Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) μεταδίδεται με το σεξ και είναι ευρέως διαδεδομένος. Ποιες μορφές καρκίνου προκαλεί και πόσο αποτελεσματικός είναι ο εμβολιασμός εναντίον του. Γιατί συνιστάται πλέον σε κορίτσια και αγόρια.
Το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) μπορεί να προστατεύσει τους νέους από πολλές μορφές καρκίνου που σχετίζονται με το σεξ. Η πιο γνωστή μορφή είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας που αποτελεί την τέταρτη συχνότερη κακοήθη νόσο στις γυναίκες. Ωστόσο υπάρχουν πολλές άλλες μορφές, που παρατηρούνται σε άνδρες και γυναίκες.
Γι’ αυτό τον λόγο έχει ζωτική σημασία να κάνουν αγόρια και κορίτσια το εμβόλιο κατά του HPV.
Το εμβόλιο αυτό χορηγείται διεθνώς μόλις την τελευταία 16ετία. Ήδη, όμως, παρατηρείται σημαντικό όφελος. Το 2021, λ.χ., δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet μελέτη στην Αγγλία, που έδειξε ότι το εμβόλιο μείωσε κατά σχεδόν 90% τα κρούσματα καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες 20-29 ετών οι οποίες είχαν εμβολιαστεί όταν ήσαν 12-13 ετών.
Σε περισσότερο από το 95% των περιπτώσεων, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται από ογκογόνα στελέχη του ιού HPV. Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πριν από δύο χρόνια ότι είναι εφικτή η εξάλειψη αυτού του καρκίνου έως το 2030. Η πρώτη και κυριότερη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι να εμβολιαστεί πλήρως το 90% των κοριτσιών εναντίον του έως την ηλικία των 15 ετών.
Ο γυναικολόγος-ογκολόγος Δρ. Δημήτρης Χαϊδόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Γυναικολογικής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί από ποιες μορφές καρκίνου προστατεύει το εμβόλιο κατά του HPV και γιατί πρέπει να σπεύσουν να το κάνουν όλοι οι έφηβοι ηλικίας έως 18 ετών.
Στο μυαλό των περισσοτέρων γονέων υπάρχει το ερώτημα γιατί να εμβολιάσουν τα παιδιά τους πριν αρχίσει η σεξουαλική τους ζωή. Τι θα τους απαντούσατε;
Ο εμβολιασμός για τον ιό HPV πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Προτείνεται η ηλικία των 9-13 ετών για κορίτσια και αγόρια. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δεν έχουν αρχίσει τις σεξουαλικές επαφές και δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό. Έτσι, η ανοσοποιητική απάντησή τους είναι πολύ αποτελεσματική, δεδομένου ότι με τη δράση του εμβολίου, παράγουν τα αντισώματα που έχουν ανάγκη για να αντιμετωπίσουν τον ιό όταν θα έρθουν σε επαφή κάποια χρόνια αργότερα, με την έναρξη των σεξουαλικών επαφών.
Ουσιαστικά, το εμβόλιο χορηγείται σε προληπτική βάση ώστε να υπάρχει το βέλτιστο προστατευτικό αποτέλεσμα δεδομένης της μεγάλης συχνότητας του ιού HPV.
Πολλοί γονείς νομίζουν ότι δεν χρειάζεται να εμβολιάσουν τα κορίτσια, εφ’ όσον κάνουν συχνά τεστ Παπ. Τι πρέπει να γνωρίζουν επ’ αυτού;
Αρκετοί γονείς πιστεύουν ότι κάνοντας τα παιδιά τους το τεστ Παπανικολάου είναι προστατευμένα απέναντι στον ιό HPV. Η πραγματικότητα είναι, όμως, ότι το τεστ Παπανικολάου (όπως και η HPV τυποποίηση) δείχνει εάν κάποιος έχει την λοίμωξη από τον ιό ή όχι. Με άλλα λόγια, το τεστ Παπ δεν προστατεύει από τον ιό. Προστασία παρέχει μόνο το 9δύναμο εμβόλιο.
