Τα αποτελέσματα της πολύχρονης έρευνας της καταξιωμένης επιστήμονος, Δόκτωρος Μαρίας Θεοδούλου, γεννούν ελπίδες για τη ριζική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του καρκίνο του μαστού, πριν καν αυτές εμφανιστούν.

Η γιατρός Μαρία Θεοδούλου με καταγωγή από την Κύπρο και συγκεκριμένα από την κατεχόμενη Κερύνεια και την Αραδίππου, συμβάλλει εδώ και χρόνια τα μέγιστα για την εξεύρεση θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού. Η ιστορία της αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα, που αποδεικνύει πως ποτέ δεν είναι αργά για εκπαίδευση, εξειδίκευση, διάκριση, ανεξαρτήτως οικογενειακής και οικονομικής κατάστασης. Μεγαλωμένη από γονείς εργατικούς -που δεν είχαν καν τελειώσει το δημοτικό και μετανάστευσαν στην Αμερική για ένα καλύτερο μέλλον- σήμερα η δόκτωρ Θεοδούλου είναι διεθνώς αναγνωρισμένη για την έρευνά της.

Στα 31 της χρόνια όταν η κόρη της ήταν επτά ετών άρχισε να σκέφτεται σοβαρά το μέλλον της και ήθελε η κόρη της να νιώθει περήφανη για αυτήν, τόσο ως μάνα όσο και ως γυναίκα. Της άρεσαν τα δικηγορικά, και τότε δούλευε σε γραφείο ταξιδιών, όταν αποφάσισε να πάει στο πανεπιστήμιο.

«Πού να πάω, είχα μια κόρη, δούλευα 3 δουλειές και υπήρχε μια σχολή στη Νέα Υόρκη, που σε θέλανε, εάν ήθελες να αποκτήσεις κάτι πιο πολύ, ήταν μόνο για το βράδυ, με δεχτήκανε, έπαιρνα την κόρη μου μαζί μου.»

Η καθηγήτρια της, την παρότρυνε να συνεχίσει στον τομέα των επιστημών της ιατρικής, με την ίδια αρχικά να διστάζει.

«Της λέω είμαι μεγάλη σε ηλικία, είμαι μεγάλη, έχω μωρό πρέπει να δουλέψω. Και μου είπε ας κάνουμε τα μαθηματικά, χρειάζεσαι 4 χρόνια στο πανεπιστήμιο, χρειάζεσαι 4 χρόνια στο Mercol school, και μετά χρειάζεσαι 3 ή 6 αναλόγως τι θα κάνεις και τι θα αγαπήσεις. Και της λέω ακριβώς θα είμαι 40 και. Και η καθηγήτρια μου απάντησε θα φτάσεις 40 ότι και να κάνεις και να σκεφθείς που θες να είσαι στα 40 και. Αυτό ήτανε! Άλλαξα όλο το πρόγραμμα μου, μπήκα στις επιστήμες.»

Η καθημερινότητα της ήταν απαιτητική, δούλευε, πήγαινε στο πανεπιστήμιο μαζί με την κόρη της και διάβαζε. Είχε την υποστήριξη των γονιών της και ένα πιάτο φαγητό το βράδυ που επέστρεφε στο σπίτι. Συνέχισε στην ιατρική και την ογκολογία κάνοντας γρήγορα μεγάλα άλματα στην καριέρα της.

«Όταν έφτασε η στιγμή που ο πατέρας μου είχε καρκίνωμα μεταστατικό, και η μαμά μου αρρώστησε τότε έλεγαν δόξα τω Θεώ που έγινες γιατρός, και μας βοηθάς, ήταν το πιο δύσκολο που έκανα στη ζωή μου, να προσπαθώ να θεραπεύσω τους γονείς μου.»

