Πρόκειται για βοηθητική μεταμόσχευση από γενετικά τροποποιημένο χοίρο σε ζωντανό άνθρωπο-λήπτη, την οποία έκανε μια ομάδα γιατρών σε νοσοκομείο της Κίνας.
Η πρώτη στον κόσμο ξενο – μεταμόσχευση ήπατος, από χοίρο σε άνθρωπο εν ζωή, περιγράφεται σε δημοσίευση στο περιοδικό «Journal of Hepatology». Είναι η πρώτη φορά που για 38 ολόκληρες ημέρες ο ασθενής έζησε χωρίς επιπλοκές.
Ο ασθενής επέζησε συνολικά για 171 ημέρες και αυτό αποτελεί, σύμφωνα με τους συγγραφείς, απόδειξη ότι το γενετικά τροποποιημένο συκώτι των χοίρων μπορεί να υποστηρίξει βασικές μεταβολικές και συνθετικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Την ίδια στιγμή, βέβαια, η περίπτωση ανέδειξε τις σοβαρές επιπλοκές που εξακολουθούν να περιορίζουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα τέτοιων μεταμοσχεύσεων.
Η μεταμόσχευση πραγματοποιήθηκε σε έναν άνδρα 71 ετών με κίρρωση του ήπατος λόγω ηπατίτιδας Β και με ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Ο ασθενής δεν πληρούσε τα κριτήρια για χειρουργική αφαίρεση ή μεταμόσχευση ανθρώπινου ήπατος.
Οι γιατροί εμφύτευσαν ένα βοηθητικό μόσχευμα από έναν γενετικά τροποποιημένο χοίρο Diannan (τυπικό είδος της Κίνας), στο οποίο είχαν γίνει δέκα γονιδιακές τροποποιήσεις, μεταξύ των οποίων ανθρώπινων γονιδίων, με στόχο την ενίσχυση της ανοσολογικής συμβατότητας, δηλαδή να μην το απορρίψει ο οργανισμός του λήπτη.
Γενετικά τροποποιημένοι νεφροί και καρδιές χοίρων έχου μεταμοσχευθεί με κάποια μικρή επιτυχία σε ανθρώπους, ενώ συκώτια χοίρων έχουν μεταμοσχευθεί σε άτομα που ήταν εγκεφαλικά νεκρά. Ωστόσο, υπήρχαν ανησυχίες για την μεταμόσχευση ήπατος, καθώς η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη.
Δείτε επίσης: Έγινε η πρώτη πειραματική μεταμόσχευση πνεύμονα από χοίρο σε άνθρωπο
Σε αντίθεση με τις καρδιές και τα νεφρά που έχουν πιο περιορισμένες λειτουργίες, το ήπαρ είναι πιο περίπλοκο στην αντικατάσταση με ένα όργανο χοίρου, επειδή είναι μεγάλο και έχει διπλή παροχή αίματος και πολλαπλές λειτουργίες. Το ήπαρ φιλτράρει το αίμα, απομακρύνει τις τοξίνες και τα απόβλητα, επεξεργάζεται θρεπτικά συστατικά, αποτοξινώνει επιβλαβείς ουσίες, παράγει χολή για να βοηθήσει στην πέψη, παράγει πρωτεΐνες που βοηθούν στην πήξη του αίματος και παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
Πως ανταποκρίθηκε το μόσχευμα
Το μόσχευμα λειτούργησε αποτελεσματικά τον πρώτο μήνα μετά την επέμβαση, παράγοντας χολή και συνθέτοντας παράγοντες πήξης, χωρίς ενδείξεις υπεροξείας ή οξείας απόρριψης. Ωστόσο, την 38η ημέρα, παρουσιάστηκε θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια, μια σοβαρή επιπλοκή που σχετίζεται με την ξενομεταμόσχευση.
Το μόσχευμα αφαιρέθηκε και η επιπλοκή αντιμετωπίστηκε επιτυχώς φαρμακευτικά και με πλασμαφαίρεση. Παρά την προσωρινή σταθεροποίηση, ο ασθενής υπέστη επανειλημμένα επεισόδια αιμορραγίας από το ανώτερο πεπτικό και τελικά κατέληξε την 171η ημέρα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, χιλιάδες ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο εν αναμονή μεταμόσχευσης οργάνων, λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας. Μόνο στην Κίνα, εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς εμφανίζουν ηπατική ανεπάρκεια κάθε χρόνο, ωστόσο μόλις περίπου 6.000 έλαβαν μεταμόσχευση ήπατος το 2022.
Η συγκεκριμένη πρωτοποριακή περίπτωση ανοίγει νέους δρόμους για την κάλυψη του τεράστιου κενού μεταξύ ζήτησης και προσφοράς οργάνων.
«Αυτή η μελέτη αποτελεί ορόσημο στην ηπατολογία», σημειώνει σε συνοδευτικό άρθρο ο Χάινερ Βεντεμάιερ, συνεκδότης του «Journal of Hepatology» και καθηγητής στο Τμήμα Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας, Λοιμωδών Νοσημάτων και Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Ανόβερου. Όπως εξηγεί, «δείχνει ότι ένα γενετικά τροποποιημένο ήπαρ χοίρου μπορεί να μεταμοσχευθεί και να επιτελέσει βασικές ηπατικές λειτουργίες σε έναν άνθρωπο».
Δείτε επίσης: Άνδρας με τύπου 1 διαβήτη άρχισε να παράγει ινσουλίνη με μεταμόσχευση γενετικά τροποποιημένων κυττάρων
Την ίδια ώρα, υπογραμμίζει τις βιολογικές και ηθικές προκλήσεις που υπάρχουν πριν από την εφαρμογή τέτοιων προσεγγίσεων σε ευρύτερη κλινική χρήση. «Η ξενομεταμόσχευση μπορεί να ανοίξει εντελώς νέους δρόμους για ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια, οξεία έξαρση χρόνιας ηπατικής ανεπάρκειας και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Μια νέα εποχή για τις μεταμοσχεύσεις στην ηπατολογία έχει μόλις ξεκινήσει», καταλήγει.
Φωτογραφία iStock