Ακόμα πάντω και τα κορίτσια που έχουν κάνει το εμβόλιο, θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούνται με τεστ Παπανικολάου και HPV τυποποίηση.
Σας ρωτούν οι ασθενείς σας για τον εμβολιασμό κατά του HPV; Είναι ενήμεροι για την αξία του εμβολίου και την συμβολή του στην πρόληψη του καρκίνου και άλλων νοσημάτων που σχετίζονται με τον ιό;
Έχουμε περάσει πλέον σε μία εποχή όπου υπάρχει ενημέρωση. Πολλοί γονείς ρωτάνε πλέον για την λοίμωξη από τον ιό HPV και ενημερώνονται για την προστασία που παρέχει το εμβόλιο στα παιδιά τους αλλά και στους ίδιους.
Πρέπει να τονιστεί ότι το εμβόλιο μπορεί να γίνεται και σε μεγαλύτερες ηλικίες (έως 45 ετών). Επιπλέον, το εμβόλιο παρέχει προστασία:
- Στις γυναίκες από τους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας, του κατώτερου γεννητικού συστήματος (κόλπου, αιδοίου) και του πρωκτού
- Στους άνδρες από τους καρκίνους του πέους, του πρωκτού, του φάρυγγα, του λάρυγγα.
Ειδικά για τον οροφάρυγγα φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου τα τελευταία χρόνια, ιδίως στους άνδρες. Επιπλέον, διαγιγνώσκονται πολλές περιπτώσεις λαρυγγικής θηλωμάτωσης. Πρόκειται για μία κατάσταση η οποία δεν είναι κακοήθεια. Ωστόσο βασανίζει τους ασθενείς, προκαλώντας συμπτώματα όπως βήχα και αιμόπτυση. Οφείλεται κυρίως στους χαμηλού κινδύνου HPV τύπους 6 και 11 και προλαμβάνεται πλήρως με τον εμβολιασμό.
Υπάρχουν σημάδια που πρέπει να προσέχουμε για την εμφάνιση του ιού;
Η λοίμωξη από τον ιό HPV δεν προκαλεί συμπτώματα. Οι γυναίκες και οι άνδρες μπορεί να έχουν τον ιό χωρίς να το γνωρίζουν. Για το λόγο αυτό, η μεταδοτικότητα του ιού είναι πολύ μεγάλη (περίπου 70%). Να σημειωθεί ότι ακόμα και με τη χρήση του προφυλακτικού μπορεί να μεταδοθεί ο ιός, δεδομένου ότι έρχονται σε επαφή οι γεννητικές περιοχές.
Μπορεί να δημιουργηθούν προκαρκινικές βλάβες στον τράχηλο, τον κόλπο η το αιδοίο που να μην προκαλούν κανένα απολύτως σύμπτωμα. Μόνο η εμφάνιση οξυτενών κονδυλωμάτων στο αιδοίο στις γυναίκες ή στο πέος στους άνδρες είναι σημάδια που μπορεί να τους οδηγήσουν στον γιατρό. Τα οξυτενή κονδυλώματα εμφανίζονται συνήθως εξωτερικά και οφείλονται στους χαμηλού κινδύνου τύπους 6 και 11.
Γνωρίζουμε ότι η αποζημίωση για τον εμβολιασμό παιδιών ηλικίας 15-18 θα ισχύσει έως τις 31/12/2023. Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τα αγόρια και τα κορίτσια που δεν έχουν εμβολιαστεί;
Η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου για τα αγόρια και κορίτσια 15-18 ετών, η οποία ισχύει μέχρι το τέλος του 2023, πιστεύω πρέπει να λειτουργήσει ως μία παρότρυνση για τους έφηβους και έφηβες αυτής της ηλικίας που δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμα, να το κάνουν. Ακόμα και εάν έχουν σεξουαλικές επαφές, μπορούν να εμβολιαστούν.
Ο στόχος που πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να πετύχουμε είναι ένα ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης πάνω από 70%-80%.
Φωτογραφία: iStock