Tips για κατ’ οίκον άσκηση σε ασθενείς με ΧΑΠ

Με πρωτοβουλία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), είναι διαθέσιμος πια για τους ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) στην Ελλάδα, ο πρώτος ιστότοπος με οδηγίες για κατ’ οίκον άσκηση (www.zoimehap.gr). Περιλαμβάνει ειδικά videos με αναπνευστικές ασκήσεις, ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης, καθώς και ασκήσεις και οδηγίες για βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας.

Η πρωτοβουλία #ΖωήμεΧΑΠ, δημιουργήθηκε με την επιμέλεια των ομάδων εργασίας «Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια» και «Φυσιολογία & Παθοφυσιολογία του Αναπνευστικού Συστήματος – Πνευμονική Κυκλοφορία–Αποκατάσταση» της ΕΠΕ, σε συνεργασία με εξειδικευμένη εργοφυσιολόγο και την ευγενική χορηγία της βιοφαρμακευτικής εταιρείας Chiesi Hellas.

Βασικός της στόχος είναι, λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη συχνότητα και τις επιπτώσεις της έλλειψης επαρκούς φυσικής δραστηριότητας στα άτομα που πάσχουν από ΧΑΠ, να συμβάλει στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των ασθενών. Παρότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει ένα πλήρες πρόγραμμα αποκατάστασης, είναι ένας πρώτος απλός τρόπος να αυξηθεί η φυσική δραστηριότητα των ασθενών και μπορεί να προταθεί από τους θεράποντες πνευμονολόγους.

Στο πλαίσιο της παρουσίασης της πρωτοβουλίας #ΖωήμεΧΑΠ στα ΜΜΕ, o κ. Στυλιανός Λουκίδης, Πρόεδρος της ΕΠΕ, Καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α, Β’ Παν. Πνευμονολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν», δήλωσε ότι «Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για όλους εμάς στην ΕΠΕ η υλοποίηση αυτής της πρωτοβουλίας, διότι έμμεσα αφορά την πνευμονική αποκατάσταση, ένα κομμάτι θεραπευτικής παρέμβασης της ΧΑΠ, το οποίο υπολειτουργεί στη χώρα μας. Είναι επιτακτική ανάγκη, σε πρώτη φάση, να καταγραφούν τα υπάρχοντα τμήματα αποκατάστασης και φυσικά να οριοθετηθούν μέσα στους οργανισμούς στο εκάστοτε νοσοκομείο. Αυτό θα δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για τους ασθενείς, όχι μόνο στην εκτέλεση της πνευμονικής αποκατάστασης αλλά και στον προγραμματισμό μέσω επίσημου φορέα».

Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Chiesi Ελλάδας και Κύπρου, κ. Σταύρος Γ. Θεοδωράκης, χαιρετίζοντας την εκδήλωση ανέφερε ότι «δέσμευση της Chiesi, η οποία είναι πιστοποιημένη ως B Corp, είναι να υποστηρίζει δράσεις πέρα από την έρευνα και παραγωγή καινοτόμων φαρμάκων. Γι’ αυτό είμαστε υπερήφανοι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας #ΖωήμεΧΑΠ, που αποτελεί παράδειγμα αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ φαρμακευτικών και ιατρικών εταιρειών και μια έμπρακτη απόδειξη ότι ακούμε τη φωνή των ασθενών, σε κάθε βήμα».

