«Αναζητώντας το φαινομενικά αδύνατο»: Οι ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος μοιράζονται τις ιστορίες τους

Η Ημερίδα του Συλλόγου Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων, Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών «Αναζητώντας το φαινομενικά αδύνατο», πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2023 το απόγευμα στο φιλόξενο χώρο του Αμφιθεάτρου του Ινστιτούτου ΠΑΣΤΕΡ, όπου συμμετείχαν καταξιωμένοι ιατροί και άλλοι επιστήμονες υγείας καθώς και ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος και φροντιστές.

Η συζήτηση ξεκίνησε με το χαιρετισμό της κας Ζωής Γραμματόγλου, Προέδρου ΔΣ του Συλλόγου Κ.Ε.Φ.Ι. η οποία αναφέρθηκε στη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, της παραπομπής σε εξειδικευμένους επιστήμονες, στις ευρωπαϊκές σχετικές οδηγίες και στην ανάγκη οργανωμένων εξειδικευμένων κέντρων.

Ακολούθως, χαιρετισμό απηύθυνε η κα Σίσσυ Κολυβά, Πρόεδρο του Επιστημονικού Συμβουλίου ΠΑΣΤΕΡ, η οποία αναφέρθηκε στο γεγονός ότι οι ασθενείς είναι ισότιμοι εταίροι στις έρευνες που συμμετέχουν και δικαιούνται να ενημερώνονται για αυτές.

Την πρώτη ενότητα συντόνισε η κα Αιμιλία Σταθάκου, Δημοσιογράφος. Σ’ αυτήν υπήρξε συζήτηση μεταξύ τριών ασθενών με καρκίνο παγκρέατος και δύο φροντιστών, οι οποίοι αναφέρθηκαν στη δική τους εμπειρία και στην πορεία τους με τη νόσο.

Συγκεκριμένα, ο κ. Βαγιωτόπουλος αναφέρθηκε στη πολυετή πορεία του με τη νόσο, στη σημασία της τυχαίας ανακάλυψής της, στα συμπτώματα που είχε και στο τι αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια τονίζοντας τη σημασία της φροντίδας που επέδειξαν οι γιατροί.

Ο κ. Παντελίδης αναφέρθηκε στη δική του εμπειρία ενώ τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία της θετικής ψυχολογίας και του υποστηρικτικού στενού περιβάλλοντος, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη νόσο του.

Η κα Τζαμάρα Χάνη αναφέρθηκε στο ότι νόσησε το 2011 και τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσής της και την πορεία που ακολούθησε η υγεία της.

Από την πλευρά των φροντιστών το λόγο έλαβε η κα Εμμανουήλ, η οποία αναφέρθηκε στην πορεία του συζύγου της, που δυστυχώς δεν είχε αίσιο τέλος και στα ερωτηματικά που της έχουν δημιουργηθεί αναφορικά με την πληρότητα της θεραπείας του συζύγου και της πορείας της νόσου του.

Η κα Αρβανίτη αναφέρθηκε στην πορεία της νόσου του συζύγου της που δεν είχε καλή κατάληξη και στην ψυχολογία που είχε ο σύζυγός της, ακόμα και στο τέλος, να τους ενθαρρύνει και να τους στηρίζει όλους δίνοντάς τους εκείνος δύναμη.

Καρκίνος Παγκρέατος: Η σημασία της Πρώιμης Διάγνωσης

Στη συνέχεια στη δεύτερη ενότητα, τον λόγο πήραν οι γιατροί. Τη συζήτηση συντόνισαν ο κ. Αλέξανδρος Αρδαβάνης, Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής Α’ Παθολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», ο κ. Χρήστος Δερβένης, Διευθυντής Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας-Χειρουργικής Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος, Νοσοκομείο «Metropolitan Hospital» και ο κ. Ιωάννης Καραϊτιανός, Αμ. Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, τ. Συντονιστής Διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής, Α.Ο.Ν.Α. Άγιος Σάββας, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας.

Ο κ Θεόδωρος Τσίρλης, PhD, PGCert, FRCS (Gen Surg), FEBS (HPB), Γενικός Χειρουργός, Επιμελητής Α΄ Xειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής Γ.Α.Ο.Ν.Α «Ο Άγιος Σάββας αναφέρθηκε στην πρώιμη διάγνωση – έγκαιρη θεραπεία στον καρκίνο του παγκρέατος.

