Ποιες συμπεριφορές κατά την οδήγηση επηρεάζει. Τα ευρήματα της παρακολούθησης δεκάδων εθελοντών επί έναν χρόνο.
Οι ηλικιωμένοι οδηγοί με σοβαρή κατάθλιψη εκδηλώνουν άθελά τους ριψοκίνδυνες συμπεριφορές που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο τροχαίου ατυχήματος, προειδοποιούν επιστήμονες από τις ΗΠΑ.
Ακόμα κι αν παίρνουν με συνέπεια τα αντικαταθλιπτικά φάρμακά τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες:
- Να πατάνε απότομα το φρένο
- Να οδηγούν με μεγάλη ταχύτητα
- Να στρίβουν απότομα
- Να έχουν απρόβλεπτη οδική συμπεριφορά
Καθώς αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, αυξάνονται και οι ηλικιωμένοι που οδηγούν έως προχωρημένη ηλικία. Στις ΗΠΑ, λ.χ., υπολογίζεται ότι έως το 2050 το ένα τέταρτο των οδηγών θα έχουν ηλικία άνω των 65 ετών.
Η κατάθλιψη προσβάλλει το τουλάχιστον 8% των ενηλίκων. Ειδικά στους ηλικιωμένους, όμως, είναι πολύ συχνότερη. Πρόσφατη συνδυασμένη ανάλυση 48 προγενέστερων κλινικών μελετών έδειξε ότι το 28% των ηλικιωμένων πάσχουν από αυτήν. Σε πολλές περιπτώσεις, η κατάθλιψη είναι σοβαρή.
Η σοβαρή κατάθλιψη (ή μείζονα καταθλιπτική διαταραχή) σχετίζεται με νοητικές διαταραχές, που μπορεί να υπονομεύσουν την ασφάλεια στην οδήγηση. Στην πραγματικότητα, παλαιότερες μελέτες την έχουν συσχετίσει με αυξημένο κίνδυνο τροχαίου ατυχήματος, ανεξαρτήτως ηλικίας, λένε οι ερευνητές.
Σε προηγούμενη μελέτη τους, εξ άλλου, είχαν ανακαλύψει ότι οι καταθλιπτικοί ηλικιωμένοι έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να περάσουν οριακά ή να αποτύχουν στα καθιερωμένα τεστ οδήγησης.
Η νέα μελέτη
Για να διερευνήσουν περαιτέρω το θέμα, οι ερευνητές ενέταξαν στη μελέτη τους 395 ηλικιωμένους οδηγούς. Οι 85 εξ αυτών είχαν διαγνωσθεί με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Η μέση ηλικία των πασχόντων από κατάθλιψη ήταν τα 69 έτη. Οι λοιποί συμμετέχοντες είχαν μέση ηλικία 70 ετών.
Το 70% των πασχόντων από κατάθλιψη ήταν γυναίκες. Στους συμμετέχοντες χωρίς τη διαταραχή, το ποσοστό των γυναικών ήταν 49%.
Οι ερευνητές τοποθέτησαν στα οχήματά τους ειδικές συσκευές καταγραφής δεδομένων για να αναλύσουν τον τρόπο που οδηγούσαν.
Η περίοδος παρακολουθήσεως των εθελοντών ήταν 1,1 έτος κατά μέσον όρο. Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Network Open.
Τα ευρήματα
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η κατάθλιψη σχετιζόταν με αύξηση στην συχνότητα αλλά και στη σοβαρότητα της ριψοκίνδυνης οδηγικής συμπεριφοράς.
Ειδικότερα, οι καταθλιπτικοί ηλικιωμένοι είχαν σχεδόν διπλάσια επεισόδια επιτάχυνσης του οχήματός τους (κατά μέσον όρο 37 έναντι 20). Είχαν επίσης υπερδιπλάσια απότομα φρεναρίσματα και 40% περισσότερες απότομες στροφές. Μάλιστα οι διαφορές αυτές παρατηρήθηκαν παρότι οδηγούσαν λιγότερες ημέρες του μήνα και διήνυαν μικρότερες αποστάσεις.
Οι συσχετίσεις αυτές παρέμειναν ισχυρές και όταν οι επιστήμονες συνυπολόγισαν άλλους συμβάλλοντες παράγοντες, όπως:
- Η υποκείμενη κατάσταση της υγείας των συμμετεχόντων
- Όλα τα πιθανά φάρμακα που έπαιρναν
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η κατάθλιψη είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας που επηρεάζει την οδήγηση, σημειώνουν οι ερευνητές στο άρθρο τους. Και χαρακτηρίζουν τα ευρήματά τους «ανησυχητικά», δεδομένου ότι ως φαίνεται θέτει τους πάσχοντες σε αυξημένο κίνδυνο τροχαίου.
Γι’ αυτό τον λόγο συνιστούν τακτικό προληπτικό έλεγχο της ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων οδηγών. Καλό θα ήταν επίσης να ενσωματωθεί ο έλεγχος αυτός στην αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης, ώστε να μειωθούν τα τροχαία, καταλήγουν.
Φωτογραφία: iStock
