Σε ποιες ομάδες του πληθυσμού είναι συχνότερη. Οι κίνδυνοι από την καθυστερημένη διάγνωση και θεραπεία.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι η κύρια αιτία εγχείρησης στην κοιλιά στα παιδιά και μία από τις πιο συχνές αιτίες επείγουσας χειρουργικής επέμβασης παγκοσμίως. Μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι συχνότερη στις ηλικιακές ομάδες 5 έως 45 ετών.
Υπολογίζεται ότι το 8,6% των ανδρών και το 6,7% των γυναικών την έχουν εκδηλώσει κάποια στιγμή στη ζωή τους. Σε ετήσια βάση, εξ άλλου, καταγράφονται 100 έως 223 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα εκδηλώνεται ξαφνικά και εξελίσσεται γρήγορα. Οι ασθενείς συνήθως απευθύνονται στους γιατρούς εντός του πρώτου 24ωρου από την έναρξη των συμπτωμάτων τους. Η άμεση ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη διότι, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, αναφέρουν οι SOS Ιατροί.
Όπως εξηγούν, η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένα μικρό σωληνοειδές όργανο που συνδέεται με ένα τμήμα του παχέος εντέρου (τυφλό έντερο), στο κάτω δεξιό μέρος της κοιλιάς. Αν και για χρόνια θεωρούταν «άχρηστο» υπόλειμμα της εξέλιξης, σήμερα είναι γνωστό ότι παίζει ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα, ιδίως κατά την παιδική ηλικία.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδούς αποφύσεως, η οποία συνήθως οφείλεται σε απόφραξη του αυλού της. Η απόφραξη μπορεί να προκαλείται από κόπρανα, υπερπλασία λεμφοειδικού ιστού (π.χ. μετά από ιογενή λοίμωξη) ή, σπανιότερα, από ξένα σώματα ή παράσιτα.
Η απόφραξη οδηγεί σε συσσώρευση βλέννας και βακτηρίων, καθώς και σε φλεγμονή. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η κατάληξη είναι ρήξη της απόφυσης.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα προκαλεί χαρακτηριστικά συμπτώματα, όπως πόνος στην κοιλιά που αρχίζει γύρω από τον ομφαλό και στη συνέχεια μετατοπίζεται στο κάτω δεξιό μέρος της κοιλιάς (λέγεται σημείο McBurney). Άλλα συμπτώματα είναι:
- Ανορεξία (συχνά προηγείται του πόνου)
- Ναυτία και έμετος
- Πυρετός (στην αρχή συνήθως είναι ήπιος)
- Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
- Ευαισθησία στην κοιλιά (ιδίως κατά την απόσυρση της πίεσης – λέγεται θετικό σημείο Blumberg)
Στα παιδιά και τους ηλικιωμένους τα συμπτώματα μπορεί να είναι άτυπα ή πιο ήπια, γεγονός που δυσχεραίνει τη διάγνωση. Συχνά παρατηρείται ευερεθιστότητα, λήθαργος ή ανορεξία.
Διάγνωση και θεραπεία
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα διαγιγνώσκεται με συνδυασμό της κλινικής εξέτασης με αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις.
Κατά την κλινική εξέταση, ο γιατρός πραγματοποιεί ψηλάφηση για να ελέγξει την εντόπιση και την ένταση του πόνου, καθώς και την ύπαρξη σημείων φλεγμονής. Στις αιματολογικές εξετάσεις θα παρατηρηθούν ενδείξεις λοίμωξης (λευκοκυττάρωση, δηλαδή λευκά αιμοσφαίρια) και φλεγμονής (αυξημένη C-αντιδρώσα πρωτεΐνη ή CRP).
Οι απεικονιστικές εξετάσεις που συνιστώνται είναι το υπερηχογράφημα κοιλίας (είναι χρήσιμο, κυρίως στα παιδιά και τις εγκύους) και η αξονική τομογραφία (έχει πολύ υψηλή ακρίβεια στη διάγνωση και τον εντοπισμό πιθανών επιπλοκών).
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα κατά κανόνα αντιμετωπίζεται με χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς αποφύσεως (σκωληκοειδεκτομή). Αυτή μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά (μέσω μικρών τομών) ή με ανοιχτό χειρουργείο. Η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή έχει ταχύτερη ανάρρωση και λιγότερο πόνο. Η ανοιχτή σκωληκοειδεκτομή, όμως, είναι κατάλληλη για πιο σύνθετες περιπτώσεις ή όταν υπάρχει ρήξη της αποφύσεως (ραγείσες περιπτώσεις). Πριν και μετά την χειρουργική επέμβαση, χορηγούνται στον ασθενή αντιβιοτικά.
Οι πιθανές επιπλοκές
Όταν καθυστερεί η διάγνωση και η αντιμετώπιση, η οξεία σκωληκοειδίτιδα μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:
- Ρήξη της σκωληκοειδούς. Οδηγεί στην περιτονίτιδα, που είναι σοβαρή φλεγμονή όλου του περιτοναίου. Το περιτόναιο είναι ένας λεπτός υμένας που επενδύει την κοιλότητα της κοιλιάς και περιβάλλει τα σπλάγχνα.
- Απόστημα εντός κοιλιάς
- Επιπλοκές μετά από ρήξη, που απαιτούν πιο εκτεταμένη νοσηλεία
Οι επιπλοκές είναι πολύ συχνότερες στα παιδιά, στους ηλικιωμένους και στις εγκύους, λόγω της άτυπης εικόνας και της καθυστέρησης στη διάγνωση.
Ομάδες υψηλού κινδύνου και πότε να πάτε στον γιατρό
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε άνθρωπο. Περισσότερο κινδυνεύουν όμως ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως:
- Τα άτομα ηλικίας 10-30 ετών
- Τα αγόρια και οι άνδρες
- Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό σκωληκοειδίτιδας
Είναι επίσης συχνότερη μετά από ιογενείς λοιμώξεις ή αλλαγές στη διατροφή.
Στον γιατρό πρέπει να απευθυνθούν αμέσως για εξέταση όσοι έχουν:
- Συνεχή πόνο στην κοιλιά, ο οποίος μετατοπίζεται
- Πυρετό, ναυτία, ανορεξία
- Πόνο που χειροτερεύει με το περπάτημα ή το βήχα
«Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι μια επείγουσα χειρουργική κατάσταση που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Η σωστή ενημέρωση, η προσεκτική παρατήρηση των συμπτωμάτων και η άμεση ιατρική φροντίδα είναι το «κλειδί» για την ασφάλεια και την αποφυγή επικίνδυνων επιπλοκών», τονίζουν οι ειδικοί. «Η φράση “είναι απλός στομαχόπονος” μπορεί να είναι επικίνδυνη. Όταν ο πόνος είναι ύποπτος, είναι προτιμότερο να τον ελέγξει γιατρός, παρά να τον αγνοήσουμε».
Φωτογραφία: iStock