«Η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος σε χειρουργήσιμο και ιδανικά σε θεραπεύσιμο στάδιο παραμένει μια πρόκληση. Λόγω της χαμηλής επίπτωσης της νόσου στον γενικό πληθυσμό και της απουσίας μιας ειδικής και πρακτικής διαγνωστικής εξέτασης ο προληπτικός έλεγχος δεν είναι εφικτός. Έως σήμερα είναι κρίσιμη η ευαισθητοποίηση για την αναγνώριση των κλινικών συμπτωμάτων ιδιαίτερα στις ομάδες με παράγοντες κινδύνου. Η στοχευμένη έρευνα στην ανάπτυξη πρωτοκόλλων πρώιμης διάγνωσης σε προ-κλινικό στάδιο αποτελεί σημαντική προτεραιότητα στην βελτίωση της επιβίωσης από τον καρκίνο του παγκρέατος», ανέφερε μεταξύ άλλων ο ειδικός.

Ο κ. Βασίλειος Μπαρμπούνης, Παθολόγος Ογκολόγος, Διδάκτωρ Παν/μιου Αθηνών, Διευθυντής Γ΄ Ογκολογικής Κλινικής «Metropolitan Hospital» αναφέρθηκε στη Neoadjuvant θεραπεία του καρκίνου παγκρέατος.

«Η ομάδα ασθενών που κυρίως αφορά η θεραπεία αυτή είναι οι έχοντες οριακά εξαιρέσιμο όγκο και τοπικά προχωρημένο. Με αναφορά στις στατιστικές προβλέψεις για το μέλλον της νόσου, τονίστηκε η σημασία της εξαιρέσιμης νόσου για την καλύτερη έκβασή της. Δίνεται μεγάλη σημασία στα προγράμματα θεραπείας, όπως folfirinox. Έχουν θεσπιστεί συγκεκριμένα κριτήρια ένταξης στην προεγχειρητική χημειοθεραπεία, ενώ έγινε αναφορά και στα αποτελέσματα που αυτή έχει», τόνισε ο ίδιος.

Καρκίνος Παγκρέατος: Εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση

Η κα. Ζένια Σαριδάκη Ζώρα, Παθολόγος Ογκολόγος, Πρόεδρος Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), Διευθύντρια στην Α᾽ Ογκολογική Κλινική «Metropolitan Hospital», Αθήνα, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος «Ασκληπιός ΔΙΑΓΝΩΣΙΣ», Ηράκλειο Κρήτης αναφέρθηκε στον καρκίνο παγκρέατος και στις στοχεύουσες θεραπείες.

«Τα γενετικά σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Lynch, οδηγούν την έρευνα μπροστά και έχουν συγκεκριμένη αγωγή. Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι πολύ δύσκολος στη θεραπεία του σε όλα τα στάδια, ενώ αυξάνεται ο αριθμός των νέων ενηλίκων που νοσούν τα τελευταία χρόνια. Με τη βιολογία ανιχνεύουμε αν υπάρχουν συγκεκριμένα γονίδια, τα οποία μεταλλασσόμενα μπορούν να δράσουν. Ο καρκίνος του παγκρέατος αναλυόμενος ανέδειξε τέσσερα μεταλλαγμένα γονίδια: KRAS, TP53, SMAD4, CDKN2A. Υπάρχουν στοχευμένες θεραπείες αναλύοντάς τα, προκειμένου να υπάρχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», τόνισε η γιατρός.

Ακολούθως, την τρίτη ενότητα συντόνισαν ο κ. Γεώργιος Πισσάκας, Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Συντονιστής Διευθυντής Ακτινοθεραπευτικού Ογκολογικού Τμήματος, Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» και η κα Μαρία Θεοχάρη, Παθολόγος Ογκολόγος, Γ.Ν.Α. «Λαϊκό».

Ο κ. Γεώργιος Τζίμας, Γενικός Χειρουργός, Διευθυντής του τμήματος Χειρουργικής Ήπατος & Χοληφόρων, Νοσοκομείο «Υγεία» αναφέρθηκε εάν μπορεί η παγκρεατεκτομή να επιτύχει τη μακροχρόνια επιβίωση στον καρκίνο του παγκρέατος. Τα περιστατικά αυξάνουν και στα δύο φύλα.

«Έγινε ανάλυση του θεραπευτικού αλγόριθμου που έχει γίνει σχετικά από τη δεκαετία 1980, το διαγνωστικό αλγόριθμο, τα εργαλεία για την εκτίμηση της εξαιρεσιμότητας πριν και μετά τη χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία. Το 1958 έγινε η πρώτη παγκρεατεκτομή και από τότε έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Η τεχνική ποικίλει και μπορεί να οδηγήσει σε πενταπλάσια ποσοστά επιβίωσης σε σχέση με πριν μια πενταετία. Απαιτείται διεπιστημονική προσέγγιση στο ογκολογικό συμβούλιο από την πρώτη μέρα που θα πάει ο ασθενής στο γιατρό του, καθώς και πότε πρέπει να χορηγηθεί εισαγωγική χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία και πότε μπορεί να χειρουργηθεί κατευθείαν».