Η απόφαση της να εργαστεί στον τομέα της έρευνας για τον καρκίνο του μαστού και τις μεταστάσεις του ήρθε όταν μετά από μια εξέταση, εντοπίστηκε στο μαστό της ένα ύποπτο κουβαράκι. Τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά και έπρεπε να αφαιρεθεί για να εξακριβωθεί περί τίνος πρόκειται. Τα αποτελέσματα έδειξαν καλοήθεια. Αυτή της η εμπειρία σε συνδυασμό με μια συζήτηση που είχε με την κόρη της, της δίδαξαν πως δεν πρέπει να φοβάται τον καρκίνο αλλά να βρει τρόπο να τον αντιμετωπίσει.

Η έρευνα της ίδιας και της ομάδας της άρχισε το 1991.

«Υπάρχει ένα είδος καρκίνωμα του μαστού που λέγεται HER2/neu, περίπου 15 % από όλους τους ασθενείς που έχουν καρκίνο του μαστού θα έχουν αυτό το Protein πάνω στα κύτταρα τα κακοήθεις, εγώ άρχισα τα πειράματα σε αυτό το είδος.»

Πέρασαν από πολλά στάδια, από πολλά πειράματα μέχρι που έφτασαν στα σημερινά σπουδαία και ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και εξηγεί πως λειτουργεί αυτή η θεραπεία. Στόχος είναι να εξουδετερωθεί ο καρκίνος πριν γίνει μετάσταση, να διαλυθεί, πριν υπάρξουν μεταστάσεις.

«Είναι αντίσωμα που έχουμε κολλήσει χημειοθεραπεία πάνω και όταν αυτό το αντίσωμα μπορεί να βρει το κακοήθης κύτταρο, είναι που λιώνει εκεί που έχει κολλήσει και αυτά τα molecules της χημειοθεραπείας τα τρώνε τα κύτταρα τα κακοήθεις, χωρίς να το καταλάβουνε και εξαφανίζονται και όχι μόνο εκεί που κόλλησε αλλά που είναι δίπλα.»

Είναι αντισώματα με χημειοθεραπεία;

«Ναι – ναι αλλά δεν είναι με τις παρενέργειες που βλέπουμε με τη χημειοθεραπεία δεν είναι χημειοθεραπεία, είναι ένα είδος χημειοθεραπείας τώρα που είναι βιολογικό, και εκείνο που θα δούμε μεγάλες αλλαγές είναι στα εμβόλια που μπορούμε να δώσουμε. Έχουμε εμβόλια τώρα που είναι χρόνια σε πειράματα που μπορούν να σβήσουν την προχώρηση ενός καλοήθη κυττάρου να γίνει κακοήθης κύτταρο και αυτό τρομερό.»

Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί σε όλους τους εμπλεκόμενους.

«Δηλώσαμε πως εάν πάρουν αυτή τη θεραπεία προτού γίνουν μεταστάσεις, πριν την εγχείρηση σε γυναίκες που έχουν καρκίνωμα μαστού που είναι 2,0 οι αδένες που έχουν μεταστάσεις εάν δημιουργήσουμε σε αυτά τα HER2+ νωρίς – νωρίς, είδαμε στην εγχείρηση είχανε σβήσει πιο πολύ δε βρίσκαμε κακοήθεις ούτε στο μαστό ούτε στους αδένες, όχι 100/100 αλλά τρομερά αποτελέσματα και αυτές οι γυναίκες είχαν πιο πολύ ζωή χωρίς μεταστάσεις. Θεέ μου δε θα χρειαστώ ποια. Αυτό είναι το γκολ το δικό μου.»

Έρευνες για τον καρκίνο του μαστού και τις μεταστάσεις, γίνονται σε πολλές χώρες ταυτόχρονα με τους επιστήμονες να είναι σε συνεχή επικοινωνία. Αυτό σημειώνει θα αλλάξει προς το καλύτερο τις θεραπείες που θα λαμβάνουν οι ασθενείς τα επόμενα χρόνια.

