Η διατήρηση ή βελτίωση της φυσικής κατάστασης με την πάροδο του χρόνου θα πρέπει να αποτελεί στόχο για όποιον θέλει να μειώσει την πιθανότητα άνοιας σε μεγαλύτερη ηλικία, υποστηρίζει νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο The Lancet Public Health.
Μέχρι το 2050 εκτιμάται ότι 150 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα πάσχουν από άνοια, αριθμός τριπλάσιος από τους πάσχοντες σήμερα. «Εφόσον προς το παρόν δεν υπάρχει κάποιο αποτελεσματικό φάρμακο για την άνοια, είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στην πρόληψη. Η άσκηση που βελτιώνει τη φυσική κατάσταση φαίνεται, λοιπόν, να είναι μία από τις καλύτερες πρακτικές πρόληψης της άνοιας», σχολιάζει σχετικά η Atefe Tari από το Πανεπιστήμιο Επιστημών και Τεχνολογίας της Νορβηγίας (NTNU) και συγγραφέας της μελέτης.
Η μελέτη της Δρ. Tari δεν είναι η πρώτη που δείχνει την ύπαρξη συσχετισμού ανάμεσα στην καλή φυσική κατάσταση και τον χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας, είναι η μοναδική, ωστόσο, που μέτρησε το επίπεδο φυσικής κατάστασης των συμμετεχόντων δύο φορές με διαφορά 10 ετών. Επιπλέον, οι ερευνητές μπόρεσαν να αξιολογήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι αλλαγές της φυσικής κατάστασης μέσα στα χρόνια σχετίζονται με τον κίνδυνο άνοιας.
Τα αποτελέσματα ήταν σαφή:
«Αν η καρδιοαναπνευστική κατάσταση μεταβληθεί από κακή σε καλή, ο κίνδυνος άνοιας μειώνεται σχεδόν στο μισό, ενώ μειώνεται και ο κίνδυνος θανάτου από ή με άνοια. Στη μελέτη μας, κάθε αύξηση κατά 1 MET (μονάδα μέτρησης του βαθμού δαπάνης ενέργειας σε σχέση με το βάρος του σώματος) σχετίστηκε με 16% χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας και 10% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου λόγω άνοιας. Πρόκειται για μια βελτίωση εφικτή για τους περισσότερους ανθρώπους», αναφέρει η Δρ. Tari.
Παρακολούθηση 30 ετών
Μεταξύ 1984 και 1986 σχεδόν 75.000 Νορβηγοί συμμετείχαν στο πρώτο μέρος της Έρευνας HUNT, εκ των οποίων οι 33.000 έλαβαν μέρος και στο δεύτερο μέρος 11 χρόνια αργότερα, με τους περισσότερους να περιλαμβάνονται τελικά και στην ανάλυση της Δρ. Tari.
Οι ερευνητές υπολόγισαν την καρδιοαναπνευστική κατάσταση με μία φόρμουλα που ονομάζεται Fitness Calculator, στην οποία, όσοι λαμβάνουν χαμηλή βαθμολογία, θεωρείται ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, κολπικής μαρμαρυγής, κατάθλιψης και μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος και γενικότερου πρόωρου κινδύνου σε σχέση με τους ανθρώπους που έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση.
Η νέα αυτή μελέτη, λοιπόν, συνδέει τα αποτελέσματα από το Fitness Calculaton με τον κίνδυνο άνοιας και θανάτου λόγω άνοιας έως και 30 χρόνια αργότερα. Συγκεκριμένα, αναλύθηκαν ακόμη 320 πάσχοντες από άνοια που είχαν συμμετάσχει σε άλλη έρευνα μεταξύ 1995 και 2011 και αποδείχθηκε ότι η κακή φυσική κατάσταση ήταν συχνότερη σε αυτά τα άτομα, σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν είχαν διαγνωσθεί με άνοια.
Μάλιστα, ο κίνδυνος εκδήλωσης άνοιας ήταν 40% μικρότερος για εκείνους που βρίσκονταν στο 80% της καλής φυσικής κατάστασης και 48% μικρότερος αν κάποιος είχε μεταβάλει τα επίπεδα φυσικής κατάστασης από κακά σε καλά στο διάστημα που μεσολάβησε των δύο ερευνών. Όλοι οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν μέχρι το θάνατό τους ή τη λήξη της περιόδου παρακολούθησης (2016), με τους ερευνητές να βρίσκουν ότι 814 άνδρες και γυναίκες είχαν πεθάνει από ή με άνοια σε αυτό το διάστημα, δηλαδή η άνοια ήταν η υποκείμενη, άμεση ή επιπρόσθετη αιτία θανάτου. Επίσης, αποδείχθηκε ότι ο κίνδυνος ήταν χαμηλός για εκείνους που βρίσκονταν σε καλή φυσική κατάσταση και στις δύο έρευνες HUNT, ωστόσο εκείνοι που μετέβησαν από κακή σε καλύτερη φυσική κατάσταση μέσα στα χρόνια είχαν 28% μειωμένο κίνδυνο.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι, καθώς η εκτενής αυτή έρευνα δεν παρέχει σχέση αιτίου-αιτιατού, δεν είναι σίγουρο αν η κακή φυσική κατάσταση είναι αυτή που αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, είναι σαφές, ωστόσο, ότι οι άνθρωποι με κακή φυσική κατάσταση μπορεί να φέρουν διάφορους άλλους παράγοντες κινδύνου για άνοια, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, το χαμηλό επίπεδο μόρφωσης και το οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικών παθήσεων.
Με άλλα λόγια, η μελέτη αυτή παρέχει σαφή στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης κάνει καλό και στον εγκέφαλο, με τη Δρ. Tari να τονίζει ότι αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι όποιος είναι σωματικά δραστήριος σε τακτική βάση θα έχει δεδομένα καλή εγκεφαλική υγεία.