Ο κ. Γεώργιος Παπαξοΐνης, Παθολόγος Ογκολόγος, Επιμελητής Α’, Β’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική Γ.Α.Ο.Ν.Α «Ο Άγιος Σάββας» με θέμα τα αδενοκαρκινώματα ανάφερε τον καρκίνο παγκρέατος ως έναν από τους συχνότερους αλλά και πιο δύσκολα θεραπεύσιμους καρκίνους.

«Το αδενοκαρκίνωμα αποτελεί τη μεγάλη πλειοψηφία των κακοηθειών παγκρέατος. Οι βασικότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις του καρκίνου παγκρέατος είναι η χειρουργική, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία. Η εφαρμογή τους εξαρτάται από την έκταση του καρκίνου, που διακρίνεται γενικά σε 3 κατηγορίες: την τοπική (χειρουργήσιμη) νόσο, την τοπικά προχωρημένη (ανεγχείρητη) και τη μεταστατική νόσο. Η τοπική νόσος αφορά το 15-20% των περιπτώσεων, η τοπικά προχωρημένη το 25-35% και η μεταστατική το 50-55%».

Αντικοθεραπεία και στερεοτακτική

Η κα Μαρία Τόλια, Αναπλ. Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Παν/μιου Κρήτης αναφέρθηκε στην ακτινοθεραπεία και στερεοτακτική στον καρκίνο του παγκρέατος. Αναφέρθηκε μόνο σε πρόσφατα δεδομένα του 2023 και κατευθυντήριες αμερικανικές οδηγίες αλλά και μελέτες φάσης 3.

«Αναλύθηκαν επισταμένως οι πέντε κλινικές περιπτώσεις και η αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας σε καθένα από αυτά. Ακολούθως, τονίστηκαν τα πολύ αισιόδοξα αποτελέσματα που έχει να επιδείξει η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία, τα οποία αναλύθηκαν διεξοδικά. Συγκεκριμένα, η στερεοτακτική έδειξε παρόμοιες κλινικές εκβάσεις σε σύγκριση με την τρισδιάστατη, ενώ έχει λιγότερο χρόνο θεραπείας και παραμονής στο νοσοκομείο καθώς και καλύτερη ποιότητα ζωής».

Ο κ. Γρηγόριος Καλτσάς, Καθηγητής Παθολογίας – Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ευρωπαικού Κέντρου Αριστείας Νευροενδοκρινικών όγκων ENETS (European Neuroendocrine Tumor Society), A΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Παν/μίου Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο «Λαϊκό» αναφέρθηκε στους νευροενδοκρινείς όγκους του παγκρέατος.

«Οι παγκρεατικοί νευροενδοκρινικοί όγκοι (PanNET) αποτελούν το 16-20% των νευροενδοκρινικών νεοπλασμάτων του γαστρεντερικού. 20-30% μπορούν να εκκρίνουν βιολογικά δραστικές ουσίες (λειτουργικοί PanNET) με πιο χαρακτηριστική την έκκριση ινσουλίνης προκαλώντας υπογλυκαιμία. Οι περισσότεροι PanNET είναι μη λειτουργικοί και διαγιγνώσκονται είτε τυχαία είτε όταν έχουν επεκταθεί (μεταστάσεις). Η επιθετικότητα καθορίζεται από το βαθμό διαφοροποίησης (δείκτης ki67) και το μέγεθος. PanNET <2cm με χαμηλό Ki67 μπορεί να παρακολουθούνται ενώ μεγαλύτερου μεγέθους/επιθετικότητας χειρουργούνται. Ανάλογα σωματοστατίνης, χημειοθεραπεία, ραδιονουκλεοτίδια και μοριακά στοχευμένες θεραπείες χρησιμοποιούνται για εκτεταμένους PanNET», σύμφωνα με τον επιστήμονα.

Ο κ. Χρήστος Παπαβαγγέλης, Νοσοκομειακός Διαιτολόγος, MSc, PhD, Προϊστάμενος Τμήματος Διατροφής ΓΝΑ «Ελπίς» αναφέρθηκε στη διατροφική υποστήριξη ασθενών με καρκίνο παγκρέατος. Ο διατροφολόγος καλείται να αξιολογήσει την κατάσταση του ασθενούς, προσπαθεί να καταλάβει τη δυνατότητα διατροφικής πρόσληψης, να κάνει διαιτολογική παρέμβαση, να συμμετέχει στο σχέδιο άσκησής του και ενίοτε να συμμετέχει και στη φαρμακευτική αγωγή.