Στη συνέχεια ο λόγος δόθηκε στους Υπεύθυνους της Ομάδας Εργασίας «Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια» της ΕΠΕ. Συγκεκριμένα, ο κ. Γεώργιος Χειλάς, Πνευμονολόγος και Επιμελητής Α’ ΕΣΥ, 5η Πνευμονολογική Κλινική του Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία», επικεντρώθηκε στην ίδια τη νόσο και την επίπτωσή της, λέγοντας ότι «η ΧΑΠ αποτελεί μία σύγχρονη συνεχιζόμενη πανδημία με συχνότερο παράγοντα κινδύνου το κάπνισμα, καθώς κάθε έτος οδηγεί στο θάνατο 3 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως. Το οικονομικό φορτίο της διαχείρισης της νόσου είναι τεράστιο και μπορεί να οδηγήσει σε χρεωκοπία ακόμη και εύρωστα υγειονομικά συστήματα. Αρκεί να σημειωθεί ότι η ΧΑΠ αποτελεί το 56% του οικονομικού φορτίου όλων των νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος παγκοσμίως ενώ στη χώρα μας το ετήσιο συνολικό οικονομικό φορτίο της νόσου ανά ασθενή ανέρχεται στα €5.582. Ωστόσο, η ΧΑΠ θεωρείται σήμερα θεραπεύσιμη με τη χρήση θεραπευτικών μεθόδων που βελτιώνουν την αναπνευστική λειτουργία και επιβραδύνουν ή ανακόπτουν την εξέλιξη της νόσου. Η θεραπεία της είναι φαρμακευτική, αλλά και μη φαρμακευτική με τη φυσική άσκηση ή πνευμονική αποκατάσταση να κατέχει τον πιο κεντρικό ρόλο».

Η κ. Ανδριάνα Παπαϊωάννου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ε.Κ.Π.Α., Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική του Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία», με τη σειρά της αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της μειωμένης ικανότητας για άσκηση στην καθημερινότητα των ασθενών. «Το κυρίαρχο και πιο βασανιστικό σύμπτωμα των ασθενών με ΧΑΠ είναι η δύσπνοια στην κόπωση και οφείλεται κυρίως σε απόφραξη των αεραγωγών και στην παγίδευση αέρα στους πνεύμονες. Η δύσπνοια οδηγεί σε μειωμένη καθημερινή δραστηριότητα και συχνά περιορίζει τον ασθενή στο σπίτι. Έτσι οι ασθενείς υιοθετούν έναν καθιστικό τρόπο ζωής και εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο επιδείνωσης της ήδη κακής φυσικής τους κατάστασης που με τη σειρά της οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη μείωση της καθημερινής δραστηριότητας και τελικά φτάνει ακόμη και σε αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης. Το γεγονός αυτό έχει αρνητικές επιδράσεις στη συνολική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, αυξάνει τον κίνδυνο παροξύνσεων, επιβαρύνει τη ψυχολογική του κατάσταση και επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της ζωής του», δήλωσε η κα. Παπαϊωάννου.

Η κ. Αφροδίτη Μπούτου, Υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας της ΕΠΕ «Φυσιολογία & Παθοφυσιολογία του Αναπνευστικού Συστήματος – Πνευμονική Κυκλοφορία – Αποκατάσταση», Διευθύντρια Πνευμονολογικής Κλινικής στο Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο», μιλώντας για τα οφέλη της άσκησης στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ασθενών, τόνισε πως «με βάση τις διεθνείς οδηγίες, υπάρχει ισχυρή σύσταση οι ασθενείς με ΧΑΠ να έχουν καθημερινή φυσική δραστηριότητα και να ακολουθούν προγράμματα αποκατάστασης, με ειδικά δομημένη σωματική άσκηση, ανεξάρτητα από την βαρύτητα της νόσου. Η συστηματική άσκηση βελτιώνει την καρδιοαναπνευστική λειτουργία, ενδυναμώνει το μυοσκελετικό σύστημα και βελτιώνει την ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση, καθιστώντας το άτομο περισσότερο λειτουργικό και ικανότερο να ανταποκριθεί στις καθημερινές του απαιτήσεις. Οι ασθενείς με ΧΑΠ που ασκούνται – ιδανικά με προγράμματα που συνδυάζουν ενδυνάμωση και αερόβια άσκηση – παρουσιάζουν σημαντική μείωση της συμπτωματολογίας τους, βελτίωση της ποιότητας ζωής και μείωση των παροξύνσεων, οι οποίες αποτελούν σημαντική αιτία νοσηλείας και θανάτου από τη νόσο».

