Οι επιστήμονες εξηγούν ότι κάθε βαθιά ανάσα, σαν βαθύς αναστεναγμός, βοηθά τους πνεύμονες να επανέλθουν στη φυσική τους ισορροπία.
Η επιφάνεια των πνευμόνων καλύπτεται με ένα υγρό που αυξάνει την ευκαμψία τους. Αυτό το υγρό έχει τη μεγαλύτερη επίδραση όταν παίρνετε βαθιές αναπνοές κατά καιρούς, όπως ανακάλυψαν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης (ETH Zurich) χρησιμοποιώντας εξελιγμένες τεχνικές μέτρησης στους πνεύμονες.
Περισσότερα από τα μισά πρόωρα μωρά που γεννιούνται πριν από την 28η εβδομάδα της εγκυμοσύνης αναπτύσσουν σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας λίγο μετά τη γέννηση. Καθώς οι πνεύμονές τους δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί πλήρως, παράγουν πολύ λίγο από το φαινομενικά «μαγικό» υγρό που μειώνει την επιφανειακή τάση στους πνεύμονες. Ως αποτέλεσμα, ορισμένες κυψελίδες καταρρέουν και οι πνεύμονες δεν μπορούν να λάβουν αρκετό οξυγόνο.
Οι ερευνητές δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Science Advances.
Οι πνεύμονες γίνονται πιο εύκαμπτοι
Μέχρι πριν από 40 χρόνια, αυτό συνήθως σήμαινε θάνατο. Αλλά στη συνέχεια, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι παιδίατροι ανέπτυξαν μια διαδικασία που έσωζε ζωές: εξήγαγαν το υγρό από τους πνεύμονες των ζώων και το εγχύουν στους πνεύμονες πρόωρων μωρών.
«Αυτό λειτουργεί πολύ καλά στα νεογνά», λέει ο Jan Vermant, καθηγητής στο ETH Zurich. «Το υγρό καλύπτει ολόκληρη την επιφάνεια, καθιστώντας τους πνεύμονες πιο εύκαμπτους».
Αλλά ακόμη και σε ενήλικες, οι πνεύμονες μπορεί να παρουσιάσουν βλάβη. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, περίπου 3.000 άνθρωποι στην Ελβετία ανέπτυξαν σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας. Η έγχυση επιφανειοδραστικού υγρού από πνεύμονες ζώων στους πνεύμονες ενηλίκων, ωστόσο, δεν βοηθάει.
«Αυτό δείχνει ότι δεν πρόκειται μόνο για τη μείωση της επιφανειακής τάσης», όπως δηλώνει ο Vermant. «Πιστεύουμε ότι οι μηχανικές τάσεις μέσα στο υγρό παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο».
Σε συνεργασία με επιστήμονες από την Ισπανία, το Βέλγιο και τις ΗΠΑ, η ερευνητική του ομάδα αξιοποίησε εξελιγμένες τεχνικές μέτρησης για να διερευνήσει με ακρίβεια πώς συμπεριφέρεται το πνευμονικό υγρό όταν τεντώνεται και επανασυμπιέζεται στο εργαστήριο. Το υγρό στο σώμα μας υπόκειται επίσης σε παρόμοιες κινήσεις, όταν οι πνεύμονες διαστέλλονται κατά την εισπνοή και συστέλλονται ξανά κατά την εκπνοή.
Το αίσθημα ανακούφισης στο στήθος
Στα πειράματά τους, οι ερευνητές προσομοίωσαν τις κινήσεις των φυσιολογικών και ιδιαίτερα των βαθιών αναπνοών (αναστεναγμό) — μετρώντας την επιφανειακή τάση του υγρού.
Οι ερευνητές μελέτησαν πώς αλλάζει η επιφανειακή τάση του πνευμονικού υγρού κατά την αναπνοή. Όσο πιο ελαστικοί είναι οι πνεύμονες, τόσο πιο εύκολα διαστέλλονται και συστέλλονται, διευκολύνοντας την αναπνοή.
Στην επιφάνεια των πνευμόνων υπάρχει ένα πολύ λεπτό υγρό που αποτελείται από πολλά στρώματα. Το εξωτερικό στρώμα είναι πιο «σκληρό», ενώ τα στρώματα από κάτω είναι πιο «μαλακά».
Όταν αναπνέουμε ρηχά για αρκετή ώρα, αυτά τα στρώματα «ξεστρατίζουν» από την ιδανική τους μορφή. Με μια βαθιά αναπνοή (αναστεναγμό) το υγρό διαστέλλεται και συμπιέζεται έντονα, επαναφέροντας τα στρώματα στη σωστή τους διάταξη.
Αυτό μειώνει την επιφανειακή τάση στο υγρό και κάνει τους πνεύμονες πιο ευέλικτους — γι’ αυτό νιώθουμε εκείνο το αίσθημα ανακούφισης στο στήθος μετά από έναν βαθύ αναστεναγμό.
Φωτογραφία iStock