«Ο ασθενής είναι σημαντικό να τρέφεται επαρκώς σε όλα τα στάδια για την πορεία της υγείας του και ο κλινικός διατροφολόγος μαζί και με τις υπόλοιπες σχετικές ειδικότητες (πχ αναισθησιολόγο κλπ) θα πρέπει να παρέχουν με τον τρόπο που μπορεί να σιτιστεί ο ασθενής την αναγκαία για τον οργανισμό του θρέψη. Τέλος, έγινε αναλυτική αναφορά στα μοντέλα διατροφής και στο συσχετισμό ή μη με τον καρκίνο του παγκρέατος».

Καρκίνος και κατάθλιψη

Η κα κα Πουλχερία Πέτρακα, Ψυχολόγος, ΜΑ, Ατομική και Ομαδική Ψυχοθεραπεία, Επόπτρια Ψυχοθεραπευτών, Εκπαιδεύτρια Συμβούλων Ψυχικής Υγείας, Ψυχολόγος Συλλόγου Κ.Ε.Φ.Ι. αναφέρθηκε στην ψυχολογική υποστήριξη ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος που πάσχουν από κατάθλιψη: κύριοι άξονες της υποστήριξης, μαθήματα και παρατηρήσεις.

«Η επαφή με τον ασθενή που πάσχει από καρκίνο του παγκρέατος και εμφανίζει κατάθλιψη φωτίζει περιοχές του εσωτερικού κόσμου του ασθενούς που παρέμεναν απλησίαστες σε κατάσταση χρόνιας απώθησης και παγιωμένες. Οι περιοχές αυτές συνδέονται με την προσωπική ιστορία του ασθενούς και πιο συγκεκριμένα με ψυχικά τραύματα από την παιδική ηλικία που αναπαράγονται αυτόματα στην ενήλικη ζωή και με συναισθήματα, πεποιθήσεις και συμπεριφορές-στάσεις ζωής, που σχετίζονται άμεσα με αυτές τις εμπειρίες. Η ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς με καρκίνο του παγκρέατος και κατάθλιψη μπορεί να συμβάλλει στην αναγνώριση απωθημένων και παγιωμένων υλικών της εσωτερικής και εξωτερικής εμπειρίας του εαυτού του στη ζωή , να βοηθήσει στην αποδοχή τους και να προάγει την ανακούφισή πτυχών της παρελθούσας και τωρινής πραγματικότητάς του, τιμώντας την ύπαρξή του και το δικαίωμά του να επιλέγει ενεργητικά τα σημεία εστίασης στη προσέγγιση της ιστορίας του,παρέχοντας μας πολύτιμα μαθήματα ζωής».

Η Ημερίδα ολοκληρώθηκε με την παραδοχή όλων πόσο σημαντικό είναι να γίνονται τέτοιες ενέργειες, ώστε ο κόσμος να αφυπνίζεται και να μην αγνοεί τα συμπτώματα και τις ενδείξεις.

Ο Σύλλογος Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών ευχαριστεί θερμά τις φαρμακευτικές εταιρείες και ιδιαίτερα τους χρυσούς χορηγούς IPSEN και SERVIER καθώς και τον αργυρό χορηγό AstraZeneca για την πολύτιμη υποστήριξή τους, όπως επίσης και τους διακεκριμένους επιστήμονες που μοιράστηκαν μαζί μας τις νέες εξελίξεις αναφορικά με τον καρκίνο του παγκρέατος.

Η κα. Γραμματόγλου ευχαρίστησε τους ομιλητές που στηρίζουν την προσπάθεια του Συλλόγου όλα τα χρόνια, το ινστιτούτο ΠΑΣΤΕΡ που φιλοξενεί τις ημερίδες, τις φαρμακευτικές που υποστηρίζουν την ημερίδα, και ιδιαίτερα τους χρυσούς χορηγούς IPSEN και SERVIER καθώς και τον αργυρό χορηγό AstraZeneca, καθώς και την κα Μαρίζα Αρβανίτη και την ομάδα της που στήριξε την ημερίδα και επιμελήθηκε του νέου φυλλαδίου ενημέρωσης για τον παγκρεατικό καρκίνο.

Για πληροφορίες μπορείτε να καλέσετε στο Σύλλογο Κ.Ε.Φ.Ι. στα τηλέφωνα 2106468222, 2106447002, να στείλετε email στο info@anticancerath.gr και να επισκεφθείτε το site https://www.anticancerath.gr και το facebook