«Είμαι και εγώ μπλεγμένη και είμαι πολύ περήφανη που δουλεύω με επιστήμονες που κοιτάζουν κύτταρα στο αίμα, που θα μπορούν να κάνουν διάγνωση καρκίνωμα του μαστού προτού δείξει η μαστογραφία, και εάν αυτά τα κύτταρα βρεθούνε βέβαια σε κάποιους που έχει πιο πολύ κίνδυνο, ίσως κληρονομικό ή μαμά είχε καρκίνο ή γιαγιά και αυτά τα κύτταρα είναι θετικά τότε μπορούμε να κάνουμε αναλύσεις που θα δείξουν πιο πολύ, παρά μόνο μαστογραφία, για εμένα αυτό είναι ουάο.»

Ο μέσος όρος ηλικίας των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού έχει μειωθεί κατά πολύ. Καταγράφονται μάλιστα περιστατικά από την ηλικία των 20 ετών. Την ίδια ώρα όλο και μικρότεροι σε ηλικία είναι οι ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου και του προστάτη.

«Νομίζω πως έχουμε κάνει λάθος, διαβάζουμε κάνουμε δίαιτες κάνουμε όλα αυτά για να χάσουμε βάρος, πίνουμε αλκοόλ. Υπάρχει κάτι που είναι κληρονομικό και ακόμα δεν έχουμε καταλάβει όλα τα διαφορετικά τα κληρονομικά. Αλλά υπάρχει και ο τρόπος ζωής και πρέπει να μιλάμε στα παιδιά μας 12 – 15 ετών που είναι όλες οι ορμονοαλλαγές, Η νεολαία μας πίνει πολύ, το τσιγάρο έχει ξαναγυρίσει προ πάντως στη νεολαία. Κάτι κάνουμε λάθος. Και το στρες πως ζούμε τη ζωή μας. Βέβαια, τα πολιτικά δεν υπάρχει πουθενά που κάποιος να αισθάνεται ασφάλεια και αυτό στεναχωράει και όταν έχεις στεναχώρια και όλα αυτά μέσα μας.»

Η επαγγελματική της σχέση με το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου άρχισε κοντά στο 2003, τότε που η Δρ Γιόλα Μάρκου ανέλαβε για πρώτη φορά τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού στο νησί μας. Δυο από τις πρώτες ασθενείς της επισκέπτονταν ήδη το Memorial στην Αμερική και εξετάζονταν από τη γιατρό Μαρία Θεοδούλου.

«Ήμουν εγώ και η γιατρός η Κακουρή, είχαμε τεράστια ευθύνη και ξαφνικά βρήκα αυτή την εξαιρετική επιστήμονα στο καλύτερο κέντρο του κόσμου και λέω δε με νοιάζει θα τις στέλνω μαιλ. Η Ευρώπη τότε ήταν πολύ συντηρητική, δεν υπήρχε τόση επικοινωνία. Η Αμερική τότε ήταν πολύ πιο μπροστά, όχι ότι δεν υπήρχαν στην Ευρώπη τα φάρμακα. Και ήταν φοβερό και η Μαρία με πολύ αγάπη μας βοηθούσε σε ό,τι γνώμη θέλαμε, διότι δεν είναι ότι δεν ξέρεις, είναι ότι όταν ζεις σε μια μικρή χώρα έχεις μεγάλη ανασφάλεια. Εκεί είναι μεγάλες ομάδες, εμείς ήμασταν μικρή ομάδα του καρκίνου του μαστού. Σιγά – σιγά προχωρήσαμε, τα σύνορα έχουν ανοίξει. Τώρα εμείς συνεργαζόμαστε με όλα τα μεγάλα γκρουπ και της Ευρώπης και της Αμερικής. Αλλά το στήριγμα που μας έδινε ήταν απίστευτο.»

Και όλα αυτά φυσικά αφιλοκερδώς. Μέσα από την επικοινωνία μάθαιναν περισσότερα και οι δυο πλευρές. Σήμερα λέει με χαμόγελο πως δε χρειάζονται τις συμβουλές της αλλά συμμετέχουν όλοι μαζί σε έρευνες και σεμινάρια.

Δείτε το ρεπορτάζ της Όλγας Κωνσταντίνου