Η κ. Κωνσταντίνα ∆ίπλα, Εργοφυσιολόγος, Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Σερρών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η οποία συνεργάστηκε με την ΕΠΕ για τη δημιουργία της πρωτοβουλίας #ΖωήμεΧΑΠ, παρουσίασε αναλυτικά το περιεχόμενο του ιστοτόπου. «Για τους ασθενείς με ΧΑΠ δημιουργήσαμε σύντομα videos για άσκηση χαμηλής επιβάρυνσης, που μπορούν να κάνουν στο σπίτι τους. Αυτά συνοδεύονται από γενικές οδηγίες, με στόχο την εκπαίδευσή τους και την ασφαλή εκτέλεση της άσκησης (χρήση παλμικού οξύμετρου, κλίμακας δύσπνοιας/κόπωσης, κλπ) καθώς και από τεχνικές αναπνοές και ασκήσεις ενδυνάμωσης των αναπνευστικών μυών, με στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση συμπτωμάτων που περιορίζουν τις καθημερινές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται ασκήσεις των άνω και κάτω άκρων και του κορμού, με στόχο την ενδυνάμωση των σκελετικών μυών αλλά και την καλύτερη αιμάτωσή τους, ώστε να μειωθούν δυσλειτουργίες που επιφέρει η καθιστική ζωή και στα αγγεία. Ακολουθούν διατάσεις και ασκήσεις χαλάρωσης, καθώς και οδηγίες για έναρξη αερόβιας άσκησης χαμηλής έντασης και για σταδιακή αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, ο ιστότοπος παρέχει τη δυνατότητα καταγραφής των ημερών και του όγκου άσκησης (ημερολόγιο) που εκτέλεσε ο/η ασθενής, ώστε να υπάρξει και ενημέρωση του ιατρού αλλά και κίνητρο για τον/την ασθενή. Αξίζει, τέλος, να σημειώσουμε ότι οι ασκήσεις δεν απαιτούν ιδιαίτερο εξοπλισμό. Μπορούν να εκτελούνται παράλληλα με το video ή ακολουθώντας φωτογραφίες/οδηγίες σε έντυπη μορφή», δήλωσε η κα. Δίπλα.

Στο πλαίσιο της παρουσίασης της πρωτοβουλίας #ΖωήμεΧΑΠ, η ΕΠΕ συνεργάστηκε με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία (ΕΚΕ), προκειμένου να ενημερωθούν οι ασθενείς για τη συνύπαρξη της ΧΑΠ και των καρδιαγγειακών νοσημάτων και να αναδειχθεί η σημασία της άσκησης και στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ο κ. Αλέξανδρος Στεφανίδης, Μέλος Δ.Σ της EKE, Διευθυντής, Α’ Καρδιολογικού Τμήματος, Γ.Ν. Νίκαιας, επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι «οι ασθενείς με ΧΑΠ συνήθως έχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης αθηρωματικής αγγειακής νόσου και παρουσιάζουν σε αυξημένη συχνότητα μείζονα καρδιαγγειακά συμβάντα. Σε αυτή την κατηγόρια ασθενών με ΧΑΠ και αθηρωματική νόσο, η σωστή χρήση και ο τύπος της άσκησης προσφέρει σημαντικά οφέλη. Σε ασθενείς με ΧΑΠ και καρδιακή ανεπάρκεια, οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες προάγουν την άσκηση ως βασικό μέσο για τη βελτίωση και διατήρηση ενός καλύτερου λειτουργικού σταδίου, ωστόσο η ένταξη ή επιστροφή στην άσκηση και τον αθλητισμό οφείλει να γίνεται σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό και ιδανικά μέσα από ειδικά δομημένα προγράμματα καρδιαγγειακής αποκατάστασης. Τα προγράμματα αυτά πρέπει να είναι εξατομικευμένα αναλόγως της πάθησης και της λειτουργικής κατάστασης του κάθε ασθενή».

Ειδήσεις σήμερα:

Ιπτάμενα ασθενοφόρα σώζουν ζωές – Το παράδειγμα της Σουηδίας

Καρκίνος πνεύμονα: Η νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί – Ώρα για ανάληψη δράσης!