Ποιος είναι ο ρόλος τους και γιατί η αφαίρεσή τους δεν έχει επικίνδυνες επιπτώσεις στην υγεία.
Κάποτε, οι παιδίατροι συνιστούσαν σε όλα τα παιδιά να αφαιρούν τις αμυγδαλές τους, ακόμα κι αν ήσαν υγιή και δεν πάθαιναν συχνά πυώδη αμυγδαλίτιδα. Η πρακτική αυτή δεν εφαρμόζεται πλέον ευρέως, αλλά εγείρει ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Εάν οι αμυγδαλές δεν μας είναι απαραίτητες, γιατί τις έχουμε; Και τι ισχύει για άλλα όργανα, χωρίς τα οποία επίσης επιζούμε;
Μία θεωρία πρεσβεύει ότι αυτά τα μη-απαραίτητα όργανα εξυπηρετούσαν σημαντικές λειτουργίες στη ζωή των μακρινών προγόνων μας, αλλά όχι πια. Και μία άλλη ότι είναι χρήσιμα πολύ νωρίς στη ζωή, αλλά αργότερα περισσεύουν, αναφέρουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Τα όργανα αυτά δεν είναι ούτε ένα, ούτε δύο. Οι επιστήμονες του Χάρβαρντ παραθέτουν επτά όργανα και αδένες που δεν είναι άκρως απαραίτητα για την επιβίωσή μας.
Σκωληκοειδής απόφυση
Είναι το πιο γνωστό όργανο αφαιρούμενο όργανο, που πολλοί νομίζουν ότι δεν επιτελεί καμία λειτουργία στον οργανισμό. Νεώτερες μελέτες υποδηλώνουν πως τροφοδοτεί τον οργανισμό με ωφέλιμα βακτήρια μετά από επεισόδια διάρροιας.
Η σκωληκοειδής απόφυση έχει περίπου το μέγεθος του μικρού δακτύλου του χεριού. Κρέμεται από το κατώτερο, δεξιό τμήμα του παχέος εντέρου. Μπορεί να αποφραχθεί, να μολυνθεί και να αναπτύξει φλεγμονή (σκωληκοειδίτιδα). Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να καταπραϋνθεί με αντιβιοτική αγωγή ή να χρειασθεί επείγουσα χειρουργική εκτομή.
Αμυγδαλές
Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει ένα πολύπλοκο δίκτυ από λεμφαδένες, που αποτελούν τμήμα του συστήματος επιτήρησης που διαθέτει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Οι αμυγδαλές είναι σαν δύο τέτοιου είδους, εξειδικευμένα όργανα, που συμβάλλουν στην παγίδευση επικίνδυνων «εισβολέων», όπως τα βακτήρια και οι ιοί. Βρίσκονται στο πίσω μέρος του λαιμού, ακριβώς στα πλάγια και πίσω από την σταφυλή (το κομματάκι του ιστού που κρέμεται στο πίσω μέρος του στόματος).
Η αφαίρεση των αμυγδαλών συνιστάται πλέον στους ασθενείς με επαναλαμβανόμενες βακτηριακές λοιμώξεις, όπως η πυώδης αμυγδαλίτιδα από στρεπτόκοκκο. Όταν αφαιρεθούν (αμυγδαλεκτομή), τη λειτουργία τους αναλαμβάνει ο υπόλοιπος λεμφοειδής ιστός.
Αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια)
Βρίσκονται στο πίσω μέρος της μύτης, στο σημείο όπου η ρινική οδός συναντά το στόμα και τον λαιμό. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι λεμφικός ιστός, παρόμοιος με τις αμυγδαλές. Και αυτά τα όργανα μπορούν να αποφραχθούν, να μολυνθούν και να αναπτύξουν φλεγμονή.
Συνήθως όταν αφαιρούνται οι αμυγδαλές, αφαιρούνται και τα «κρεατάκια». Η διπλή επέμβαση αποκαλείται αμυγδαλεκτομή – αδενοτομή. Όπως συμβαίνει με τις αμυγδαλές, όταν αφαιρεθούν οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις την λειτουργία τους αναλαμβάνει άλλος λεμφικός ιστός.
Χοληδόχος κύστη
Βρίσκεται ακριβώς κάτω από το ήπαρ, στην πάνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς. Αποθηκεύει την χολή – το πράσινο έκκριμα που παράγει το ήπαρ και διοχετεύει στην πεπτική οδό, όπου χρησιμοποιείται στην πέψη των λιπών.
Η χοληδόχος κύστη αφαιρείται (η επέμβαση λέγεται χολοκυστεκτομή) όταν παρουσιάσει φλεγμονή. Η πάθηση λέγεται χολοκυστίτιδα, αλλά ο κόσμος την αποκαλεί «έχω χολή». Η χολοκυστίτιδα οφείλεται συνήθως σε λοίμωξη ή σε λίθους (χολολιθίαση ή πέτρες στη χολή). Οι λίθοι αποτελούν σκληρές συσσωρεύσεις χολής.
Μερικές φορές η ανάπαυση και η λήψη αντιβιοτικών θέτουν υπό έλεγχο την χολοκυστίτιδα και η αφαίρεση της κύστης καθυστερεί ή αποφεύγεται.
Μήτρα
Και αυτή ανήκει στα όργανα που μπορούν με ασφάλεια να αφαιρεθούν. Ο ρόλος της είναι να υποστηρίξει το έμβρυο έως ότου γεννηθεί. Η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας λέγεται υστερεκτομή. Μπορεί να αφαιρεθεί μαζί με τις ωοθήκες και τις σάλπιγγες (ολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων). Η αφαίρεση μπορεί να ενδείκνυται για καλοήθεις (π.χ. ινομυώματα, αιμορραγία) ή κακοήθεις καταστάσεις (καρκίνος).
Θύμος αδένας
Είναι ένα μικρό όργανο που βρίσκεται ψηλά στο θώρακα, πίσω από το στέρνο. Στα έμβρυα και στα νεογέννητα είναι πολύ σημαντικός για την ανάπτυξη και ωρίμανση του ανοσοποιητικού. Οι ενήλικες όμως ζουν και χωρίς αυτόν. Η θυμεκτομή, όπως λέγεται η χειρουργική αφαίρεσή του, συνιστάται εάν αναπτυχθεί καρκίνος. Συνιστάται επίσης σε ασθενείς με την αυτοάνοση πάθηση μυασθένεια gravis.
Σπλήνας
Όπως οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, έτσι και ο σπλήνας αποτελείται από λεμφικό ιστό. Επιτελεί πολλές λειτουργίες στον οργανισμό. Μεταξύ άλλων διηθεί (φιλτράρει) το αίμα από παθογόνα και τα γερασμένα ερυθρά αιμοσφαίρια, και συμμετέχει στη λειτουργία του ανοσοποιητικού και τον μεταβολισμό του σιδήρου.
Μπορεί να αφαιρεθεί για παθολογικούς λόγους (π.χ. λόγω υπερδραστηριότητας που δημιουργεί προβλήματα στον οργανισμό) ή μετά από τραυματισμό. Οι τραυματισμοί του, λ.χ., είναι συνηθισμένοι μετά από τροχαία ατυχήματα. Η αφαίρεση λέγεται σπληνεκτομή και αφήνει τους ασθενείς ευάλωτους στις λοιμώξεις. Γι’ αυτό τον λόγο γίνονται ορισμένα εμβόλια πριν από την εγχείρηση, εάν υπάρχει χρονικό περιθώριο.
Φωτογραφία: iStock
