Καρκίνος του θυρεοειδούς: Αυξάνονται τα περιστατικά, ποιες είναι οι αιτίες

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς ανιχνεύεται σε ολοένα περισσότερους ενήλικες και παιδιά, καθώς η επίπτωσή του αυξάνεται παγκοσμίως με ταχύτερο ρυθμό απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη μορφή καρκίνου, σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιστημονικά στοιχεία.

Μία από τις κύριες αιτίες αυτής της αύξησης είναι ο προληπτικός (προσυμπτωματικός) έλεγχος του αδένα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Otolaryngology – Head & Neck Surgery.

Στη μελέτη συμμετείχαν 1.328 ασθενείς που χειρουργήθηκαν στον θυρεοειδή σε τέσσερις χώρες του κόσμου (ΗΠΑ, Καναδά, Νότια Αφρική, Δανία). Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εξέταση του θυρεοειδούς σε τακτική βάση συμβάλλει στην ανίχνευση ασυμπτωματικών, μικρών αλλά και μεγάλων όγκων, των οποίων η ύπαρξη διαφορετικά δεν θα γινόταν αντιληπτή.

Ωστόσο ο προληπτικός έλεγχος δεν είναι ο μοναδικός λόγος για την αύξηση στα περιστατικά της νόσου, αναφέρει ο καθηγητής Χειρουργικής του ΕΚΠΑ Δημήτριος Λινός, διευθυντής Χειρουργικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ.

«Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι η πιο συχνή κακοήθεια των ενδοκρινών αδένων», εξηγεί. «Πλήττει τις γυναίκες τρεις φορές συχνότερα απ’ ότι τους άνδρες. Η υψηλότερη μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τα τελευταία 30 χρόνια έχει καταγραφεί στην Αυστραλία  και στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, αύξηση έχει διαπιστωθεί σε πολλές χώρες, όπως στη Δανία και την Ιταλία».

Παρόμοια είναι η κατάσταση και στην Ασία, συνεχίζει. Στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι έχει σημειωθεί, για παράδειγμα, απότομη αύξηση της επίπτωσης του καρκίνου του θυρεοειδούς στην Κορέα. Η αύξηση αφορά πρωτίστως τον θηλώδη καρκίνο του θυρεοειδούς, ο οποίος είναι η συχνότερη μορφή της νόσου.

Και στα παιδιά

Ανάλογα είναι τα ευρήματα και στα παιδιά. To 2019 είχε δημοσιευθεί στην ίδια ιατρική επιθεώρηση μελέτη που έδειξε ότι ο καρκίνος του θυρεοειδούς αυξάνεται και στα παιδιά.

Η αύξηση ήταν περίπου 1% ετησίως από το 1973 έως το 2006. Από το 2006 έως το  2013, όμως, το αντίστοιχο ποσοστό εκτινάχθηκε πάνω από το 9,5%!

«Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ευκολία πρόσβασης σε υγειονομικές υπηρεσίες των πολιτών που ζουν σε χώρες υψηλού εισοδήματος θα δικαιολογούσε τα υψηλά ποσοστά που παρατηρούνται. Όμως, η αύξηση των περιστατικών καρκίνου του θυρεοειδούς δεν περιορίζεται σε αυτές. Έχει παρατηρηθεί και σε χώρες μεσαίου, ακόμα και χαμηλού εισοδήματος», διευκρινίζει ο καθηγητής. Επομένως, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για την παρατηρούμενη αύξηση των περιστατικών.

Άλλες πιθανές αιτίες

Η ακτινοβολία είναι ένας ισχυρός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του θυρεοειδούς, ιδίως στα παιδιά. Δεν αφήνει όμως αλώβητους τους ενήλικες. Οι εξετάσεις Πυρηνικής Ιατρικής και οι αξονικές τομογραφίες ενδέχεται να ευθύνονται για αυξημένο κίνδυνο σε ενήλικες, τονίζει ο κ. Λινός.

