Καρκίνος του Πνεύμονα: Η σιωπηλή απειλή

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο, παγκοσμίως. Επιπλέον είναι ο δεύτερος σε συχνότητα διάγνωσης καρκίνος, μετά τον καρκίνο του προστάτη στους άνδρες και τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες.

Σύμφωνα με τον κ. Ευάγγελο Φεργάδη, Επιμελητή Β’ Παθολογικής-Ογκολογικής Κλινικής & Υπεύθυνο ιατρό «ΟΙΚΟΘΕΝ», Νοσοκομείο “Μεταξά”, αδρά, διαιρείται σε δύο υποκατηγορίες: τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που αποτελεί το 80% περίπου των διαγνώσεων και τον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που αφορά το 20% των διαγνώσεων.

Η κύρια αιτία εμφάνισης του καρκίνου του πνεύμονα συνδέεται με το κάπνισμα (ενεργητικό η παθητικό) ενώ ακολουθούν η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι συνθήκες που επικρατούν σε περιβάλλοντα εργασίας (βιομηχανικά μέταλλα, αμίαντος, χημικά συγκόλλησης κλπ), οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, η ιονίζουσα ακτινοβολία και το οικογενειακό ιστορικό μέσω κληρονομούμενων γενετικών αλλαγών.

Τα συμπτώματα είναι ποικίλα και μπορεί να ξεφύγουν της προσοχής. Ο βήχας, η αιμόπτυση, η δύσπνοια, το βράγχος φωνής, ο πόνος στο στήθος, στην πλάτη ή στον ώμο και η απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια είναι μερικά από τα πιο συχνά, που όμως συχνά αποδίδονται σε άλλες παθήσεις.

Η διάγνωση περιλαμβάνει τη χρήση διαφόρων εργαλείων, όπως οι απεικονιστικές τεχνικές (απλή ακτινογραφία, αξονική τομογραφία, PET/CT scan), η βρογχοσκόπηση, το διαβρογχικό ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, η κατευθυνόμενη βιοψία με βελόνη. Στη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα εμπλέκονται πια επιστήμονες από διάφορα επιστημονικά πεδία. Έχει πάψει πια να είναι υπόθεση ενός ειδικού. Πνευμονολόγοι, ακτινολόγοι, παθολογοανατόμοι και μοριακοί βιολόγοι, ογκολόγοι, ακτινοθεραπευτές και πυρηνικοί γιατροί, ακτινοφυσικοί, ενδοκρινολόγοι, καρδιολόγοι, ιατρεία πόνου, ειδικοί ψυχικής υγείας και κοινωνικοί λειτουργοί αλλά και διαιτολόγοι συνεργάζονται σε διεπιστημονικές ομάδες προκειμένου να προσφέρουν όχι μόνο επιμήκυνση της ζωής αλλά ποιότητα αυτής.

Κύριο μέλημα της πολιτικής υγείας και των ιατρών πρέπει να είναι η μείωση της συχνότητας εμφάνισης του καρκίνου του πνεύμονα, στοχεύοντας πρώτα τη διακοπή του καπνίσματος και στην προώθηση υγιεινών τρόπων διαβίωσης (όπως η άσκηση, η υγιεινή διατροφή, η φροντίδα για την υγεία) και στη συνέχεια η προσπάθεια προώθησης της έρευνας για την ανάπτυξη νέων θεραπειών.

Το τοπίο στο πεδίο των θεραπειών έχει αλλάξει θεαματικά τα τελευταία χρόνια και περιλαμβάνει τις κλασικές θεραπείες όπως το χειρουργείο, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία αλλά και συνδυασμούς αυτών με «έξυπνα» φάρμακα που στοχεύουν συγκεκριμένες μοριακές αλλαγές του καρκίνου αλλά και την ανοσοθεραπεία.

Η πρόοδος στον τομέα των θεραπειών στοχεύει στην ίαση μερικών εκ των ασθενών με πρώιμη ή τοπικά εκτεταμένη νόσο και στη μετατροπή του νοσήματος σε χρόνια νόσο σε όσους διαγιγνώσκονται με προχωρημένου σταδίου καρκίνο του πνεύμονα.

Θεραπείες που αναπτύχθηκαν αρχικά για τη μεταστατική νόσο, αλλά και νέα καινοτόμα φάρμακα βρίσκουν πλέον εφαρμογή σε πρώιμα στάδια ως θεραπείες που προηγούνται ενός χειρουργείου ή ως θεραπείες συντήρησης του αποτελέσματος μιας ριζικής θεραπείας (όπως είναι η χειρουργική εξαίρεση ή ο συνδυασμός χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας).

Πρόκειται για θεραπείες με υψηλό κόστος που οι ασθενείς στη χώρα μας μπορούν να έχουν πρόσβαση είτε μέσω του ΕΟΠΥΥ είτε μέσω κλινικών μελετών όταν πρόκειται για νέα φάρμακα.

Οι κλινικές μελέτες παρέχουν επίσης την ευκαιρία σε πολλούς ασθενείς να εξεταστούν για την παρουσία των συνήθων αλλά και σπανιότερων μεταλλάξεων σε πρώιμα στάδια της νόσου για τα οποία ο ΕΟΠΥΥ δεν αποζημιώνει την εκτέλεσή τους. Στο πεδίο των μελετών για την ανάπτυξη νέων θεραπειών συμμετέχουν στη χώρα μας πολλά νοσοκομεία, με κλινικές μελέτες σε πολλές διαφορετικές εκφράσεις του νοσήματος και σε όλα τα στάδια.

Κατά τη γνώμη μου, ο καρκίνος του πνεύμονα έχει αρχίσει να μετατρέπεται από θανατηφόρο νόσημα μικρής διάρκειας, σε χρόνια νόσο με συνεχώς βελτιούμενη ποιότητα και διάρκεια ζωής.