Αντιμέτωπη με την κορύφωση του 4ου επιδημικού κύματος κορωνοϊού βρίσκεται η χώρα μας, με τους ειδικούς να έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για τον έλεγχο της πανδημίας στον εμβολιασμό. Από τις 10 Δεκεμβρίου έχει ξεκινήσει και ο προγραμματισμός εμβολιαστικών ραντεβού για τα παιδιά 5-11 χρόνων, ενώ συνεχίζεται κανονικά ο εμβολιασμός των εφήβων 12-17 ετών.
Από την αρχή της πανδημίας έχουν βρεθεί θετικά περισσότερα από 164.011 παιδιά και έφηβοι, ηλικίας από 0-17 ετών, και έχουν νοσηλευτεί μερικές εκατοντάδες. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μόνον τον τελευταίο μήνα οι λοιμώξεις Covid-19 αφορούσαν σε πάνω από 10.000 παιδιά, στην συντριπτική τους πλειονότητα με ήπια συμπτωματολογία. Ωστόσο, καταγράφονται και στη χώρα μας τέσσερα θανατηφόρα περιστατικά, με θύματα ένα νεογέννητο αγόρι και τρεις έφηβες ηλικίας 14-16 χρόνων.
Ο εμβολιασμός αποδεδειγμένα αποτελεί το ισχυρότερο προληπτικό μέσο όχι μόνο έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2 αλλά και άλλων εξίσου σοβαρών ιογενών παραγόντων. Δυστυχώς όμως η πανδημία COVID-19, που εδώ και 21 μήνες ταλανίζει τον πλανήτη, έχει μετατόπισε το ενδιαφέρον όλων στον κορωνοϊό. Ωστόσο αυτό είχε ως συνέπεια τη μείωση των εμβολιασμών ρουτίνας παιδιών και εφήβων, τόσο λόγω των περιοριστικών μέτρων για την διασπορά του ιού όσο και λόγω του φόβου των γονέων μήπως η επίσκεψη στον παιδίατρο γίνει αιτία έκθεση του παιδιού στον SARS-CoV-2.
Η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία ήδη από τον περασμένο Μάρτιο είχε προειδοποιήσει ότι η πανδημία «έχει δημιουργήσει τεράστιο κενό και στους εμβολιασμούς ρουτίνας παιδιών και εφήβων» υπογραμμίζοντας πως «αν δεν δράσουμε άμεσα, θα εμφανισθούν παλιά -ξεχασμένα- λοιμώδη νοσήματα, όπως ιλαρά, κοκκύτης, μηνιγγίτιδα κλπ. Το πρόβλημα θα είναι πιο έντονο για τη μηνιγγίτιδα Β, που η κάλυψη είχε φθάσει στο 40%».
Με αφορμή λοιπόν τον εμβολιασμό έναντι της λοίμωξης Covid-19 οι παιδίατροι υπενθυμίζουν ότι είναι απαραίτητη η ολοκλήρωση του εμβολιαστικού προγράμματος των παιδιών και των εφήβων. Κατά τη χειμερινή περίοδο που διανύουμε, με την παραμονή όλων μας κυρίως σε κλειστούς χώρους, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για τον εμβολιασμών τους έναντι της μηνιγγίτιδας Β, η οποία συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αποτελεί περίπου το 80% των περιστατικών βακτηριακής μηνιγγίτιδας στην Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), το 2018 καταγράφηκε η μεγαλύτερη θνητότητα (11,8%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι παγκοσμίως, οι επιδημίες βακτηριακής μηνιγγίτιδας γίνονται αιτία θανάτου περίπου 250.000 ανθρώπους ετησίως. Για τον σκοπό αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παρουσίασε τον Σεπτέμβριο την πρώτη παγκόσμια στρατηγική κατά της μηνιγγίτιδας, με σκοπό την εξάλειψη έως το 2030 των επιδημιών της. Όπως σημείωσε σε σχετική ανακοίνωση του, για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να διευρυνθεί η πρόσβαση στα εμβόλια.
Η μηνιγγίτιδα Β καραδοκεί
Η νόσος που προκαλεί ο μηνιγγιτιδόκοκκος τύπου Β θεωρείται μια ιδιαίτερα επικίνδυνη νόσος η οποία δεν κάνει διακρίσεις: Οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί από τη Μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο. Τα βρέφη και τα νήπια αποτελούν τις πιο ευάλωτες ηλικιακές ομάδες και ακολουθούν οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες. Βρέφη ηλικίας κάτω του 1 έτους διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης Μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα και ακολουθούν τα νήπια ηλικίας 1 έως 4 ετών. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο προσβολής.
Η μηνιγγίτιδα δεν είναι εύκολο να αναγνωριστεί στα πρώιμα στάδια, και τα συμπτώματα της μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα της κοινής γρίπης.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα επικίνδυνη νόσο η οποία εξελίσσεται ταχύτατα μέσα σε 24 μόλις ώρες και μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αναπηρίες ή να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο. Περίπου 1 στα 5 περιστατικά μηνιγγίτιδας μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές, όπως μόνιμες αναπηρίες.
Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες τα κύρια συμπτώματα που προειδοποιούν για μηνιγγίτιδα είναι ο αιφνίδιος υψηλός πυρετός, η ευερεθιστικότητα, ο εμετός, η κεφαλαλγία, η δυσκαμψία του αυχένα, η ευαισθησία στο φως, η υπνηλία, ο μυϊκός πόνος και ο πόνος στα πόδια. Συχνά δημιουργεί την εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για ένα απλό κρυολόγημα που «θα περάσει γρήγορα», ωστόσο εξελίσσεται ραγδαία. Σπανιότερα, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει και δερματικό εξάνθημα, κάτι που συνήθως υποδηλώνει βαριά νόσο.
Η αξία της πρόληψης και του εμβολιασμού
Ο μοναδικός τρόπος για την αποτελεσματική και ασφαλή πρόληψη της μηνιγγίτιδας Β είναι ο εμβολιασμός δεδομένου ότι 1 στους 10 ενηλίκους φέρει το βακτήριο της Μηνιγγίτιδας Β ασυμπτωματικά και μπορεί να μεταφέρει τη νόσο σε νεαρά μέλη της οικογένειας του μέσω καθημερινών συνηθειών όπως το φιλί, ο βήχας και το φτάρνισμα.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα εμβολιασμών των ανηλίκων που έχει καταρτίσει στην χώρα μας η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, ο εμβολιασμός μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 2 μηνών. Ο εμβολιασμός κατά των υπόλοιπων τύπων μηνιγγίτιδας (Α, C, W135 και Y) επίσης είναι απαραίτητος, αλλά δεν προστατεύει από την μηνιγγίτιδα τύπου Β.