγωγή του, δεν χρειάσθηκε να κατοχυρωθεί από κάποια με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Έτσι, κάποια κράτη (όπως οι ΗΠΑ και η Ολλανδία) έχουν ήδη αναλάβει την αποζημίωση των ασθενών.
Αυτό ζητούν και οι Βρετανίδες, που διεκδικούν να αναλάβει η κυβέρνησή τους την ευθύνη για τα λάθη του παρελθόντος και να διεξάγει έρευνα. Θέλουν επίσης να μάθουν πως μπόρεσε το σκάνδαλο να μείνει κρυφό για τόσες δεκαετίες.
Φωτογραφία: iStock
