Πώς επηρεάζει τον έμμηνο κύκλο και πώς μπορεί να τις βοηθήσει η απώλεια βάρους με βαριατρική επέμβαση.
Η νοσογόνος παχυσαρκία δεν είναι αισθητικό πρόβλημα, αλλά μία χρόνια μεταβολική και ορμονική διαταραχή που επηρεάζει αρνητικά την υγεία και τη γονιμότητα, αναφέρει ένας Έλληνας ειδικός.
Οι γυναίκες με πολύ υψηλό δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ από 40 kg/m2 και πάνω) εμφανίζουν συχνά:
- Ασταθή έμμηνο κύκλο
- Ανωοθυλακιορρηξία
- Δυσκολία σύλληψης, ακόμα και όταν καταφεύγουν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
«Η παχυσαρκία διαταράσσει βαθιά τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-ωοθηκών», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, μαιευτήρας-γυναικολόγος Χαράλαμπος Βώρος, ειδικός στην Υπογονιμότητα και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). «Συνοδεύεται επίσης από ινσουλινοαντίσταση και χρόνια φλεγμονή, και τελικά υπονομεύει τη λειτουργία των ωοθηκών και την ποιότητα των ωαρίων».
Ο ρόλος της βαριατρικής χειρουργικής
Η βαριατρική χειρουργική μπορεί να βοηθήσει τις παχύσαρκες γυναίκες. Στην πραγματικότητα, έχει μελετηθεί επισταμένα η συσχέτιση της παχυσαρκίας με την αναπαραγωγική υγεία και τα δυνητικά οφέλη που παρέχουν οι χειρουργικές επεμβάσεις για αδυνάτισμα.
Σε συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση Life, επιστήμονες από τη χώρα μας ανέλυσαν τα δεδομένα από 34 προγενέστερες κλινικές μελέτες. Όπως διαπίστωσαν, περισσότερο από το 75% των γυναικών που υποβλήθηκαν σε βαριατρική επέμβαση, εμφάνισαν:
- Επαναφορά της ωορρηξίας
- Ρύθμιση του εμμήνου κύκλου
- Αυξημένες πιθανότητες φυσικής σύλληψης
Επιπλέον, σε σύγκριση με παχύσαρκες γυναίκες χωρίς απώλεια βάρους, όσες έμειναν έγκυοι μετά τη χειρουργική απώλεια βάρους παρουσίασαν χαμηλότερα ποσοστά:
- Διαβήτη κύησης
- Υπέρτασης
- Μακροσωμίας νεογνών
Οι ειδικοί, ωστόσο, επισημαίνουν ότι μετά από μία βαριατρική επέμβαση η γυναίκα πρέπει να περιμένει 12-18 μήνες πριν προσπαθήσει να μείνει έγκυος. Και αυτό για να αποκατασταθούν θρεπτικά αποθέματα και ορμονικές ισορροπίες.
Πως σχετίζονται απώλεια βάρους και γονιμότητα
Οι επιστήμονες έχουν διερευνήσει ενδελεχώς και τους μοριακούς μηχανισμούς που συνδέουν την παχυσαρκία, την βαριατρική επέμβαση και τη γονιμότητα.
Σε προοπτική μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Journal of Clinical Medicine, συμμετείχαν 29 γυναίκες. Είχαν ηλικία κάτω των 40 ετών. Όλες τους υποβλήθηκαν σε «γαστρικό μανίκι» (γαστρεκτομή sleeve), μία βαριατρική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται μεγάλο τμήμα του στομάχου.
Οι επιστήμονες τις παρακολούθησαν πριν και 6 μήνες μετά από την επέμβαση. Μεταξύ άλλων, μέτρησαν δείκτες της γονιδιακής έκφρασης που σχετίζονται με την όρεξη και την αναπαραγωγή (CART και λεπτίνη).
Όπως διαπίστωσαν, μετά την επέμβαση υπήρξε σημαντική μείωση στην έκφραση αυτών των δεικτών. Βελτιώθηκαν επίσης βασικές ορμόνες της γονιμότητας, όπως οι:
- FSH
- LH
- Οιστραδιόλη
- AMH
Με απλά λόγια: η μοριακή και ορμονική απορρύθμιση που «μπλοκάρει» την ωορρηξία, είχε αρχίσει να υποχωρεί έξι μήνες μετά την βαριατρική επέμβαση.
«Γέφυρα» γονιμότητας
Σε τρίτη δημοσίευση στην επιθεώρηση Antioxidants, οι επιστήμονες ανέδειξε τον ρόλο του μονοξειδίου του αζώτου (NO) ως «γέφυρας» ανάμεσα στον μεταβολισμό και τη γονιμότητα. Και αυτή η μελέτη διεξήχθη σε γυναίκες με νοσογόνο παχυσαρκία. Μετά τη βαριατρική επέμβαση αυξήθηκε η έκφραση του ενζύμου eNOS (που παράγει NO), ενώ μειώθηκαν δείκτες οξειδωτικού στρες.
Το NO βελτιώνει τη μικροκυκλοφορία και την αγγειακή λειτουργία στις ωοθήκες και στο ενδομήτριο. Και οι δύο είναι κρίσιμες για την ωρίμανση ωαρίων, την ωορρηξία και την εμφύτευση εμβρύου.
«Βλέπουμε ότι η απώλεια βάρους μέσω της βαριατρικής δεν αλλάζει μόνο το νούμερο στη ζυγαριά. Επαναρυθμίζει μοριακά «ρολόγια» που σχετίζονται με τη γονιμότητα», σημειώνει ο κ. Βώρος.
Τα ευρήματα συνολικά σκιαγραφούν μια νέα, ολοκληρωμένη προσέγγιση για γυναίκες με νοσογόνο παχυσαρκία και υπογονιμότητα: προσεκτικός προεγχειρητικός έλεγχος, εξατομικευμένη επιλογή τεχνικής (π.χ. sleeve), στενή μετεγχειρητική παρακολούθηση θρέψης (σίδηρος, Β12, φυλλικό, D), και σωστός χρονισμός προσπάθειας σύλληψης.
Η βαριατρική χειρουργική μπορεί στο σωστό πλαίσιο να λειτουργήσει ως θεραπευτική «γέφυρα» που αποκαθιστά τη φυσική γονιμότητα και μειώνει κινδύνους της κύησης.
«Η βαριατρική δεν είναι «συντόμευση»· είναι μία ιατρική παρέμβαση με βαθύ βιολογικό αντίκτυπο. Ρυθμίζει γονίδια όπως τη λεπτίνη, αποκαθιστά την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου και τελικά ξαναδίνει ελπίδα σε γυναίκες που δυσκολεύονται να γίνουν μητέρες», καταλήγει ο κ. Βώρος.
Φωτογραφία: iStock
