Γονείς: Η σκληρή διαπαιδαγώγηση πλήττει τον ψυχισμό του παιδιού

ΠΑΙΔΙ

Φωνές, καυγάδες και προσβολές δημιουργούν ένα ασταθές και ψυχικά τραυματικό περιβάλλον που μπορεί να κλονίσει την ψυχική υγεία του παιδιού και μάλιστα σχετικά νωρίς, σύμφωνα με νεότερα ερευνητικά στοιχεία

ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

05/04/2023 09:38:17

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει και στο παρελθόν, το ξύλο δεν βγήκε από τον… παράδεισο, καθώς μάλλον το αντίθετο θα ήταν πιο αληθές. Μια νεότερη μελέτη επιβεβαιώνει εκ νέου ότι μια σκληρή διαπαιδαγώγηση θα μπορούσε να προκαλέσει μια «κόλαση» στη ψυχοσύνθεση των παιδιών, που, ως αποτέλεσμα, θα μπορούσε να εκδηλωθεί με τη μορφή κάποια ψυχικής ασθένειας.

Η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και του University College του Δουβλίνου εξέτασαν τα διαφορετικά είδη ανατροφής (υποστηρικτική, με κανόνες και εχθρική) και γονικής συμπεριφοράς σε περίπου 7.500 παιδιά από την Ιρλανδία. Διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που βίωναν αρνητικές συμπεριφορές σε μεγαλύτερο βαθμό, στην ηλικία των τριών ετών είχαν 1,5 φορά περισσότερες πιθανότητες από τους συνομηλίκους τους να εμφανίσουν συμπτώματα ψυχικής υγείας και μάλιστα υψηλού κινδύνου στην ηλικία των εννέα ετών.

Στην εχθρική μορφή διαπαιδαγώγησης δεν συμπεριλήφθηκαν μόνο οι σωματικά βίαιες συμπεριφορές προς τα παιδιά, αλλά και τα περιστατικά λεκτικής βίας. Για παράδειγμα, οι συνεχείς φωνές προς τα παιδιά, η σωματική τιμωρία ή η απομόνωση, το πλήγμα στην αυτοεκτίμησή τους ή απρόβλεπτη τιμωρία των παιδιών ανάλογα με τη διάθεση του γονέα θα μπορούσαν να τραυματίσουν το ίδιο ψυχικά ένα παιδί.

Πώς επηρεάζεται η ψυχοσύνθεση των παιδιών

Για να εκτιμήσουν τη ψυχοσύνθεση των παιδιών, οι ερευνητές κατέγραψαν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας σε τρεις φάσεις και μέσω ενός τυποποιημένου εργαλείου αξιολόγησης που ονομάζεται Strengths and Difficulties Questionnaire (Ερωτηματολόγιο Δυνάμεων και Δυσκολιών): στην ηλικία των τριών, πέντε και εννέα ετών. Μελέτησαν τόσο τα εσωτερικευμένα συμπτώματα ψυχικής υγείας (όπως το άγχος και την κοινωνική απόσυρση) όσο και τα εξωτερικευμένα συμπτώματα (όπως την παρορμητική και επιθετική συμπεριφορά και την υπερκινητικότητα).

Διαπίστωσαν ότι περίπου το 10% των παιδιών ανήκε σε μια ομάδα υψηλού κινδύνου σχετικά με την εμφάνιση διαταραχών της ψυχικής υγείας. Τα παιδιά που βίωναν εχθρική γονική συμπεριφορά είχαν όμως πολύ περισσότερες πιθανότητες να εμπίπτουν σε αυτή την ομάδα.

Προς έκπληξη των ερευνητών, ωστόσο, η υποστηρικτική συμπεριφορά δεν αύξησε την πιθανότητα τα παιδιά να ανήκουν στην ομάδα χαμηλού κινδύνου, ενδεχομένως λόγω της επιρροής άλλων παραγόντων στην έκβαση της ψυχικής υγείας.

Συνεπώς, αν και η μελέτη διευκρινίζει ότι το στιλ γονικής διαπαιδαγώγησης δεν καθορίζει πλήρως τα αποτελέσματα της ψυχικής υγείας των παιδιών, καθώς πρόκειται για μια πολυπαραγοντική κατάσταση, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τα σημάδια από τη συμπεριφορά των παιδιών. Προσθέτουν επίσης ότι η πρόσθετη υποστήριξη των γονέων των παιδιών που θεωρούνται ήδη ότι βρίσκονται σε κίνδυνο θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη των προβλημάτων ψυχικής υγείας.

«Το γεγονός ότι ένα στα 10 παιδιά ανήκε στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για προβλήματα ψυχικής υγείας είναι ανησυχητικό και οφείλουμε να έχουμε επίγνωση του ρόλου που μπορεί να παίζει η γονική μέριμνα σε αυτό» δήλωσε σχετικά ο Ιωάννης Κατσαντώνης, διδακτορικός ερευνητής στη Σχολή Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου του Cambridge και ερευνητής της μελέτης.

Τέλος, οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν ότι «δεν υπονοούμε σε καμία περίπτωση ότι οι γονείς δεν πρέπει να θέτουν αυστηρά όρια στη συμπεριφορά των παιδιών τους, αλλά είναι δύσκολο να δικαιολογήσουμε τη συχνή σκληρή πειθαρχία, δεδομένων των επιπτώσεων στην ψυχική υγεία».

Διαβάστε επίσης: 

Όχι πια τιμωρία. Μόνο… «Time In»

Σχολικός εκφοβισμός: Αυτοί είναι οι λόγοι που συμβαίνει – Πότε τριπλασιάζεται ο κίνδυνος