Καρκίνος του μαστού: Βρήκαν τρόπο να σταματούν τις υποτροπές, χρόνια μετά τη θεραπεία

Έναν τρόπο για να σταματούν τις υποτροπές του καρκίνου του μαστού, οι οποίες εκδηλώνονται χρόνια ή και δεκαετίες μετά την αρχική διάγνωση και θεραπεία, πιστεύουν ότι ανακάλυψαν επιστήμονες από τη Βρετανία.

Σε πειράματα σε ποντίκια διαπίστωσαν ότι το κλειδί είναι μοριακές αλλαγές που συμβαίνουν με την πρόοδο της ηλικίας, τις οποίες κατόρθωσαν να σταματήσουν χρησιμοποιώντας ένα εγκεκριμένο φάρμακο.

Οι υποτροπές είναι συνηθισμένες στις γυναίκες που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού με θετικούς υποδοχείς οιστρογόνων (ER+ καρκίνοι). Οι γυναίκες αυτές διατρέχουν κίνδυνο να υποτροπιάσουν αναλόγως με την ηλικία τους, καθώς και με το στάδιο της αρχικής νόσου.

Αιτία των υποτροπών είναι το γεγονός ότι μετά την αρχική θεραπεία μπορεί να επιβιώσουν στον οργανισμό καρκινικά κύτταρα σε λανθάνουσα (ανενεργή) κατάσταση. Αν υπάρξει το κατάλληλο ερέθισμα, τα κύτταρα μπορεί να «αφυπνισθούν» και να ξαναδημιουργήσουν όγκο. Σε τέτοια περίπτωση, ο καρκίνος μπορεί να επανεμφανιστεί:

• Στο ίδιο σημείο όπου είχε αναπτυχθεί ο αρχικός όγκος (τοπική υποτροπή)
• Κοντά στο σημείο του αρχικού όγκου (περιοχική υποτροπή)
• Σε άλλο τμήμα του σώματος (απομακρυσμένη υποτροπή)

Η απομακρυσμένη υποτροπή μπορεί να συμβεί στον πνεύμονα, τα οστά, τον εγκέφαλο ή σε άλλο σημείο του σώματος. Ονομάζεται επίσης μεταστατικός ή σταδίου 4 καρκίνος.

Οι περισσότερες τοπικές υποτροπές του ER+ καρκίνου του μαστού συνήθως εκδηλώνονται μέσα σε πέντε χρόνια από την αφαίρεση του αρχικού όγκου (ογκεκτομή). Για να μειωθεί ο κίνδυνος αυτός, μπορεί να προταθεί στη γυναίκα να κάνει ακολούθως ακτινοθεραπεία. Με αυτό τον τρόπο θα έχει 3-15% πιθανότητες να υποτροπιάσει εντός της πρώτης δεκαετίας, αναφέρουν ειδικοί από την Cleveland Clinic, στο Οχάιο.

Στις γυναίκες που έχουν κάνει μαστεκτομή για τον αρχικό όγκο, οι πιθανότητες υποτροπής είναι 6% για την πρώτη πενταετία, εφ’ όσον ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί στους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Ωστόσο κίνδυνος υποτροπής υπάρχει ακόμα και δεκαετίες μετά την αρχική νόσο.

Η νέα έρευνα

Η νέα έρευνα αποκαλύπτει πως είναι δυνατό να συμβεί κάτι τέτοιο μετά από τόσο πολλά χρόνια. Η έρευνα εστιάστηκε στις υποτροπές του καρκίνου του μαστού στους πνεύμονες, που αποτελούν τη συχνότερη θέση ανάπτυξή τους. Τα ευρήματά της δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Nature Cancer.

Οι επιστήμονες θέλησαν να εξακριβώσουν τι είναι αυτό που «ξυπνά» κάποια στιγμή τα καρκινικά κύτταρα και τα ωθεί να ξαναδημιουργήσουν όγκο. Για να βρουν μία απάντηση, μελέτησαν ποντίκια με ER+ καρκίνους του μαστού.

Το συμπέρασμά τους ήταν ότι ορισμένες μοριακές αλλαγές που συμβαίνουν εντός των πνευμόνων, ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των δευτεροπαθών όγκων.

Το κλειδί ως φαίνεται είναι μία πρωτεΐνη των πνευμόνων που λέγεται PDGF-C. Αν τα επίπεδά της αρχίσουν να αυξάνονται, μπορεί να «αφυπνίσουν» τα καρκινικά κύτταρα και να αναπτυχθεί νέος καρκίνος. Η αύξηση της PDGF-C συμβαίνει φυσιολογικά με την πρόοδο της ηλικίας. Μπορεί επίσης να συμβεί αν υποστεί βλάβες ο πνευμονικός ιστός.

Οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν αν μπλοκάροντας τη δράση αυτής της πρωτεΐνης, μπορούσαν να αποτρέψουν τις υποτροπές. Έτσι, χορήγησαν στα ποντίκια ένα εγκεκριμένο αντινεοπλασματικό (αντικαρκινικό) φάρμακο που λέγεται ιματινίμπη (imatinib).

Το φάρμακο χορηγήθηκε στα ποντίκια πριν και μετά τις υποτροπές. Και στις δύο περιπτώσεις, η ανάπτυξη του καρκίνου στους πνεύμονες μειώθηκε αισθητά, αναφέρει ο βρετανικός Independent.

«Ωρολογιακή βόμβα»

«Ανακαλύψαμε ότι η γήρανση του πνευμονικού ιστού μπορεί να «αφυπνίσει» τα καρκινικά κύτταρα και να αναπτυχθούν υποτροπές. Βρήκαμε επίσης μία πιθανή στρατηγική για να αφοπλίζουμε αυτή την «ωρολογιακή βόμβα»», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Frances Turrell, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Έρευνας του Καρκίνου (ICR) του Λονδίνου.

«Προσπαθούμε τώρα να καταλάβουμε πόσες ασθενείς θα μπορούσαν να ωφεληθούν από το υπάρχον φάρμακο. Μακροπρόθεσμα, στόχος μας είναι η ανάπτυξη πιο ειδικών φαρμάκων, που θα στοχεύουν αυτόν τον μηχανισμό «αφύπνισης»», πρόσθεσε.

Φωτογραφία: iStock