Έχει βρεθεί ότι το 37-85% των καλά διαφοροποιημένων μικροκαρκινωμάτων του θυρεοειδούς θα μπορούσαν να σχετίζονται με την υπερβολική έκθεση σε ιατρική ακτινοβολία, ιδίως:

• Στους εργαζόμενους σε διαγνωστικές ακτινογραφίες
• Τους βοηθούς οδοντιάτρων
• Τους τεχνικούς ακτινολογίας

Η ακτινοθεραπεία για διάφορους τύπους καρκίνου επίσης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο, με πιο ευάλωτα τα παιδιά.

Ο ορμονικός μεταβολισμός θα μπορούσε να είναι μια άλλη αιτία. Αυτός εξηγεί έως έναν βαθμό τα υψηλότερα ποσοστά που εμφανίζει ο καρκίνος του θυρεοειδούς στις γυναίκες.

Η κληρονομικότητα επίσης ως φαίνεται παίζει ρόλο. Η παρουσία ορισμένων συνδρόμων (Gardner, Cowden, Werner, DICER1 και του συμπλέγματος Carney τύπου 1) σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο. Το ίδιο και η ύπαρξη κάποιων καλοηθών παθήσεων του θυρεοειδούς (π.χ. υπερθυρεοειδισμός).

Η παχυσαρκία

Η παχυσαρκία έχει διαπιστωθεί ότι σχετίζεται στενά με τον θυρεοειδή. Η αύξηση των ποσοστών και των δύο νόσων συμπίπτουν χρονικά, σύμφωνα με μελέτες. Μια εξ αυτών πραγματοποιήθηκε σε 12.199 ασθενείς στους οποίους είχε διαγνωστεί καρκίνος του θυρεοειδούς.

Όπως έδειξε, όσοι ήσαν υπέρβαροι  διέτρεχαν κατά 25% μεγαλύτερο κίνδυνο να διαγνωστούν με τη νόσο. Αντίστοιχα, όσοι ήσαν παχύσαρκοι είχαν κατά 55% μεγαλύτερο κίνδυνο, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες φυσιολογικού βάρους.

Άλλοι παράγοντες που εξετάζονται είναι:

• Η διατροφή
• Τα φυτοφάρμακα και άλλοι περιβαλλοντικοί ρύποι
• Το κάπνισμα
• Η έκθεση σε βαρέα μέταλλα
• Η έκθεση σε φυσική ραδιενέργεια
• Η έκθεση σε νιτρικά άλατα

Πολλοί είναι τροποποιήσιμοι

«Από τα παραπάνω φαίνεται ότι η αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στην πραγματικά σωτήρια προσοχή που δίνουμε τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ, στον ενδοκρινή αυτόν αδένα. Εμπλέκονται και παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε για να τον αποφύγουμε», τονίζει ο κ. Λινός.

Εκτός από τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης που δίνουν τα σύγχρονα μηχανήματα και οι πρακτικές, άλλη μια θετική εξέλιξη είναι η πρόοδος των χειρουργικών τεχνικών.

Η εφαρμογή τους έχει μειώσει σημαντικά τις επιπλοκές και κατά συνέπεια την παραμονή στο νοσοκομείο. Έχουν καταστήσει τη θυρεοειδεκτομή ασφαλέστερη, εφόσον πραγματοποιείται από έμπειρο χειρουργό. Έχουν επίσης αυξήσει τις πιθανότητες πλήρους ίασης, εφόσον η κακοήθεια εντοπίζεται σε αρχικά στάδια.

Χάρη σε αυτές «ο ασθενής σχεδόν δεν νιώθει πόνο και η διάρκεια νοσηλείας του δεν ξεπερνά, στις περισσότερες περιπτώσεις, το 24ωρο», καταλήγει ο κ. Λινός.

Φωτογραφία: iStock